Twee weken in isolatie, zonder gsm of contact met familie: dit staat de jury te wachten

Na zeven maanden loopt het terreurproces op zijn einde. De jury zal zich vanaf donderdag buigen over de (on)schuld van de beklaagden. "Ze moet twee weken lang in isolatie onder strenge voorwaarden, zonder gsm en zelfs geen televisie." Met persrechter Luc Hennart blikt BRUZZ vooruit op de beraadslaging in aanloop naar de uitspraak.

Op 22 maart 2016 werd ons land opgeschrikt door de dodelijke aanslagen op de luchthaven van Zaventem en in het metrostation Maalbeek. Meer dan vijf jaar later zitten we in de laatste loodjes van het monsterproces met tien beklaagden en bijna duizend burgerlijke partijen: dinsdag werden de laatste pleidooien gehouden, besprak de voorzitster van het hof de vragenlijst waarover de jury zich moet buigen tijdens de beraadslaging, en gingen de replieken op de pleidooien van start.

Door juryleden die uitvielen en de opspraak rond de omstreden glazen boxen en naaktfouilles liep het proces verschillende keren vertraging op. Een gloednieuw gerechtsgebouw, de verregaande veiligheidsmaatregelen en de omvang van het proces, dat uiteindelijk zeven maanden heeft geduurd, maken van de zaak de grootste en duurste die ons land ooit gekend heeft.

Alleen de replieken van parket, burgerlijke partijen en verdediging hoeven nu nog te worden afgerond. Daarna krijgen de beschuldigden het laatste woord, alvorens de jury op een onbekende locatie in beraadslaging gaat over de schuldvraag. De uitspraak wordt verwacht rond 21 juli. Met Luc Hennart, woordvoerder van het terreurproces, blikken we vooruit op die langverwachte dag.

Dinsdag hebben de advocaten van beschuldigde Ibrahim Farisi de pleidooien op het proces afgesloten. Wanneer is het aan de jury?

Luc Hennart: "De voorzitter van het hof heeft de vragenlijst overlopen waarover de juryleden moeten beraadslagen. Tot donderdag zijn de replieken gepland. Daar vestigen de verschillende partijen nog voor de laatste keer de aandacht op sommige discussiepunten. Als alles goed verloopt, gaan de jury en het hof dan donderdagavond in beraadslaging."

Hoe zal de beraadslaging verlopen?

"De beraadslaging vindt plaats op een geheime locatie, waar twaalf juryleden en zestien plaatsvervangende juryleden zich samen met het hof zullen buigen over de schuld of onschuld van de beklaagden, om nadien over te gaan tot het definitieve arrest. Ze gaan ongeveer veertien dagen lang volledig in isolatie, zonder enig contact met de buitenwereld. Dat wil zeggen dat ze geen gsm of computer ter beschikking hebben, maar ook niet naar televisie kunnen kijken."

Worden de juryleden mentaal bijgestaan?

"Neen, tijdens de beraadslaging mogen ze geen psychologische hulp krijgen. Pas na het definitieve eindarrest kunnen zij, als ze het zelf wensen, een psycholoog onder de arm nemen. Justitie zelf voorziet dat niet, ook niet tijdens het proces, al zijn er nu wel al een aantal jaren discussies over of we psychologische hulp moeten voorzien aan juryleden en rechters. Soms kom je nu eenmaal in aanraking met confronterende dossiers, dus eenvoudig is het niet. Dat besef ik."

Is het uitzonderlijk dat juryleden twee weken lang in isolatie moeten?

"Naar mijn weten is het de eerste keer dat juryleden zo lang in isolatie moeten voor een beraadslaging."

Wat als er zich een noodgeval voordoet waardoor een jurylid uit het isolement moet stappen, komt het proces dan in gevaar?

"Als een jurylid uit isolatie gaat, kunnen wij beroep doen op een plaatsvervangend jurylid dat op dat moment ook in isolatie zit. Dat pikt dan in waar het vorige jurylid geëindigd is tijdens het debat. De juryleden en de reserve-juryleden verblijven apart in isolatie en mogen dus geen contact hebben met elkaar. De politie zal de locatie volledig beveiligen en ervoor zorgen dat er geen contact mogelijk is. Meer praktische details kan ik niet geven, om te vermijden dat er procedurefouten worden gemaakt of dat de veiligheid van de juryleden in het gedrang komt."

Een terugblik op het proces. Juryleden zijn de voorbije maanden verschillende keren uitgevallen. Advocaat Sven Mary waarschuwde destijds voor een scenario waarbij juryleden zouden afhaken en het hele proces voor niets zou geweest zijn. Het proces moest niet opnieuw plaatsvinden, maar is er daardoor wel vertraging opgelopen?

"Het klopt dat tijdens de beginweken heel wat juryleden zijn uitgevallen, maar dat is niet abnormaal. Wij hebben ons daarop kunnen voorbereiden door voldoende reserve-juryleden te voorzien. Dit heeft geen invloed gehad op het proces."

De omstreden glazen boxen en naaktfouilles: hoe hebben deze zaken het proces beïnvloed?

"Dat heeft het proces minder vlot doen verlopen, geef ik eerlijk toe. Het heeft heel wat tijd in beslag genomen. De meningen over de glazen boxen waren bij ons ook verdeeld. De voorzitter heeft op een bepaald moment de beslissing genomen om nieuwe boxen te bouwen, maar dat zagen de FOD Justitie en de federale procureur bijvoorbeeld niet zitten. Dan zijn we al snel een paar weken verder."

Welke lessen kunnen uit het proces getrokken worden?

"Wat de glazen boxen en de naaktfouilles betreft: heel veel. Dat geldt ook voor de locatie (red. het Justitia-gebouw in Evere). Er is destijds gekozen om het niet in het Justitiepaleis op Poelaert te laten plaatsvinden, maar het resultaat is mager. Er zijn acht zittingszalen voorzien, maar aan het einde van de rit is er maar één zittingszaal gebruikt. Dat geldt ook voor de perszaal, die vaak gewoon leeg was."

Wilt u zeggen dat het proces onnodig veel gekost heeft?

"Ik heb destijds gepleit om het proces in het Justitiepaleis te laten plaatsvinden, vandaag blijf ik bij mijn standpunt. Er is sprake van een kostenplaatje van ongeveer 35 tot 40 miljoen euro. Ik denk dat met een beetje gezond verstand een beetje minder had kunnen kosten."