Wie stelt straks het overlijden van de onderhandelingen vast?

Het oeverloze formatieravijn doemt 529 dagen na de verkiezingen weer genadeloos op. De kans dat MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez de onderhandelingen nog tot leven kan wekken, lijkt bijna onbestaande.

Een jaar geleden kreeg de meerderheid aan Nederlandstalige kant vorm. Groen, N-VA, Open VLD en Vooruit strompelden zich naar een coalitie, en de rest is geschiedenis. De patstelling die ontstond tussen de PS en Open VLD – niet versus wel met de N-VA samenwerken – blijft tot vandaag de formatie blokkeren.

Toch stapten beide partijen eind september mee in een zoveelste poging om de formatie uit het slop te halen: onderhandelingen over een meerjarenbegroting met MR, PS, Les Engagés, Groen, Open VLD en Vooruit – zonder Nederlandstalige meerderheid. Het initiatief werd her en der, en zeker bij de N-VA, geframed als een overwinning voor de PS.

Twee weken later schopte Frédéric De Gucht het tot Open VLD-voorzitter. Wie dacht dat die carrièreswitch zou betekenen dat hij ging ontwapenen in Brussel, had het bij het verkeerde eind. Deze week nog, na een dag plenair onderhandelen die eindigde in plannen om dit weekend in conclaaf te gaan, nam De Gucht bij Terzake op VRT Canvas de PS stevig op de korrel.

“Ik moet soms denken aan een Jambers-reportage waar ze spreken met een alcoholieker die zegt dat hij niet verslaafd is, maar het wel nodig heeft. Ik heb soms het idee dat de PS verslaafd is aan geld uitgeven. Er is één partij rond de tafel die niet wenst te besparen en niet de nodige maatregelen wenst te treffen en dat is de PS. Veel partijen rond de tafel zijn bereid om water bij de wijn te doen, maar de PS blokkeert op elke substantiële besparing.”

Nekschot

Met die woorden lijkt De Gucht het nekschot te hebben gegeven aan de begrotingsonderhandelingen. De PS reageerde als door een wesp gestoken. In de entourage van Brussels PS-kopman Ahmed Laaouej viel de associatie met alcoholisme heel slecht. De partij spreekt van een zoveelste voorval van vijandig gedrag van De Gucht tegenover de PS – beide partijen zitten tot slot van rekening nog altijd aan dezelfde onderhandelingstafel.

Dat lijkt niet lang meer te duren. Om 15.30 uur verzamelen de zes partijen aan het BIP (Brussels Info Place) aan het Koningsplein, maar bronnen laten weten dat het hoogstwaarschijnlijk de laatste vergadering in de begrotingsonderhandelingen zal zijn. De vraag is vooral wie de stekker eruit trekt en op welke manier.

De PS eiste woensdag excuses van De Gucht, maar die zullen er niet komen. Hij kroop daarentegen in zijn pen op X met een veelzeggende reactie. “Als wij een persbericht moeten uitsturen elke keer dat de PS in Brussel óns vertrouwen schendt, dan komt onze communicatiedienst niet meer aan zijn eigenlijke werk toe.” Donderdag blijft het opvallend stil uit de hoek van de PS. Het is zelfs denkbaar dat de partij haar kat stuurt naar de vergadering in het BIP.

Nauwelijks de helft

Het mag duidelijk zijn: Bouchez, die de voorbije uren wel nog mikte op verzoening tussen de PS en Open VLD, moet straks wellicht het einde van de begrotingsonderhandelingen vaststellen. Die werden twee maanden lang gedomineerd door de ideologische breuklijnen tussen de PS en de liberalen enerzijds en het groeiende wantrouwen tussen de zes partijen anderzijds.

Volgens meerdere onderhandelaars is Bouchez na het vertrek van gewezen Brussels MR-kopman David Leisterh nooit kunnen opschuiven in de richting van een akkoord.

De PS hekelde bovendien van meet af aan de methode van de MR-voorzitter omdat Bouchez naast de begrotingsgesprekken ook werkgroepen met het oog op een mogelijk regeerakkoord en overleg over de Nederlandstalige meerderheid aan het initiatief toevoegde.

Ondertussen bleef het begrotingskader ter discussie staan en raakte Bouchez niet verder dan vergaderingen over de cijferbasis. Volgens bronnen bestaat vandaag over nauwelijks de helft van de maatregelen om 1 miljard euro te besparen tegen 2029 eensgezindheid tussen de zes partijen.