Tekort aan sportzalen doet sporters afhaken: 'Gemiste kans voor sociale integratie'

Voor amateur-zaalsporters in Brussel is het geen sinecure om een sporthal te vinden om te trainen en spelen. "Onbegrijpelijk hoe weinig de overheid doet om de sportinfrastructuur uit te breiden," klinkt de kritiek.

Amateur-basketballer Frédéric Leroy was de voorbije maanden op zoek naar een zaal voor de gloednieuwe derdeprovincialer BX Basketball, die zich van tweedeprovincialer Berchem BBC uit Sint-Agatha-Berchem afscheurt. Het gaat om een groep vrienden die vanaf volgend seizoen van nul een eigen club, met hoofdzetel in Anderlecht, willen vormen.

De speurtocht naar een eigen vaste stek voor de trainingen en de wedstrijden viel dik tegen, en dat zowel bij de publieke omnisportzalen als de privézalen in de buurt, vertelt Leroy. De interessantste tijdsslots zijn bijna allemaal bezet. "Ik ben heel het Brussels gewest afgegaan, en ook daarbuiten. Jette was volzet, de Beudinzaal in Molenbeek ook. De zalen in Groot-Bijgaarden waren volzet in de uren die we willen, tussen 19 en 22 uur."

De omnisport-configuratie van veel gemeentelijke sporthallen heeft haar keerzijde: clubs uit verscheidene zaalsporten willen allemaal op hetzelfde moment een terrein afhuren, waardoor er snel verzadiging is. Uiteindelijk zal BX Basketball zijn matchen spelen waar ze het gewend waren, in de omnisportzaal van Sint-Agatha-Berchem, en de trainingen zullen in Molenbeek plaatsvinden.

Jérôme Jurion, de voorzitter van jeugdbasketbalclub Uccle Europe, noemt het gebrek aan Brusselse openbare sportinfrastructuur "onbegrijpelijk", gezien de vele voordelen van sportbeleving, met name voor de ontwikkeling van jongeren.

"Nu moeten sommige Brusselse sportclubs jongeren weigeren bij gebrek aan plek. Dat is toch een ramp. Een investering van 1 euro in sport levert de overheid 2 euro op. Niet alleen haalt een bredere sportbeleving de kosten voor ziekte-uitkeringen naar beneden, ook de sociale voordelen zijn niet te onderschatten. In een sportclub leren jongeren waarden als samenwerking en wederzijds respect."

Stijgende prijzen

Leroy: "De uurtarieven van de sporthallen stijgen elk jaar, de meeste kosten tussen 30 en 50 euro per uur. Vooral de privézalen zijn duur. Voor een vzw is dat veel geld in korte tijd. Zonder hulp van sponsors zijn het de spelers - we zijn met tien en hopen nog enkele extra spelers aan te trekken - die de rekening moeten betalen, waardoor we hen hoger lidmaatschapsgeld moeten aanrekenen."

"De privésector weet dat er een grote vraag is en een beperkt aanbod en profiteert daarvan. Voor een kleine club is een tarief van 50 euro per uur echter een flinke hap uit het budget," bevestigt Jurion.

Volgens hem zijn alle zaalsporten, en ook alle niveaus getroffen door de schaarste, van de top tot de jeugd. "Voor grote basketbalmatchen in Brussel moet Vorst Nationaal of Paleis 12 (ING Arena) tijdelijk worden omgevormd tot basketzaal. Voor een stad van deze grootte is dat toch niet normaal."

Van een multifunctionele sporttempel als het Stade Pierre-Mauroy in een vergelijkbare stad als Rijsel, waar vorig jaar een deel van de Olympische Spelen plaatsvond, kan Brussel alleen maar dromen. Dat stadion is geschikt voor zowel voetbal, rugby, basketbal, handbal, tennis als zwemmen.

Jurion wijst erop dat Brussel ook geen multicourtzaal voor basketbaltrainingen heeft. "Vergelijk dat eens met de Antwerp Giants (eigen sportcomplex in Merksem met drie terreinen, red.) of Spirou Charleroi (zes terreinen in Jumet, red.). Het verschil met het buitenland is nog groter. Als we met onze jeugdploegen in Frankrijk of Spanje spelen, kijken we onze ogen uit. De sportinstallaties daar zijn indrukwekkend."

Sportkadaster

Een rapport van de gewestelijke dienst Perspective.brussels uit maart 2024 bevestigt dat de schaarste aan sportinfrastructuur zo groot is dat sommige clubs hun sport niet kunnen uitoefenen.

"De overgrote meerderheid van de gemeenten geeft aan dat ze niet aan alle eisen van sportclubs kunnen voldoen. Hun gebruiksroosters zijn namelijk verzadigd, met als gevolg dat sporters geen faciliteiten hebben om hun sport te beoefenen. Als er een tijdslot vrijkomt, melden zich tal van kandidaten aan," zo staat in het rapport.

Er bestaat een kadaster van alle Brusselse sportinfrastructuur (publiek, scholen en privé) om clubs te helpen bij hun zoektocht naar een plekje, maar die databank is nog niet nauwkeurig. In de vorige maand gepubliceerde formatieteksten van de MR staat expliciet de ambitie vermeld om dat sportkadaster van verder te ontwikkelen.

Een eenduidig Brussels beleid inzake sportinfrastructuur is niet eenvoudig, omdat er verscheidene overheidsniveaus betrokken zijn: het Gewest, de gemeenten, de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) en haar Franstalige tegenhanger Cocof.

Hoe belangrijk infrastructuur is, wordt pijnlijk duidelijk in het zwemmen. "Steeds minder schoolkinderen hebben toegang tot openbare zwembaden en kunnen bij gebrek aan ruimte niet leren zwemmen," schrijft Perspective.brussels in een specifiek rapport daarover.

Hoe kan de situatie verbeteren? Bij gebrek aan budget voor nieuwe infrastructuur, zien Brusselse beleidsmakers een oplossing in het intenser gebruiken van de sportzalen en -velden van de scholen buiten de schooluren.

Het is ook de piste die Uccle Europe de voorbije jaren bewandeld heeft. "Zulke partnerships afsluiten vergt wel veel energie, omdat er veel praktische en financiële afspraken bij komen kijken," zegt Jurion. "Maar als we meer Brusselse jongeren aan het sporten willen krijgen, zullen we creatief moeten zijn."