Heraanleg Wayezstraat blijft een splijtzwam in Anderlecht

Op 3 oktober loopt na jaren overleg en discussie het openbaar onderzoek voor de vergunning van de heraanleg van de Wayezstraat af. Een nieuw burgercollectief pleit voor een ‘eerherstel’ voor de winkelstraat dankzij de invoering van een autovrije zone. Aan de andere kant staat de handelaarsvereniging, die ijvert voor het behoud van het aantal parkeerplaatsen. Nochtans is iedereen het er over eens dat de Wayezstraat een facelift verdient.

“Ieder persoon in Anderlecht heeft een mening over de heraanleg van de Wayezstraat,” aldus schepen van Mobiliteit Susanne Müller-Hübsch (Groen). Ze herinnert zich nog haar verkiezingscampagne in 2012: “Bijna iedereen die ik aansprak drukte mij op het hart: doe iets aan de Wayezstraat”. Dat een heraanleg dringend en nodig is betwijfelt niemand. In 2019 moest de straat nog afgesloten worden omdat een deel van de riolering onder de tramsporen zodanig was aangetast dat het wegdek deels was verzakt.

Maar de roep voor een heraanleg klinkt al veel langer. De MIVB, die samen met Vivaqua de werken zal uitvoeren, pleit al tien jaar voor de vervanging van de tramsporen die door de straat lopen. Om dat proces te faciliteren organiseerde de gemeente begin 2019 een participatief project. In totaal namen 47 burgers, handelaars en organisaties deel. Uit dat overleg kwamen drie scenario’s: een waar de straat volledig autovrij zou worden, een met eenrichtingsverkeer en een schrapping van alle parkeerplaatsen en een met eenrichtingsverkeer waarbij het aantal parkeerplaatsen van 170 naar 27 worden terug gebracht. Dat laatste voorstel geniet volgens het dossier van de MIVB de voorkeur van de meeste betrokkenen en werd ingediend voor een vergunning. (Lees verder onder de afbeelding.)

De polemiek over de Wayezstraat was daarmee verre van afgelopen. Ondertussen tellen we bij BRUZZ minstens 4 collectieven, inclusief de handelaarsvereniging, die niet akkoord zijn met de plannen zoals ze nu in openbaar onderzoek liggen. Een van die collectieven, 'Wayez Piétonnier', die de straat liever als een voetgangerszone ziet, startte in februari al een petitie voor een aanpassing van de plannen naar scenario 1. De petitie heeft ondertussen 177 handtekeningen. De gelijknamige Facebookgroep kondigde donderdag reeds een betoging aan op 15 oktober, de dag waarop de overlegcommissie samenzit over de bestaande plannen.

En dan is er nog een nieuwe burgergroep. "Wij hebben sterk de indruk dat de stem van de stille meerderheid in Anderlecht niet is gehoord,” zegt William Schoofs, een van de initiatiefnemers achter de open brief die vrijdag aan de burgemeester van Anderlecht wordt afgegeven. “Onze brief, ook al hebben we reeds 130 handtekeningen, is één van de vele visies op dit plan. Maar het participatief project is ook niet geheel representatief: een goed beleid is naar alle mensen luisteren”.

Schoofs verzet zich categoriek tegen het behoud van autoverkeer in de straat. “Slechts de helft van de Anderlechtenaren heeft een auto, waarom wordt er dan toch zoveel ruimte voor de auto gelaten? Het behoud van parkeerplaatsen, waar mensen gratis mogen staan op publieke ruimte onderhouden door publiek geld, zie ik als een subsidiëring van privé-wagenbezit."

Schoofs zal samen met de bekende cultuurhistorica Sophie De Schaepdrijver, een van de andere initiatiefnemers, de brief vrijdagochtend gaan afgeven op het stadhuis. “En dat wordt deel van het dossier dat we op de overlegcommissie zullen bespreken,” zegt schepen Müller-Hübsch, “alles wat tot het einde van de deadline wordt ingediend nemen we mee in ons overleg."

Handelaars met kopzorgen

Dan mag de schepen nog een heel aantal brieven verwachten. Een ander nieuw burgercollectief, een samenwerking tussen buurtbewoners en de handelaarsvereniging van de Wayezstraat is namelijk van plan om voor de deadline nog 500 brieven in te sturen.

“We vinden het schandalig dat we van 170 naar 27 parkeerplaatsen gaan zonder compensatie,” zegt Youssef Hamdaoui, voorzitter van de handelaarsvereniging. De vereniging vroeg eind mei nog om de werken in de straat, die voorzien waren voor september, uit te stellen. Ondertussen hebben ze een advocaat onder de arm genomen. “De coronacrisis maakt het handelaars reeds zeer moeilijk, we vrezen dat langdurige werken ervoor zullen zorgen dat winkelaars de Wayezstraat zullen vergeten."

“Het was al even duidelijk dat de werken niet in september zouden starten,” zegt Müller-Hübsch, “het openbaar onderzoek was gepland voor de lente van 2020 maar kon door de crisis niet doorgaan”. Müller-Hübsch is een beetje teleurgesteld dat de handelaarsvereniging met een advocaat op de proppen komt. “We zijn constant met hen in overleg geweest en hebben zeer duidelijk gemaakt dat de straat nooit zal worden afgesloten, dat de werken in fases zullen gebeuren én we gaan iemand aannemen om de handelaars bij te staan gedurende de periode van de werken”. Hamdaoui geeft toe dat het overleg met de gemeente goed is verlopen: “Maar we willen die gefaseerde werking op papier zien, alsook een compensatie voor de verloren parkeerplaatsen”.

De aanslepende controverse rond de plannen is volgens opposanten Hamdaoui en Schoofs een gevolg van een gebrek aan overleg. “Zo'n participatietraject is enkel voor mensen die zich constant met deze materie kunnen bezig houden,” denkt Schoofs, “geen wonder dat er velen zich niet gehoord voelen”. Hamdaoui zag het participatieproject eerder als een farce: “Wij kregen sterk de indruk dat de uitkomst van het traject al vastlag nog voor ze begonnen waren”.

Müller-Hübsch ziet de controverse als een positieve zaak: “Het is ook een heel belangrijk project, in het hart van de gemeente. En eigenlijk hebben we met het participatietraject juist een extra fase ingebouwd waar burgers van zich kunnen laten horen, in plaats van dat te beperken tot een openbaar onderzoek. Ik ben al blij dat we zover zijn geraakt, en ook al verwacht ik nu geen grote aanpassingen meer, het is uiteindelijk het Gewest die de knoop doorhakt van hoe de Wayezstraat er op het einde zal gaan uitzien”.