Ziekenhuizen weer op volle toeren, zolang het kan

Het UZ Brussel voert vanaf deze maandag opnieuw niet-dringende operaties uit. Die waren sinds begin november uitgesteld, omdat er genoeg bedden vrij moesten blijven voor coronapatiënten. Maar net nu de reguliere zorg overal in Brussel weer hervat, schieten de besmettingscijfers weer omhoog.

Voor wie al sinds november wacht op - zeg maar - een heupoperatie, komt deze week verlossend nieuws. Het UZ Brussel is maandag opnieuw gestart met dit soort niet-dringende ingrepen, na een pauze van bijna twee maanden. “We maken nu een inhaalbeweging van ingrepen die eerder zijn uitgesteld”, legt woordvoerster Karolien Deprez uit.

In verschillende Brusselse ziekenhuizen hervatte de niet-dringende zorg al wat vroeger, zoals in de Europaziekenhuizen (eind november), de Kliniek Sint-Jan (midden december) en het Sint-Pietersziekenhuis (net voor de kerstvakantie). Overal ging dat gradueel. Sinds vorige week zijn in de meeste Brusselse ziekenhuizen minder dan een kwart van de bedden op intensieve zorgen bezet door Covid-19-patiënten. Daardoor mogen ze in de praktijk overschakelen naar fase 1B van het federale noodplan: de helft van de IZ-bedden moet dan nog beschikbaar blijven voor Covid-19-patiënten, maar er komt evenveel plaats vrij voor overige patiënten.

“Nog niet alle Brusselse ziekenhuizen zitten al onder dat kwart, maar we hebben alvast een signaal van de overheid gekregen dat we weer ingrepen mogen doen die een verblijf op intensieve zorgen vereisen”, zegt hoofdarts Kenneth Coenye van de kliniek Sint-Jan. Het gaat bijvoorbeeld om niet-dringende longoperaties.

Naar een nieuwe opflakkering?

Voor alle duidelijkheid: kankerbehandelingen, hart- of hersenoperaties zijn nooit stopgezet. Ook de meeste consultaties en onderzoeken konden de hele tweede golf blijven doorgaan. In het UZ Brussel zijn de consultaties wel een tijdje beperkt tot de strikt noodzakelijke. "Maar sinds enkele weken verlopen alle consultaties weer relatief normaal, zolang het personeel van de dienst niet nodig is voor de Covid-zorg”, zegt woordvoerster Deprez van het UZ. “Want die mensen hebben we nog altijd nodig: we behandelen vandaag nog 42 Covid-19-patiënten, van wie 10 patiënten op IZ.”

Omwille van die blijvende druk maken de ziekenhuizen zich zorgen om de huidige coronacijfers. Die lopen, voor de derde keer al, omhoog. De voorbije week telde Brussel elke dag 217 nieuwe besmettingen, driekwart meer dan de week ervoor. Een heleboel van die besmettingen lijkt via terugkerende reizigers te zijn binnengebracht. Maar volgens hoofdarts Coenye van de Kliniek Sint-Jan zullen we dat pas over enkele dagen zien.

“Wat we nu zien, is het effect van Kerstmis en Nieuwjaar. De praktijk leert dat veel mensen in grotere groep hebben gevierd dan toegelaten was”, zegt Coenye. “We kunnen dat niet met zekerheid zeggen, maar als je 15 en 10 dagen teruggaat in de tijd, beland je pal in de kerstperiode. En we weten dat mensen pas op dag vijf of zes na de eerste symptomen zwaar ziek worden. We verwachten hen dus vanaf eind deze week in het ziekenhuis.”

Coronabesmettingen die via reizigers uit het buitenland zijn overgewaaid, gaan we volgens Coenye pas over een tiental dagen beginnen zien. “Dat kan als gevolg hebben dat er eind januari een derde golf komt”, zegt de hoofdarts. “En hoe kleiner die golf, hoe liever natuurlijk.”

'Parallele zorg verzekeren'

Hoe klein of groot de opflakkering zal zijn, is voorlopig rekenwerk. In het hele land keerden in de tweede week van de kerstvakantie ongeveer 80.000 mensen terug van een buitenlandse reis. Dat blijkt uit de ingevulde Passenger Locator Forms. Zeventig procent van hen – dus meer dan 50.000 mensen – wonen in het Brussels Gewest. “Veel expats zijn voor kerst naar hun thuisland geweest of andersom”, legt Inge Neven van de Brusselse gezondheidsinspectie uit.

Volgens de laatste analyses zijn 3,7 procent van de terugkeerders besmet. Omgerekend kan je dan verwachten dat er meer dan 1.850 nieuwe coronabesmettingen in Brussel zullen bijkomen.

In de ziekenhuizen houden ze hun hart vast. “We zijn voorbereid om een nieuwe golf op te vangen, al kunnen we alleen maar hopen dat die niet zo hoog gaat zijn als de vorige”, zegt Coenye. Ook in het Sint-Pietersziekenhuis liggen er scenario’s voor een eventuele opschaling van het aantal bedden klaar. “Momenteel zijn die nog niet aan de orde. Intern is het nog kalm”, zegt woordvoerster Murielle Pletsers. Het UZ Brussel en de Europaziekenhuizen hameren op het blijven naleven van de maatregelen.

Of moeten die heupoperaties binnenkort weer op pauze worden gezet? “Momenteel is er voldoende capaciteit om zowel Covid-zorg als andere zorg te verzekeren”, aldus Coenye. “We hopen dat we dat parallel gaan kunnen blijven doen.”