De verdwijnende boekhandels in de Bortiergalerij zetten het probleem op scherp: kleine zelfstandige winkels hebben het alsmaar moeilijker. Het gewest telt 10 procent minder winkels dan tien jaar geleden. Horecazaken vullen de lege plekken deels op, maar waarnemers vrezen voor de diversiteit in het aanbod voor de consument.
Duizend winkels weg in Brussel in tien jaar tijd: horeca vult lege plekken maar deels in
In de Bortiergalerij moeten traditionele boekenwinkels plaatsmaken voor hippe voedingszaken. Er komt een viswinkel, een slagerij, een bierwinkel en een wijnverkoper. De plannen van de Stad voorzien ook een bloemenwinkel, een kunstcafé en mogelijk een platenzaak in de galerij. Thierry Goor, bekend van de succesvolle foodmarkt Wolf, zou de gangmaker zijn.
De nieuwe plannen kunnen niet overal op begrip rekenen. "Het moet voor de Stad meer mondain, meer bling-bling zijn," zo klaagt onder andere Philippe Capart van boekhandel en uitgever Crypte Tonique aan.
"Er komen zaken bij als een slager en een bakker. We begrijpen de reactie van de boekenhandelaars, maar wat moeten we doen als die maar failliet blijven gaan?"
"We begrijpen de reactie van de boekenhandelaars," reageert Brussels burgemeester Philippe Close (PS) maandag tegenover BRUZZ. "Maar wat moeten we doen als die maar failliet blijven gaan?"
Duizend winkels verdwenen
Het probleem speelt niet enkel in de bekende galerij voor boekhandelaren. Sinds 2013 zijn ruim duizend winkels verdwenen in het Brussels Gewest: van 9.704 naar 8.700 panden. In Brussel-Stad daalde het aantal winkels met 12 procent, in Elsene zelfs met 17 procent op tien jaar tijd.
De coronacrisis heeft de bakstenen winkels uiteraard zwaar getroffen, maar verklaart niet alles. De grote kentering was al van voor de coronajaren merkbaar. Zelfstandige boetieks bezwijken onder de concurrentie van shoppingcentra en webwinkels.
Het aantal leegstaande panden steeg tussen 2013 en 2023 met zowat 57 procent in Brussel-Stad. Het gaat om zowat 13 procent van alle handelspanden.
Horecazaken
De leegstand wordt deels opgevangen door een tegenovergestelde trend: terwijl in de winkelstraat steeds minder kleding- , elektro- en andere retailwinkels zijn, openen er alsmaar meer horecazaken zoals koffiebars en fastfoodrestaurants. Sinds 2013 steeg het aantal horecazaken met 3 procent, tot 5.679 panden.
De Bortiergalerij wordt dan geen foodmarkt, maar ook daar draait het straks wel rond eten en drinken. Onderzoeker Philippe Eiselein, verbonden aan de Odisee Hogeschool, ziet in het lot van de Bortiergalerij een teken van een gewijzigd consumentenpatroon. "Fysieke boekenwinkels, it’s a dying breed. Er wordt meer en meer online gekocht. Daarnaast is er een trend dat consumenten, vooral jongeren, niet enkel meer een product wensen te hebben, maar ook een ervaring willen. Dat past veel meer bij de hedendaagse levensstijl en voorkeur van consumenten."
Waarnemers vrezen door de toenemende focus op eten en drinken voor de diversiteit in het aanbod voor consumenten. In de voetgangerszone van Brussel-Stad rukten de fastfoodzaken zelfs zo snel op dat schepen van Handel Fabian Maingain (Défi) moest ingrijpen om de 'verhamburgerisering' van het centrum tegen te gaan. Het gaat om een trend die zich de voorbije tien jaar ook in andere grote steden manifesteerde, zo meldde De Tijd afgelopen weekend op basis van cijfers van het onderzoeksbureau Locatus in het dashboard Provincies in Cijfers.
Een goede mix van winkels en restaurants, waarbij er ook diversiteit is in het aanbod voor de consument, dat moet de doelstelling zijn, klinkt het zowel bij beroepsorganisaties als Federatie Horeca Brussel als academische experts.
