'Ik had in die tijd maar één redder en dat was de schoolbel'

Verschillende scholen en organisaties zijn in het teken van de Vlaamse Week Tegen Pesten volop bezig rond dit thema. Ook VGC-voorzitter Fouad Ahidar is ooit slachtoffer geweest van pesten. Volgens hem komt deze actie veel te laat.

Het is niet de eerste keer dat de voorzitter van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC), Fouad Ahidar (One.brussels/Vooruit), zich over de Vlaamse Week Tegen Pesten laat horen. Eind vorig jaar uitte de voorzitter zijn ontevredenheid al, maar dat viel toen in dovemansoren. Het thema ligt Ahidar nauw aan het hart omdat hij zelf tijdens zijn jeugd langdurig gepest werd.

De Vlaamse Week Tegen Pesten is pas deze maand van start gegaan. U had vorig jaar al laten weten dat u dit veel te laat vindt, heeft u die mening nog steeds?

Ja, ik vind het een mooi initiatief, begrijp me niet verkeerd, maar waarom februari? We zijn al halverwege het schooljaar, het tweede schoolsemester is begonnen en nu pas komen we met een week om aandacht te vragen voor pesten op school. Er zijn kinderen die ondertussen al 6 maanden gepest worden, voor hen is dit toch veel te laat?

U vindt dat dit aan het begin van het schooljaar zou moeten gebeuren in plaats van in februari?

Absoluut. Nu zeg ik niet dat je op de eerste dag met een volle antipest-campagne moet komen, maar toch wel al in de loop van de maand september. Zodat de regels en de gevolgen rond dat soort gedrag al vanaf het begin duidelijk zijn.

Het belang en gevaar van pesten zou dus al duidelijk moeten worden gemaakt voordat het pesten werkelijk kan beginnen?

Ja. Het punt is dat kinderen soms zelfs niet beseffen dat ze gepest worden. Kinderen kunnen wat naïef zijn, niet doorhebben dat wat er aan het gebeuren is niet oké is. Als kind, soms zelfs als volwassene, kan je heel veel laten gebeuren om maar deel van een groep uit te mogen maken. Er zijn kinderen die dat soort grenzen nog niet kunnen leggen, durven leggen, omdat ze niet uitgesloten willen worden. Er zijn kinderen die klappen ontvangen maar nog steeds niet realiseren van: ‘hé, dit is niet oké. Dit is niet hoe vrienden je horen te behandelen’.

U heeft zelf ook een verleden van gepest worden en u bent daar altijd heel open over geweest. Hoe begon dat eigenlijk destijds?

Ik werd gepest tussen mijn 6 en 12 jaar. Het was eigenlijk begonnen omdat ik nieuw was. We waren vanuit Mechelen naar Brussel verhuisd en ik kwam dan opeens in het Franstalig onderwijs terecht. Het was toen al december en iedereen kende elkaar al, behalve ik. De groepjes waren op dat punt al gevormd. En dan sprak ik ook nog eens amper Frans. Ik kan me herinneren dat ik gewoon eenzaam was.

Er was een moment dat er iets gebeurde, ik weet niet eens meer wat, en toen begon een groepje jongens mij uit te lachen. En ik zei er niets van, want je wil gewoon vrienden maken. Ik was jong en in een nieuwe omgeving beland, ik wilde ook gewoon vrienden maken.

Was dit ook een geval waarvan u eerst niet doorhad dat het om pesten ging, en niet gewoon wat gestoei tussen vrienden? Was er een moment dat u realiseerde dat dit niet oké was?

Ik was heel jong, dus ik weet niet meer of er echt een moment was dat ik me het realiseerde. Maar, ik heb wel veel over me heen laten lopen zonder daar iets van te zeggen. En dat was vooral omdat ik niet buitengesloten wou worden, omdat ik nog steeds vrienden wilde maken. En als je dat een tijdje laat gebeuren, dan stopt dat ook niet meer, hé? Kinderen laten veel over zich heen komen om bij een groep te kunnen horen.

En hoe was die periode voor u? Wat herinnert u zich nog uit die tijd?

Ik had in die tijd maar één redder en dat was de schoolbel. Als ik in de middag achter de vuilnisbakken werd getrokken en daar in elkaar werd geslagen, kon ik er tenminste op rekenen dat wanneer de bel ging ze mij met rust zouden laten. En als de bel aan het einde van de schooldag ging, was ik altijd degene die om 15u30 als eerste naar huis ging.

Maar zelfs dan was dat niet altijd het geval. Iets wat ik me nog goed kan herinneren is dat wanneer ik ging knikkeren ik, zelfs als ik had gewonnen, al mijn knikkers moest afgeven. Of anders kreeg ik klappen.

En hoe was dat thuis? Merkten je ouders nooit iets op? Heb je het hun ooit kunnen vertellen?

Het was moeilijk. Ik voelde me vaak heel verdrietig. Ik heb het ze uiteindelijk wel verteld, maar dat heeft heel lang geduurd. Dit is zo’n geval waar je je diep schaamt. Je geneert je om zoiets aan je ouders te vertellen of je wilt ze hier niet mee storen. Mijn ouders kwamen er pas achter omdat ik altijd vuile strepen op mijn gezicht had. Dat kwam omdat ik met mijn handen, die vuil waren door het knikkeren, mijn tranen wegveegde voor ik thuiskwam.

En wat voor gevolgen had dat? Toen je ouders eindelijk wisten van het gepest?

Dat heeft het wel bijna onmiddellijk geholpen. Mijn ouders zijn direct met mij naar de school gegaan om dit met de directie te bespreken. Er is een dialoog gestart en uiteindelijk is het gepest ook gestopt. Daarom vind ik het ook belangrijk dat we dit soort dingen op school bespreken. Je moet er iets van zeggen, anders kan er niets aan worden gedaan. En dat is nu juist wat er al in september moet worden meegedeeld.

Heb je het je ouders ooit verweten dat ze het gepest voor een lange tijd zelf niet opmerkte?

Nee. Ze konden er ook niets aan doen, want ik zei niets. En ze hebben me daarna heel erg geholpen. Ik ben nadien ook zelfverzekerder geworden. Ze hebben mij direct naar zelfverdedigingsport gestuurd en dit heeft ook enorm geholpen. Maar ik verwijt het ze niet. Het moet ook heel zwaar voor ze zijn geweest. Het ergste wat je als ouder kan meemaken is dat je kind elke dag aan het lijden is, en je er nooit iets van hebt gemerkt.

U bent zelf ook vader, op welke manier gaat u te werk om die band en die relatie met uw kinderen te behouden?

Ik doe gewoon mijn best. Ik kan 100 keer herhalen dat ik van ze hou en dat ik er voor hen ben, maar er zullen uiteindelijk altijd dingen zijn waar ze mij niets over vertellen. Je kan eender welke expert of specialist zijn, maar er zullen altijd dingen zijn die je mist.

Daarom is het voor kinderen belangrijk om, naast hun ouders, een volwassene, te hebben waar ze een gezonde vertrouwensband mee hebben. Dat kan een oom zijn, een buurman, een grote broer of een trainer. Zodat ze iemand hebben bij wie ze terecht kunnen.

Onderzoek toont aan dat mensen die slachtoffer zijn van pesten dit vaak meenemen in hun latere leven, en dit ook allerlei trauma’s met zich mee kan brengen. Hoe heeft dit u getekend?

Het is wat raar om te zeggen maar ik denk dat het in mijn geval eerder positieve gevolgen heeft gehad. In de zin dat het mij meer empathie heeft gegeven, geduldiger heeft gemaakt, maar ook assertiever. Ik kan nu heel goed grenzen trekken en laten weten van: ‘Oké, tot hier en niet verder’. Maar er zijn ook mensen bij wie dit het tegenovergestelde heeft gedaan. Mensen die nu nog erger zijn dan hun eigen pesters. Mensen die boos en agressief zijn geworden.

Maar ik neem het nog altijd met mij mee. Ik was laatst op bezoek in mijn oude school, omdat ik daar een toespraak over het effect van pesten moest geven. Het was 36 jaar geleden dat ik daar was geweest, maar eenmaal ik daar weer binnenkwam voelde dat heel raar.

Vandaag zijn scholen actiever bezig met het tegengaan van pesten en ook van de leerkrachten wordt verwacht dat ze een oogje in het zeil houden. Was dit in uw tijd ook het geval? Waren er leerkrachten die dingen zagen gebeuren en dan ook iets zeiden?

Nee, toen was daar nog niet zoveel aandacht voor. In mijn geval was het ook moeilijk omdat het vooral buiten het zicht van de leerkrachten gebeurde. In dat opzicht heb ik eigenlijk geluk gehad. In mijn tijd waren de pesterijen om 15u30 gedaan. Nu begint het pas wanneer de school gedaan is. Cyberpesten is zo’n groot probleem en in tegenstelling met het ‘normale pesten’ is hier bijna geen ontsnappen aan. We moeten dit echt serieus nemen.

Zijn er dingen die u zelf zou veranderen aan het pestbeleid in België? U heeft in het verleden opmerkingen gemaakt over een tweetalig meldpunt voor pesten?

Absoluut. Er lijkt een algemene daling te zijn in het aantal pestgevallen, en daar ben ik ook blij mee, maar het is nog steeds te veel en er is nog veel meer dat wij kunnen doen. We moeten de grenzen tussen het Franstalig en het Nederlandstalig onderwijs overstijgen. Er moet een tweetalig meldpunt komen waar mensen hun verhaal kunnen doen. Desnoods anoniem. Stel dat er een ooggetuige is die zelf niet tussenbeide durft te komen, dan zou die naar dit meldpunt kunnen bellen om de situatie zo aan te kaarten.

Ook in de klas zelf moeten er mensen worden aangewezen die dingen in het oog houden. Welke kinderen spelen alleen? Waarom spelen die alleen? Is alles wel oké? Hier moet continu en actief aan gewerkt worden.

Gaat u akkoord met acties zoals de Week Tegen Pesten? Werkt het volgens u?

Het zijn hele mooie initiatieven die aandacht vragen voor een belangrijk maatschappelijk probleem. En scholen willen dit probleem ook oplossen, dat merk ik. Maar je spendeert dan een week aan pesten in februari en gaat daarna terug verder zoals het de afgelopen 6 maanden is verlopen. Meten is weten. Er moet meer zijn. Daarom wil ik een officieel voorstel bij het parlement indienen om dit naar september te verschuiven. Er zijn nog steeds te veel kinderen die stilletjes aan het lijden zijn en één weekje in februari is niet genoeg.