Europalia Brasil presenteert 200 evenementen

Het tweejaarlijkse festival Europalia etaleerde dinsdag het najaarsprogramma van het gastland Brazilië. Dat wordt de helft kleiner dan dat van Europalia China 2009. Minder tentoonstellingen en amper theater ook. Maar des te meer variatie in dans, muziekgenres en hippe jeugdconcerten. Met het thema ‘diversidade’ leert Brazilië bovendien hoe uit een smeltkroes een perfecte legering kan komen. Iets voor wie Brussel niet snapt?

Voor wie geen uitweg meer ziet voor het snel veranderende Brussel werkt de culturele etalage die Europalia Brasil biedt wellicht verhelderend. Het festival dat initieel aanzette om de cultuur van een (Europees) land te ontdekken, heeft sinds Rusland (2007) en China (2009) een mondialere insteek. Brazilië heeft met zijn Europese, Afrikaanse, autochtone en Aziatische bevolkingsgroepen en hun cultuuruitingen al eeuwen ervaring met vermenging en diversiteit.

Neem de muziek. We ontdekken naast rituele ceremonies van savanne- en oerwoudindianen (de Mehinaku's en Kayapo's) en een folklorebal van Bahia (een soort van Bal moderne geïnspireerd door populaire muziek) ook klassieke topgitaristen als Pablo Zanon, Marco Pereira en Ulisses Rocha en de mix van afroritmes van de Criolina-dj's.

Alles begint met de Gigantes pela própia natureza, een straatorkest op hoge stelten, dat op autoloze zondag (18/9) klokkenluider speelt voor het festival (4/10 tot 15/1/2012). Interessant is dat het om een band van hangjongeren uit de favela's gaat. Zij willen - voor een keer ook buiten hun land - het succes tonen van 'sociale insluiting', met een multiculturele mix van Afrikaanse, traditioneel autochtone en Europese muziek.
De tentoonstellingen werden ditmaal beperkt tot twintig, waarvan dertien in Brussel. De grote cultuurwetenschappelijke tentoonstelling komt in het Jubelparkmuseum: Indios no Brasil. Ze maakt een reis door 672 inlandse gebieden, waar 180 indianentalen overleven. Het Paleis voor Schone Kunsten presenteert drie moderne exposities. Het grote circuit wordt gevuld met Art in Brasil

(1950-2011), dat begint met avant-gardekunst. Verder een retrospectief van het werk van architect Paulo Mendes da Rocha, en zalen met historische en hedendaagse foto's. Hoe natuurlijke rijkdommen tot (export)producten leidden verneem je in Terra Brasilis (bij ING). En hoe Afro-Braziliaanse rituelen in hedendaagse kunst herkenbaar zijn is te zien op de actuelekunstexpositie Incorporations
(Electriciteitscentrale). Na de slechte ervaring met de (nochtans schitterende) Chinese kalligrafietentoonstelling in het Museum voor Moderne Kunst, doet de KMSKB dit festival niet mee. Maar de maquette van het Expo '58-paviljoen van Brazilië komt wel terug naar Brussel (Atomium).

Muziek
En er is dus vooral muziek, die met honderd concerten voor veel entertainment gaat zorgen. Samba-reggae, samba, bossa nova, MPB, frevo, coco, maracatu, forró en mangue, in kleine en grote zalen. Met zangsterren als Teresa Crisina en Mart'nalia, maar ook nachten met accordeon van Reanto Borghetti en multi-instrumentalist Hermeto Pascoal, vader van de Braziliaanse experimentele muziek. Noteer alvast de weekendparty's Samba!, Brasil Underground, Festa Popular, Vamos Brasil! en Obrigado Brasil, En vast ook de Tropicália-concerten (muziek van Gilberto Gil, Caetano Veloso, Gal Costa en Os Mutantes) en het underground amusement met DJ Chico Correa, DJ Dolores, DJ Tudo (Alfredo Bello). Ja, zelfs Toots Thielemans & (Braziliaanse) Friends draagt (in Flagey op 27/10) bij tot de tropische sfeerzetting die Brussel overspoelt.