Een strand met artistiek verantwoorde zomerbar, een laagdrempelige staycationhotspot tussen niche- en wijkwerking in, een eiland: de binnenkoer van Manchesterstraat 13-15 is het deze zomer weer allemaal.
© Ivan Put
‘Chef, un p’tit verre, on a soif’. De deejays van Stadskanker hebben in afwachting van de optredens van prepared piano-artieste Barbara Drazkov, klassiek buitenbeentje Joeri Chipsvingers en de garagerockers van Pink Room een ambianceplaatje opgelegd. In een set die naarmate de avond vordert een steeds uitgelatener publiek bedient tovert het hier en daar een glimlach op een gezicht.
Het mag duidelijk zijn: Recyclart is nog steeds aan zet op de binnenkoer van de Manchestersite, die ze sinds 2018 hun thuis mogen noemen. Op de affiche figureren onconventionele artistieke exploten, ontstaan in kelder- of op zolderkamers, meestal met een serieuze hoek af. De wilde groene jungle uit bamboe achter het podium straalt vakantie uit, maar doet vanavond vooral dienst als een baken van rust in het tentakel- en noiserijke programma. Zo eentje waarin een moeder haar kinderen niet zou terugvinden. Die zouden zich al lang verschanst hebben op de indoor minigolf of op de expo van de Franse, sinds maart 2020 in Sint-Joost aangespoelde kauwgomkunstenaar Gilbert Descossy. Het minste wat je kan zeggen van de tentoonstelling in de Fototek is dat ze intrigeert. Je kan er niet alleen ’s mans autobiografisch gesjiekte kunst bewonderen, maar ook de kaakspieren waarmee hij elke ochtend zorgvuldig een Hollywood Chewing Gum, zijn huismerk, kauwde tot een miniatuurwerkje dat hij vervolgens gauw verniste om het daarna veilig in te kaderen, er een tekstje bij te verzinnen, eventueel een foto bij te maken. Het is een levenswerk dat alleen de Holidays durft te programmeren.
Chinese muur
Het valt op dat iedereen hier dorst heeft, én honger, letterlijk en figuurlijk. Naar een glas, naar een maaltijd, naar menselijk contact. Bijna een uur voor het officiële sluitingsuur van de keuken zijn de veganistische shepherd’s pies en chilischotels op. Even later gaat ook het rolluik van de toegangspoort naar beneden. Vol is hier vol, zeker in coronatijden met bubbels. Zo staat het ook op flyers en socials. De toeloop is vaste kost, zo horen we even later. Ook de rest van de maand blijft kunstencentrum Recyclart de marge hier een podium geven, met o.a. een opmerkelijke ontmoeting tussen lokale noisepunk en een Burkinese griot, de bewegende geluidssculptuur Paraplu, glitterpop van Glow en avant-garde van Beyt Al Tapes. Daarna, in augustus, nemen de buren van de Vaartkapoen over met Manchester Plage.
Waar de twee organisaties vorige zomer de week nog onder elkaar verdeelden zit er nu een Chinese muur tussen hun zomerwerking. De Vaartkapoen, die op de site in de Manchesterstraat huist tot de renovatiewerken in de Schoolstraat afgewerkt zijn (waarschijnlijk najaar 2022), gaat elke donderdag en vrijdag van augustus in zee met een andere Brusselse organisator. Zo wil het gemeenschapscentrum het afgelaste Couleur Café en vaste partner Listen! Festival een hart onder de riem steken in coronatijden. Ook de zomerse openluchtversie van de Stoemp-caféconcerten past hierin. Maar met pakweg het Argentijnse Fanfaria del Capitan en het curatorschap van Arts Urbain wordt er ook een voorproefje gegeven van een toekomst waarin global sounds, hiphop, ska en reggae de rode draad zullen vormen.
Je kan alleen maar een meerwaarde zijn voor de buurt als je bottom-up werkt en niet alleen de superhippe dingen programmeert
Inwendige mens
Omdat beide werkingen altijd al veel aandacht gaven aan het versterken van de inwendige mens, hebben we de bar- en restoveranwoordelijk van Recyclart uitgenodigd aan onze overdekte terrastafel met zicht op het buitenpodium annex bamboebos. Terwijl vrijwilligers aan- en aflopen met plateau’s vertelt Joost Schouppe dat ze dit jaar volledig de veganistische kaart getrokken hebben. “Onder invloed van onze chef, die 15 jaar in Berlijn heeft gewerkt, en uit ethische overwegingen, doen we alles zelf, met seizoensgebonden producten, lokale leveranciers en zero waste. We veranderen ook voortdurend onze menu’s. Tijdens de Holidays serveren we twee schotels aan democratische prijzen, ’s middags (en op woensdagavond) is er een uitgebreidere kaart, en vanaf september willen we zelfs een verfijnd vijfgangenmenu aanbieden.”
Haute vegan cuisine quoi. Het is pionierswerk dat aantoont dat ook vegan smaakvol kan zijn, maar het sluit net als de affiche daarom niet meteen aan bij de buurt. De Recyclart-keuken met o.a. een Irakees en een moeder van vijf lijkt diverser dan het publiek van vanavond. “Het publiek hangt af van de affiche,” zegt Schouppe. “We zijn hier nog niet zo lang, en mensen uit de wijk betrekken vraagt veel energie. Ook ’s middags bereiken we in het restaurant voornamelijk een middenklassepubliek dat hier in de buurt werkt. Daar moeten we eerlijk in zijn.”
Vlak voor de zomer organiseerde Recyclart nog een buurtfeest om de wijk warm te maken voor de nakende festiviteiten, inclusief proeverijen voor de hele straat. “Samen met de plaatselijke zelfstandigen - de carwash, de pizzeria, de koffiebranderij, … - hadden we smoothies en veganistische hapjes voorzien. Er was ambiance, toenadering en wederzijdse nieuwsgierigheid, soms voorzichtig vanop afstand uit een raam, maar de stap om ’s avonds naar een rockconcert of een techno-dj te komen is te groot.” Nu het Brussels Hoofdstedelijk Gewest beslist heeft dat we langer op deze site kunnen blijven en (als onderdeel van het stadsvernieuwingsprogramma Heyvaert-Poincaré) ook extra zal investeren in de sociaal-culturele hub, willen we onze positie hier bestendigen. In september gaat alvast een nieuwe buurtwerker aan de slag, die mee voor verdere verankering moet zorgen.”
Bottum-upprojecten
Met het tentoonstellingsproject ‘From Mexico to Manchester’ helpen fotografen Renée Lorie en Erien Withouck eind deze maand alvast de band met de buurt versterken. Met behulp van vakantiekiekjes van mensen uit de Mexico- en de Manchesterstraat, twee straten die Molenbeek doorsnijden, laten ze herinneringen doorstromen naar de toekomst. De foto’s worden afgedrukt op badhanddoeken en vormen een pad van Recyclart naar wijkantenne WAQ. Aan het einde van de dag nemen de buren op de foto’s hun handdoek met herinnering mee naar huis.
© Ivan Put
De Vaartkapoen staat als Molenbeeks gemeenschapscentrum al veel verder met wijkwerking. “Onze vrijwilligers — voornamelijk Marokkaanse vrouwen van middelbare leeftijd — die de snacks zullen bereiden op Manchester Plage hebben tijdens de eerste lockdown maaltijden gemaakt om uit te delen aan mensen in kansarmoede,” zegt Hannelore Schurgers. “Zij mochten dit jaar met vrijwilligers van de concertwerking onze voorlaatste zomeraffiche samenstellen. Vorig jaar hadden we geflyerd in de straat en zagen we af en toe wijkbewoners opduiken, eerder overdag dan ’s avonds, maar die mix was tof om zien. Dit jaar zijn we met een zelfgemaakte speaker de wijk ingetrokken. Die konden passanten aansluiten op hun smartphone. Zo konden ze zelf liedjes opzetten en wij pikten op wat zij smaakten.”
Laagdrempeligheid is volgens Schurgers de sleutel om geen eiland te worden, en betekent niet alleen dat activiteiten gratis moeten zijn. “Iedereen moet zijn plekje kunnen vinden. Dit jaar hebben we werkgroepen opgericht om na te gaan waar de behoeften van de buurt liggen. Dat leidt op 26 augustus tot Benefiësta, een avond met o.a. stand-up comedian Cindy Chad en een rapgroepje met jongens uit de wijk, maar ook een schuimparty. Je kan alleen maar een meerwaarde zijn voor de buurt als je bottom-up werkt en niet allèèn de superhippe dingen programmeert.”
De buren van Decoratelier, het inclusieve kunstencentrum van scenograaf Jozef Wouters, hebben dat ook door. Zo getuigt alvast hun zomerprogramma Something When It Doesn’t Rain, dat naast performances en livemuziek een hele reeks talks en workshops afficheert. De openingslezing van Ola Hassanain is alvast op maat van een buurt waarvan het gezicht lang bepaald werd door de industrie en de autohandel. Ze was ook op Kunstenfestivaldesarts te gast en bestudeert “hoe gebouwde ruimtes het geweld van overheidsorganisaties versterken, en hoe dit proces op zijn beurt een gebouwde omgeving creëert die het leven van de mensen die erin wonen weerspiegelt en reguleert.” Kwestie van ook theoretisch even de puntjes op de i te zetten. Het deejayduo van Stadskanker geeft mekaar op de binnenkoer intussen een vuistje. Hun set op Recyclart Holidays zit er bijna op. Het heeft niet geregend. De nacht valt over de Manchestersite, maar niet de laatste keer deze zomer.
RECYCLART HOLIDAYS + BAR RECYCLART
> 30/7, Recyclart, www.recyclart.be
SOMETHING WHEN IT DOESN’T RAIN
29/7 > 28/8, Decoratelier, www.somethingatdecoratelier.brussels
MANCHESTER PLAGE
5 > 27/8, De Vaartkapoen, www.vaartkapoen.be
Lees meer over: Events & Festivals, Recyclart, VK Concerts, Decoratelier, Manchesterstraat
