De nota van Verougstraete: voor ieder wat wils

Met zijn kadernota wil facilitator Yvan Verougstraete (Les Engagés) vooral niemand in het harnas jagen. Hervormende recepten gaan gepaard met sociale en groene voorstellen, maar wel onder twee voorwaarden: een beheerste begroting en een efficiënter Brussel. Onze redactie kon het document inkijken.

Zoals verwacht kon worden van centrumfiguur Yvan Verougstraete, voorzitter van Les Engagés, houdt de nota die volgt op zijn gespreksronde als facilitator in de Brusselse formatie de kerk in het midden. Het document is een synthese van de raakvlakken tussen alle partijen die Verougstraete vorige week ontmoette. Enkel Team Fouad Ahidar en Vlaams Belang schoven niet aan.

Daaruit vloeit de slagzin ‘Reboot Brussels’ voort. “Ons gewest moet opnieuw die unieke plek zijn waar iedereen – ongeacht zijn situatie of levensstandaard – zijn plaats kan vinden, kan innoveren en zich in een gezonde omgeving en in veiligheid kan ontplooien.”

Zeven jaar

Levenskwaliteit vormt de rode draad in de tien beleidsprioriteiten die Verougstraete naar voren schuift, maar wel onder twee voorwaarden: een beheerste begroting en een efficiënter Brussel.

“We kunnen geen duurzaam beleid voeren zonder een snelle terugkeer naar een houdbaar meerjarenbegrotingstraject”, klinkt het. De facilitator mikt op een begrotingsevenwicht in zeven jaar, tegen 2032. Dat is bijvoorbeeld een wens van de MR. Daarbij moet er wel een investeringscapaciteit behouden blijven.

Nog een voorwaarde: het institutionele landschap van Brussel moet er aan het einde van de legislatuur vereenvoudigd en efficiënter uitzien - vooral een eis van de Vlaamse partijen en de Franstalige Arizona-partijen.

De dienstverlening moet leesbaarder en nutteloze of dubbele procedures moeten op de schop. “Ook de organisatie van de bevoegdheden tussen de gemeenten en het Gewest zal worden herzien, met name op het vlak van netheid, beheer van de openbare ruimte, mobiliteit, stedenbouw en veiligheid.”

Wat betreft federale maatregelen zoals de beperking van de werkloosheid in de tijd of de fusie van de politiezones staat in de nota dat Brussel “zijn constructieve samenwerking met de federale en deelstaatsregeringen zal versterken zodat hervormingen rekening houden met de Brusselse realiteit”.

Zo moet de volgende Brusselse regering de uitvoering van de eengemaakte Brusselse politiezone vergemakkelijken, luidt het, ondanks het bekende protest van PS- en Les Engagés-burgemeesters. “Maar: specifieke kenmerken van Brussel en de verzoeken van de lokale mandatarissen moeten gehoord en in overweging genomen worden.”

Van een fusie van de OCMW’s is geen sprake, van een harmonisering wel. Verder moet er ook een stappenplan komen om “de institutionele structuur en het kiesstelsel van Brussel te moderniseren”, met bescherming van beide taalgroepen.

Metro 3

Het document gaat verder met tien beleidsprioriteiten. Onder het mom van een betere levenskwaliteit spelen netheid, milieu en een vlottere mobiliteit een sleutelrol in de plannen.

Zo moet de afvalophaling flexibeler en resultaatgerichter, met bijvoorbeeld de plaatsing van containers en afvalpersen, en zouden sancties voor sluikstorters omhooggaan als deel van een doeltreffender boetebeleid. Op milieuvlak zijn de verbetering van de luchtkwaliteit (de volgende fasen van de lage-emissiezone houden stand) en de bescherming van de biodiversiteit speerpunten, net zoals de bestrijding van geluidsoverlast door vliegtuigen.

Mobiliteitskeuzes die in de voorbije legislatuur uit de koker van minister Elke Van den Brandt (Groen) kwamen, blijven grotendeels overeind. Alleen over Good Move wordt met geen woord gerept.

De zone 30 is wel bevestigd en krijgt extra steun via infrastructuuraanpassingen en een betere controle. De werken aan het zuidelijke tracé van de geplaagde Metro 3-lijn zouden een vervolg krijgen, al is de financiering allesbehalve gebolwerkt.

Verder mikt de nota op een verbeterd fietsnetwerk en een verkeersbelasting op basis van gebruik, “met name in het kader van de invoering van een autovignet in Vlaanderen en Wallonië en de technologische overgang van benzine- en dieselmotoren naar elektrische motoren”.

Ook ‘Vision Zero’, nul doden of zwaargewonden op de wegen tegen 2030, blijft een centrale pijler van het mobiliteitsbeleid.

Brusselaars in het korps

Mede dankzij het aanhoudende schietgeweld in de hoofdstad staat ook veiligheid bovenaan het prioriteitenlijstje. Die bevoegdheden bevinden zich vooral op federaal niveau, maar Brussel heeft op vlak van regelgeving wel belangrijke tools in handen.

Buurtpolitie – met meer Brusselaars in het korps – en preventie moeten bijvoorbeeld meer aandacht krijgen, er moet een globaal plan van aanpak komen rond drugs, het personeel van onder meer de Spoorwegpolitie en de Federale Gerechtelijke politie krijgt versterking en het Gewest zal de gemeenten aanmoedigen om gebruik te maken van administratieve sancties.

Renovatiepremies 'grondig hervormd'

Er is in de nota ook veel oog voor de toegang tot huisvesting. Opvallend is onder meer een voorgestelde verlaging van de registratierechten om het makkelijker te maken om vastgoed te kopen, “voor zover de begroting dit toelaat”. Om meer mensen in de richting van een eigendom te duwen, moet ook vergunningen afleveren sneller en eenvoudiger gaan.

In de sociale woningbouw moeten er dan weer nieuwe modellen, zoals samenwerkingsverbanden met de privésector, komen. Daarnaast zal de regering “het rooster van de indicatieve huurprijzen regelmatig evalueren en herzien, zodat deze een getrouwe weerspiegeling is van de prijsontwikkeling op de Brusselse huurmarkt”, staat in de nota.

Verougstraete wil in zijn nota de strijd tegen leegstand opvoeren en om dakloosheid tegen te gaan kijkt Brussel in de richting van de bevoegdheden van het federale niveau als het gaat om migranten.

Ook de link tussen klimaatverandering en renovatie passeert de revue in het hoofdstuk rond klimaat en energie. “Het systeem van renovatiepremies zal worden voortgezet, evenals het principe van leningen voor ecologische renovatie”, staat bijvoorbeeld in de nota.

“Dit krijgt echter een grondige hervorming, rekening houdend met de beperkte begrotingsmiddelen, en moet veel gerichter: meer gekoppeld aan het inkomen en alleen subsidies voor renovaties waar de energie-efficiëntie het grootst is, en geen subsidies meer voor andere aspecten.” Verder wil de nota de productie van groene energie op wijkniveau aanmoedigen en ook een uitbreiding van het laadnetwerk voor elektrische auto's staat tussen de voorstellen.

Tweetaligheid

De uitdagingen op het vlak van tewerkstelling komen eveneens aan bod. Daarbij is een nauwere opvolging van werkzoekenden van belang. Actiris moet via een transformatie volop haar middelen heroriënteren naar begeleiding naar werk en opleiding, zeker om geschikter te kunnen reageren op de beperking van de werkloosheid in de tijd.

De versterking van meertaligheid vormt ook een onderdeel van de weg naar meer mensen aan het werk. “Het Nederlands zal meer worden gewaardeerd als sociale en economische hefboom in opleidingen voor werkzoekenden”, klinkt het.

In dezelfde adem komt ook de aloude kwelgeest van ondermaatse tweetaligheid terug. “Nederlandstalige Brusselaars hebben recht op dienstverlening in hun eigen taal, wat momenteel onvoldoende gewaarborgd is. De inspanningen om de tweetaligheid van de openbare diensten en de zorgsector in Brussel te versterken, zullen worden opgevoerd.”

Daarnaast focust de nota ook op economische aantrekkingskracht. Ook daar gaat het over vereenvoudiging om ondernemerschap te stimuleren, over een beleid van leningen tegen verlaagde rentevoeten voor ondernemers en kmo's in plaats van bepaalde premies, of over nieuwe ontwikkelingskansen “in de sectoren van kunstmatige intelligentie, fintech, de gezondheidszorg en de culturele en creatieve sector, die een groot potentieel hebben voor de economische en toeristische ontwikkeling van Brussel”.

Molenbeek for Brussels

Een lokale aanpak wat betreft gezondheid moet de toegang tot een huisarts en dringende medische hulp te faciliteren. Er wordt ook gewag gemaakt van verbeterde thuiszorg voor ouderen en hulpbehoevenden. Preventie moet centraal staan op het gebied van mentaal welzijn, naast extra plaatsen in psychiatrische zorginstellingen.

Tot slot staan een aantal punten gebundeld in een hoofdstuk rond sociale cohesie. Het gaat dan onder andere over “de bestrijding van kinderarmoede en schooluitval, de bestrijding van dakloosheid, een verantwoord en humaan opvangbeleid, de digitale kloof, toegang tot sportinfrastructuur, het valoriseren van cultuur, de ondersteuning van jongeren en het creëren van bruggen tussen jonge Brusselaars, en de bestrijding van discriminatie”.

Ook heraanlegprojecten met het oog op toegankelijkheid voor mensen met een handicap maken deel uit van de voorstellen, net zoals een actieplan voor inclusie en de steun voor de kandidatuur van Molenbeek als Culturele Hoofdstad in 2030.

‘Kaarten uitspelen’

De rist voorstellen die in de nota staan, zijn voorlopig nog geen voer voor onderhandelingen. Verougstraete wil vooral potentiële coalitiepartners niet te veel tegen de schenen schoppen, lijkt het.

Hij verwacht nu tijdens een nieuwe gespreksronde, met alle partijen die vorige week op de koffie kwamen, de becijferde impact van hun beleidsvoorstellen. Morgen vangen die gesprekken aan.

"Het doel is om de toekomstige formateur in staat te stellen om zijn kaarten uit te spelen”, aldus Verougstraete. De facilitator ziet het als zijn taak om een toekomstige formateur van zoveel mogelijk inhoudelijk materiaal te voorzien – op het vlak van inhoud en begroting.

Al blijft het de vraag of de MR het stokje wel wil overnemen zolang de obstakels overeind blijven die ervoor zorgen dat Brussel al bijna vijftien maanden geen meerderheid vindt.