Zorgwekkende sterftecijfers onder honingbijen in Brussel

Ook dit jaar moeten Brusselse imkers toezien hoe vele honingbijen de winter niet hebben overleefd. “Het verlies in het Brussels Gewest wordt geschat op 35 procent, terwijl dat meestal rond de 10 procent is.”

Didier Paternotte is al vijftien jaar imker en heeft meerdere bijenkasten staan in de bijentuin van het Laarbeekbos in Jette. Hij betreurt het verlies van vier van zijn zeven kolonies. Samen met Sepp Hendrickx, een kersverse imker die ook werkzaam is in de nabijgelegen kinderboerderij, gaat hij op zoek naar een jonge koningin die een nieuwe kolonie kan vormen. Zo hopen zij het verlies van de kolonies te compenseren en de honingoogst van dit jaar te redden.

Net als vele andere imkers kampen Didier en Sepp voor het zoveelste jaar op rij met onrustwekkende sterftecijfers. “Dit jaar liggen de cijfers weer iets hoger dan vorig jaar”, zegt Sepp.

Mogelijke oorzaken zijn de zachtere herfst- en wintermaanden als gevolg van de klimaatopwarming. “Normaal gesproken kruipen bijen in deze periode dicht bij elkaar om warm te blijven, maar afgelopen november schurkten de temperaturen tegen de twintig graden aan, waardoor de kolonies bleven draaien alsof het lente was”, zegt Didier. Dit leidt tot massale sterftes, omdat er tijdens de winter geen stuifmeel is.

Imkers proberen schade te beperken door bijen te voeden met suikerwater, maar dat heeft niet dezelfde voedingswaarde als stuifmeel, wat kan leiden tot “zwakkere kolonies”, aldus Sepp.

Verbod op pesticiden

An Van Eeckhoudt, medewerkster van de Société Royale d’Apiculteurs à Bruxelles (SRABE), bevestigt deze trend. De vereniging verzamelt jaarlijks gegevens over het aantal kasten in Brussel en over de sterftes. “Dit jaar schat de SRABE het verlies in het Brussels Gewest op 35 procent, terwijl de norm 10 procent zou moeten zijn. Vorig jaar was dat 25 procent.” In sommige Vlaamse streken zou zo’n 75 procent van de bijenpopulatie de afgelopen winter niet overleefd hebben. Volgens Van Eeckhoudt doen de Brusselse honingbijen het beter door het verbod op pesticiden, maar de sterftecijfers blijven toch zorgwekkend hoog.

Aziatische hoornaar

Naast klimaatverandering vormt de Aziatische hoornaar ook een bedreiging voor honingbijen in het land. Tijdens de maand april ontwaken de koninginnen uit hun winterslaap en beginnen ze geleidelijk aan hun nest te stichten. “De Aziatische hoornaar voedt zich met bijen en roeit de al kwetsbare honingbijkolonies uit", verklaart Didier. Even later slaat hij in de lucht met een badmintonracket om een hoornaar te doden die een van zijn kasten aanvalt. Hij waarschuwt echter voor deze agressieve predator en adviseert om nesten professioneel te laten verdelgen.

Bijen - en andere insecten - spelen niet alleen een belangrijke rol in de productie van heerlijke honing, maar zijn ook essentieel voor de biodiversiteit en voedselproductie. Van Eeckhoudt raadt Brusselaars aan hun tuin wild te laten groeien door bijvoorbeeld het gras niet te maaien en het gebruik van chemicaliën te vermijden. "Het planten van inheemse plantensoorten kan ook voordelig zijn voor honingbijen, maar vooral voor solitaire bijen. Zij zijn vaak kieskeuriger in hun voedingskeuzes en voelen zich eerder aangetrokken tot inheemse flora."