Bedrijfswereld waarschuwt voor financieel infarct Brussels Gewest

De politieke impasse dreigt de Brusselse staatsfinanciën de afgrond in te duwen, waarschuwen de werkgevers. "Wat als het Brussels Gewest de MIVB niet meer kan betalen?"

Zonder regering komen er tenminste geen nieuwe belastingen, zou een opportunistische kijk kunnen zijn op de crisis in de Brusselse regeringsvorming, die nu al zes maanden aansleept. Maar René Konings, de directeur van werkgeverskoepel Voka Metropolitan, deelt die visie helemaal niet.

"Dit is een heel negatieve situatie", zegt hij over de politieke impasse. "Er is nood aan een langetermijnproject. Het eerste wat aangepakt moet worden, is de begroting. Wat ons vooral zorgen baart: zes maanden na 9 juni is er amper of niets inhoudelijks onderhandeld over de grote thema's. Er worden enkel en alleen veto's tegen elkaar opgeworpen."

Voor Voka Metropolitan moet het op orde krijgen van de overheidsfinanciën prioriteit nummer 1 zijn. De begroting 2024 zit immers, net als de voorbije jaren, helemaal scheef: tegenover de 7,4 miljard euro aan uitgaven staan slechts 6,2 miljard euro aan ontvangsten. Het Brussels Gewest kijkt zo tegen een begrotingsgat van circa 1,2 miljard euro aan, en dat dreigt volgens prognoses van het Planbureau alleen maar te verergeren.

"De kosten van de dagelijkse werking kunnen nu al moeilijk gefinancierd worden. De rekening klopt niet", vat Konings samen. "Hoe langer de politieke crisis duurt, hoe meer het Gewest moeite zal hebben om aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Maar hoe ver kan je nog gaan? Zal het Gewest de MIVB straks nog kunnen betalen?"

Voorlopige twaalfden

Omdat er bij gebrek aan nieuwe Brusselse regering geen meerjarenbegroting en ook geen volwaardige begroting 2025 gemaakt is, wil de ontslagnemende regering-Vervoort overstappen naar een systeem van voorlopige twaalfden. Dat betekent dat uit nood de begrotingsopmaak van 2024 tijdelijk per maand gebruikt wordt als referentie. Voorlopige kredieten waarborgen zo de continuïteit van de openbare dienstverlening.

Maar dat stelpt het bloeden helemaal niet, waarschuwt Unizo. "We vallen nu dus terug op voorlopige twaalfden van een zwaar deficitaire begroting" , zegt Julie Huntz, economisch adviseur bij de kmo-organisatie. "Het Brussels Gewest zit met een groot begrotingstekort en we kunnen ons niet veroorloven om 'business as usual' te voeren."

De schaduw van Standard & Poor's

Het is bij Belgische politieke crisissen al vaker voorgekomen dat het uiteindelijk toch tot een politieke deal komt door druk van buitenaf. Die zou in dit geval wel eens van het ratingbureau Standard & Poor's kunnen komen.

S&P verlaagde in maart van dit jaar al de kredietscore van het Gewest van AA- naar A+, wat tot gevolg heeft dat Brussel op nieuwe leningen een hogere rente moet betalen. Een verdere ratingknip voorzag de kredietbeoordelaar toen niet: het vooruitzicht van de rating - de outlook in financieel jargon - werd op 'stabiel' gehouden.

Maar, zo stipte een rapport van het Rekenhof onlangs nog aan, dat was wel in de veronderstelling dat er een saneringsplan ging komen.

"De stabiele vooruitzichten weerspiegelen onze verwachting dat de begrotingsprestaties van Brussel de komende jaren zullen verbeteren, ervan uitgaande dat de regering na de verkiezingen van juni 2024 belangrijke budgettaire consolidatiemaatregelen invoert", schreef S&P.

Van zo'n saneringsplan is echter in de verste verte nog geen sprake, waardoor S&P bij de volgende evaluatie in februari-maart de outlook wel eens op "negatief" zou kunnen zetten. Dat opent dan weer de deur naar een mogelijke verdere ratingverlaging, met nog hogere kredietkosten voor het Gewest tot gevolg.

Staatsmanschap

"We kunnen alleen maar oproepen tot verantwoordelijkheidszin", zegt Konings. "Er moeten nu staatsmannen en -vrouwen opstaan, in het belang van de Brusselse bedrijven én inwoners."

Er zijn niet alleen de zorgen om de begroting, zeggen de ondernemersorganisaties. Op het terrein zijn de Brusselse bedrijven ook ongerust over de onzekerheid rond overheidsopdrachten, de wirwar aan gemeentelijke en gewestbelastingen en de onzekerheid rond de Renolution- en -exportpremies.

"Deze onzekerheid belemmert ondernemers in hun plannen, investeringen en uitbreidingen", zegt Unizo. "De uitdagingen in Brussel zijn zo groot dat verder uitstel van een regering niet langer acceptabel is."