Brussel, speelterrein van nepuniversiteiten

Federaal minister van Economie Kris Peeters (CD&V) wil paal en perk stellen aan ‘nepuniversiteiten’. Die afficheren zichzelf als “prestigieuze onderwijsinstelling”, maar wie zich inschrijft, koopt een kat in een zak. Toch is het fenomeen aan banden leggen makkelijker gezegd dan gedaan. "De wetgeving ter zake is slordig."

Momenteel lopen er 81 onderzoeken naar zogenoemde ‘nepuniversiteiten’. Die noemen zichzelf universiteit en zeggen bachelor- of masterdiploma’s uit te reiken, terwijl ze daar helemaal niet voor erkend zijn. Met grote woorden als ‘prestigieus’ en ‘innoverend’ proberen de instellingen nietsvermoedende studenten te lokken.

"Eind vorig jaar kwamen nog tien studenten - meestal buitenlanders - bij ons met de klacht dat hun diploma uiteindelijk niets waard was," zegt Maxime Mori van de Fédération des Étudiants Francophones. "Studenten aarzelen om klacht in te dienen omdat de valse onderwijsinstellingen dreigen de visa van de buitenlandse studenten af te nemen."

Dit soort instellingen 'specialiseert' zich in marketing- en communicatieopleidingen, aldus nog Mori.

Het probleem lijkt zich grotendeels tot Brussel te beperken. Daar loopt een onderzoek naar 52 instellingen, tegenover ‘slechts’ 18 in Vlaanderen en 11 in Wallonië.

Boetes tot 200.000 euro

Vanwaar die verschillen tussen de regio's? De namen van de ‘universiteiten’ lichten alvast een tipje van de sluier. Indrukwekkend klinkende titels als de Université Intercontinentale Libre of de Euro-American International University – die ironisch genoeg noch in België noch in de VS erkend is – mikken op het internationale publiek van Brussel.

De twee instellingen in kwestie werden ondertussen opgedoekt, maar voorbeelden van gelijkaardige instellingen in Brussel zijn legio. Vlaanderen en de Franse Gemeenschap zien toe op de kwaliteit van hun eigen onderwijsnetten, maar een overkoepelend controleorgaan bestaat niet.

'Slordig'

Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) benadrukt dat privé-onderwijsinstellingen die zichzelf een universiteit willen noemen, gebonden zijn aan strikte regels.

“Zo mag een instelling bijvoorbeeld niet zomaar de graden van bachelor of master hanteren," zegt Crevits. "Ook het begrip universiteit, université, university of university college mag niet zomaar gebruikt worden. Wie dat wel doet, kan worden gesanctioneerd.” Instellingen die tegen de lamp lopen, riskeren een boete tot 200.000 euro.

Maar volgens Mori is de regelgeving aan Franstalige kant wat lakser. "Daar worden de opleidingen in het Engels gegeven, om zo de wetgeving te omzeilen. Université mogen ze zichzelf niet noemen, maar university mag dan weer wel. Eigenlijk is er nood aan een overkoepelend federaal kader, maar vandaag bestaat er bijna niets. De wetgeving is slordig." Een video-interview met Mori kun je hier bekijken.

Rode vlaggen

Wie twijfelt over de authenticiteit van een onderwijsinstelling kan op de volgende rode vlaggen letten. Nepuniversiteiten zijn vaak kleine variaties op bestaande en gerenommeerde instellingen, let dus zeker op details. Het is niet altijd even subtiel. Zo afficheert de sindsdien stopgezette ‘Van Holland University’ op haar website de Faculity of Litreture (sic).

Zoek ook het adres van de instelling op. Sommigen zijn niet meer dan een rijhuis. Ook een gebrek aan contactgegevens zou tot argwaan moeten leiden.

U kan de instelling in kwestie ook opzoeken in de ‘witte lijst’ van de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO), die alle erkende universiteiten en hogescholen bundelt.

Tot slot kan ook de kostprijs van een opleiding vragen doen rijzen. Aan de inschrijvingsgelden van bachelor- en masteropleidingen zijn grenzen gesteld. Een prijskaartje van 3.000 euro kan dus in principe niet.