Het vergt lef om in je debuutfilm de bevrijdingsstrijd te tonen van een door haar vader misbruikt kind. Het vergt talent om de hachelijke onderneming ook tot een goed einde te brengen is. De Frans-Brusselse Emmanuelle Nicot beschikt over beide.
Dalva, een film geregisseerd door Emmanuelle Nicot.
Dalva is woest. Ze begrijpt niet waarom ze haar vader arresteerden. Ze beseft amper dat ze nog een kind is omdat ze zich al jaren kleedt en gedraagt als een vrouw. De vrouw van haar vader. Contact met de anderen, vooral in het noodopvangcentrum, blijkt cruciaal om met stapjes uit vaders psychologische machtsgreep te geraken. Dat verhaal brengt Emmanuelle Nicot met oprechte bekommernis en vroegrijp metier in de film Dalva. Op Cannes’ Semaine de la critique en de festivals van Rotterdam en Oostende viel ze dan ook in de prijzen.
“Ik heb mezelf altijd een grensgeval gevonden”
Maar hoe komt iemand ertoe om in een debuutfilm meteen zo’n heikel onderwerp als incest aan te snijden? “Dat heeft met mijn parcours te maken,” zegt Nicot. “Ik had me voor een kortfilm ondergedompeld in een opvangcentrum en wilde per se terug naar die arena. Er valt daar zoveel te vertellen. In een noodopvangcentrum in het Franse Forbach ontmoette ik kinderen en adolescenten die uit hun familie waren gehaald omwille van bewezen misbruik. Bijna allen leden ze zwaarder onder de plaatsing in het tehuis dan onder wat ze hadden beleefd. Een extreem verwoestende ontkenning had hen, zeker die eerste weken, in de tang. Daar zat een film in.”
Nicot vergaarde de verhalen van jongeren, opvoeders, psychologen en jeugdrechters. “Een opvoeder die met de politie meeging bij sterke vermoedens van zware mishandeling, vertelde dat hij eens was opgetrommeld voor een piepjong meisje dat alleen leefde met haar vader. Ze zag er extreem geseksualiseerd uit en probeerde hem te verleiden. Ik weet niets anders over die zaak, maar het zette me op weg. Ik verzon een verhaal over een kind van twaalf dat wordt weggehaald bij haar vader en aanvankelijk niets begrijpt van wat haar overkomt.”
Dalva is woest. Ze begrijpt niet waarom ze haar vader arresteerden. Ze beseft amper dat ze nog een kind is omdat ze zich al jaren kleedt en gedraagt als een vrouw. De vrouw van haar vader.
Zes jaren zitten er tussen de eerste ideeën voor Dalva en de wereldpremière tijdens de Semaine de la critique in Cannes. Vier en een half jaar sleutelde Nicot aan het scenario. “Ik weet hoe fel een ‘ja’ me vleugels geeft of een ‘nee’ me verlamt. Ik wilde mijn project pas voorleggen aan de verschillende filmcommissies op het moment dat mijn scenario van beton was: sterk, doorvlocht, glashelder. Het is een glibberig en gevaarlijk onderwerp, ik wilde niet dat je me ook maar ergens kon betrappen op het intrappen van een open deur.”
Dezer weken doet Nicot er alles aan om de bioscoopbezoeker te overtuigen om zich niet te laten afschrikken door dat ‘gevaarlijke’ onderwerp. “Dalva is een lichtgevende film. Het gaat me om de reconstructie, de veerkracht. De donkerte is ondergronds, niet frontaal. Ik haat het om als toeschouwer gegijzeld te worden. Ik vind het vreselijk om de ogen te moeten afwenden omdat wat getoond wordt, niet te verdragen valt. Dat wilde ik de kijker niet aandoen.”
© Cineuropa
| Regisseur Emmanuelle Nicot toont in haar debuutfilm Dalva de bevrijdingsstrijd te tonen van een door haar vader misbruikt kind.
Zeldzame Samson
Net als generatiegenote Laura Wandel (Un Monde) en Lukas Dhont (Close) verricht Nicot wonderen met een jonge, onervaren cast. Ze is gespecialiseerd in streetcasting. “Na mijn filmstudies moest ik dringend geld verdienen. Twee regisseuses die onder de indruk waren van mijn kortfilms, vroegen me om voor hun langspeelfilms naar acteurs te zoeken. Ik ging daar op in en ontdekte een echte passie. Sindsdien bekijk ik de wereld anders.” Nicot wist perfect hoe en waar ze haar Dalva moest vinden. “Ik zocht een meisje uit een sociaal milieu dat het niet zwaar heeft, dat goed met taal is en de houding van een danseres heeft. Ik hing advertenties op in paardencentra, balletscholen, turnopleidingen, muziekscholen en de theaterscholen. Zelda heeft de annonce gelezen in de muziekacademie van Vorst, waar ze saxofoon leert spelen.”
Verschillende kandidates leken veel harder op de Dalva zoals beschreven in het scenario dan Zelda Samson. “In het scenario was Dalva een opgedirkte poppetje met make-up, een soort Barbie. Maar ik ondervind dat je best niet kiest voor iemand die volledig samenvalt me het beschreven personage. Dat werkt stereotypering in de hand, terwijl je juist reliëf wil. Zelda is zot ciné-geniek en magnetiserend. Ze is als Romy Schneider als je haar filmt. Van voor gefilmd zag ze er tien jaar uit, in profiel twintig. Dat leeftijdsloze was exact wat ik zocht. Ze was ook goed met taal. In woorden van volwassenen vertelde ze dat ze een astrofysicus wilde worden met een specialisatie in zwarte materie. Het enige wat niet goed zat: ze was zeer schuchter en had niet de trotse, recht houding van een danseres die ik wilde. We losten het op door haar drie maanden met een danseres te laten oefenen op Dalva’s manier van bewegen.”
Zoals wel meer Franse regisseurs koos Nicot voor een Belgische filmschool en bouwde nadien in Brussel een leven uit. “Ik heb mezelf altijd een grensgeval gevonden. Ik ben geboren in de Franse Ardennen op vijftien kilometer van de grens met België. Parijs kon ik onmogelijk betalen. Het leek me vanzelfsprekend om naar een filmschool in België te trekken. In Brussel heb ik ondertussen een netwerk en hier wonen de mensen die me na aan het hart liggen. Het heeft dus geen enkele zin om naar Frankrijk terug te keren, waar ik niemand ken en niemand mij kent.”
Dalva draait vanaf woensdag 22 maart 2023 in de bioscopen.
Lees meer over: Brussel, Film, dalva, kindermisbruik, emmanuelle nicot
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.