‘Deze klimaatbeweging heeft zelfde potentieel als antirakettenbetogingen in 1983'

Met 35.000 deelnemers slaagden de klimaatspijbelaars erin om in twee weken tijd hun aantal te vertienvoudigen. Zelf willen ze doorgaan tot aan de verkiezingen in mei, maar grote bewegingen verdwijnen vaak net zo snel als ze gekomen zijn. "Die einddatum geeft het net iets symbolisch," vertelt communicatiespecialist en gastprofessor aan de VUB Fons Van Dyck.

Twee weken geleden kwamen er nog 3.000 leerlingen op straat om te spijbelen voor het klimaat. Deze week zijn dat er tien keer zoveel. Spijbelen voor het klimaat, gestart door de Zweedse Greta Thunberg, is als een golf over ons land aan het trekken.

“Ze hebben eigenlijk enorm snel de zogenaamde 10-90-regel toegepast,” legt Van Dyck uit. Die regel verklaart dat er 10 procent opinieleiders en 90 procent opinievolgers zijn bij sociale bewegingen. “De 3.000 spijbelaars twee weken geleden waren die 10 procent,” vervolgt Van Dyck.

Grassrootsbewegingen als deze hebben weinig middelen en organisatie nodig, maar ontstaan door algemene verontwaardiging en overtuigingskracht. “Een op de twee Belgen is anti-esthablisment, die voedingsbodem is er. Mensen zijn het geloof in de gevestigde systemen verloren,” schrijft Van Dyck in zijn blog.

Waarom het klimaat?

De parallel valt volgens hem te trekken met de beweging van de Gele Hesjes in Frankrijk. Zij hebben dezelfde voedingsbodem. Maar de gele hesjes kennen niet hetzelfde succes in België als Frankrijk, hoe komt het dan dat we ons hier volop achter de klimaatzaak scharen?

Volgens Van Dyck was december daar de echte katalysator voor. “Terwijl er 75.000 mensen in Brussel op straat kwamen voor het klimaat, stemde België in Polen op de klimaattop tegen verschillende zaken. Dat was de lont in het kruitvat.”

Het is duidelijk dat er de laatste maanden heel wat aandacht gaat naar het klimaat, maar deze kan even snel terug weg zijn dan ze gekomen is. De mogelijkheid bestaat dat vandaag het hoogtepunt was. Hoe ver kunnen de klimaatbetogers gaan?

Antirakettenbetogingen

“Deze beweging heeft veel potentieel. Ik zou het willen vergelijken met de antirakettenbetoging in 1983. Dan heb ik het over zo'n 350.000 mensen,” antwoordt Van Dyck.

In de jaren tachtig kwamen honderdduizenden mensen meermaals op straat in Brussel tegen de plaatsing van kernraketten in Europa. Het summum was de betoging op 23 oktober 1983 die in totaal 400.000 deelnemers telde. Het was de grootste betoging in de geschiedenis van ons land.

“Dit is net zoals toen iets intergenerationeels. Als de scholieren zich verenigen met studenten, leerkrachten, ouders en grootouders is er heel wat mogelijk,” klinkt Van Dyck overtuigd.

Verkiezingen

De klimaatspijbelaars willen nog tot aan de verkiezingen eind mei elke week op straat komen. De vraag is of dit wel haalbaar is. Zeventien donderdagen scheiden ons nog van de verkiezingen, en zoiets vraagt veel toewijding. Bovendien kunnen scholen hun leerlingen niet elke donderdag voor een volledig semester missen.

“Als ik hun advies zou mogen geven, dan zou ik zeggen om het nu even te doseren en in de breedte te gaan werken", zegt Van Dyck. "Er staan nog enkele marsen gepland in de komende maanden. Als ze dan in mei enkele weken voor de verkiezingen samen met organisaties als 11.11.11 en Hart boven Hard iets organiseren, is het potentieel enorm.”

“Die einddatum heeft iets symbolisch. Met dit momentum kunnen ze een electorale aardverschuiving creëren, maar dan mag de protestbeweging natuurlijk niet uitdoven."