De winning mood van PVDA

Zondag stonden Peter Mertens, Raoul Hedebouw en Jos D’Haese op de herdenking voor het einde van de Tweede Wereldoorlog aan het Fort van Breendonk schouder aan schouder met de geheven linkervuist, symbool van de arbeidersstrijd en het antifascisme. Het filmpje werd massaal veel bekeken.

Er valt moeilijk naast te kijken. De PVDA is in een winning mood. In de peilingen haalt ze in Brussel vlotjes twintig procent van de stemmen. De partij zet ook stevig druk op het Brusselse beleid. Of het nu over Good Move gaat, de sociale huisvesting of de pensioenen van de parlementsleden.

Over dat laatste ging het vrijdag in een plenaire commissievergadering van het Brussels parlement. Om het zogenoemde Wijninckx-plafond te omzeilen, wordt twintig procent van het parlementaire pensioen als rente uitgekeerd. De parlementsleden gaan zowat unaniem akkoord om dat privilege af te schaffen, al is een echte beslissing nog niet gevallen. Daarvoor is het wachten op een geharmoniseerd parlementair statuut in heel België.

Hoe je het ook draait of keert: eigenlijk ging die parlementaire zitting vooral over de PVDA. Die heeft het systeem mee naar boven gespit, en kan er nu geweldig electoraal mee scoren.

Het valt op hoe moeilijk de parlementsleden van de klassieke partijen met die nieuwe situatie om kunnen. Er werd snoeihard uitgehaald naar de PVDA. Wegens filmpjes op TikTok waar fragmenten uit het parlement uit de context werden gerukt en aan elkaar werden geplakt, en halve waarheden in werden gedebiteerd. Filmpjes die, alweer, massaal werden gedeeld.

Het leek bijwijlen een parlement dat bang is, onmachtig tegenover een partij als de PVDA die blaakt van gezondheid, terwijl de klassieke politieke partijen en het huidige politieke systeem in heel België kraakt onder het groeiende wantrouwen bij de bevolking. Niet minder dan onze liberale democratie staat op het spel, zo orakelden MR en Open VLD.

Het moet gezegd dat PVDA het spel perfect speelt. Populistisch op de sociale media, en keurig in het gareel in het parlement. De uithalen aan haar adres vrijdag in het parlement? De PVDA bleef er onverstoorbaar en placide bij.

De PVDA-parlementsleden kennen hun dossiers, duwen waar het pijn doet. Een leugentje meer of minder op TikTok maakt dan niet uit. Omdat de PVDA goed weet dat het parlement en de sociale media twee verschillende werelden zijn. De strategie is zo klaar als een klontje: meer electoraal gewicht betekent ook meer macht.

Dus is het ook kijken naar hoe bereid de PVDA is om deel te nemen aan de macht in Brussel. Het is het vraagstuk voor elke radicale partij: een zweeppartij blijven, en op die manier nog meer hearts and minds veroveren, of deelnemen aan de macht, met het risico om te veel, in dit geval marxistische, principes over boord te moeten gooien.

Er speelt ook opportunisme. PVDA weet hoe risicovol machtsdeelname kan zijn. Je moet er het geschikte personeel voor hebben, voor je het weet zit je mee in het bad van die politiek die de PVDA vandaag met succes bekampt.

Het is dus zaak om voorzichtig te zijn. De partij mikt op de gemeenteraadsverkiezingen. Op lokaal vlak kunnen ze misschien, zo hopen ze, wel in een of andere Brusselse gemeente mee besturen, zoals ze al in Zelzate doen, of in het district Borgerhout. Het is dicht bij de mensen, en minder in het vizier van de media.

Meebesturen in het Brussels Gewest is een ander paar mouwen. Het PVDA-programma kost miljarden. Die zijn er niet. Integendeel. Brussel zit diep in het rood. ‘Tax the rich’, dan maar? Moeilijk. De hefbomen hiervoor zitten vooral op het federale niveau.

Dat is meteen het drama van de PVDA, en van radicale partijen in het algemeen. Kosten noch moeite worden gespaard om de ideeën aan de man te brengen, maar om echt een steen te verleggen, moeten er compromissen gesloten worden. En daar heeft PVDA niet veel zin in.

En het is gerekend zonder dat andere euvel: er staat niet meteen een politieke partij te springen om met de PVDA in zee te gaan, zolang die haar communistische verleden niet afzweert.

Het is, we kunnen het niet anders zeggen, een drôle de guerre, en er zit niet veel anders op voor de klassieke partijen dan 2024 af te wachten en zo goed en zo kwaad als het kan verder te doen.

Toch één tip, en daarmee zitten we weer bij het begin: schaf die pensioenrente nu maar snel af. Zelfs als is ze helemaal wettelijk, wachten heeft geen zin, en van uitstel komt al snel afstel.