Brusselse socialisten met de boot naar klimaattop in Parijs

Met de boot vanuit Brussel tot in Parijs? Het kan, als je vaartuig klein genoeg is om door alle sluizen van het Canal du Nord te navigeren. Brussels parlementslid Jef Van Damme (SP.A) en Brussels SP.A-voorzitter Willem Stevens schepen op 23 november in richting de klimaatconferentie in Parijs. “Het gaat niet om recreatie noch om romantiek. We willen de binnenscheepvaart als alternatief voor het wegverkeer promoten.”

Beide heren houden wel van wat avontuur. In 2007 ondernamen ze een fietstocht van 1.000 kilometer richting de klimaattop in Kopenhagen. De nakende bijeenkomst in Parijs voelt nog urgenter. “Na eerdere mislukte toppen wordt deze top, ook door experten, beschouwd als de top waar moet geland worden,” zegt Jef Van Damme. “Zo’n momentum is belangrijk in de besluitvorming,” treedt Willem Stevens, al even enthousiast, bij.

Ze haasten zich ook om erbij te zeggen dat het niet om een plezierboottochttje gaat. Onderweg zullen ze geregeld van de boot stappen om innovatieve projecten te bezoeken, zoals een waterbeheerproject in Valenciennes. Tijdens het half jaar voorbereiding is wel duidelijk geworden dat het aantal duurzame initiatieven eerder schaars is zuidwaarts. “Richting Kopenhagen hoefden we niet ver te zoeken. Noord-Frankrijk lijkt wat dat betreft nog op een wasteland,” aldus Van Damme.

Schippersmilieu
Van Damme en Stevens varen mee op een spits met een schipperskoppel, hun hond en de graanvracht. Het wordt dus ook een sociaal experiment. “Vijf dagen zullen we op amper twintig vierkante meter doorbrengen. Wij delen een bed van het formaat van een twijfelaar. Gelegen boven de motorkap.” De boot vaart van half zeven tot negen uur ‘s avonds.

Vooral Stevens beseft dat hier weinig romantiek noch luxe mee gepaard gaat. “Mijn grootouders waren schippers. Mijn moeder groeide tot haar veertiende op op een binnenschip. Zij was blij dat ze aan wal kon gaan wonen.” Dat schippersmilieu is intussen verder aan het uitsterven. “De schipper die ons meeneemt, is fin de carrière. Hij runt zoals andere schippers een kleine privéonderneming. Kinderen hebben zelden zin om de zaak voort te zetten.”

Level playing field
De binnenscheepvaart zet almaar grotere schepen in. Dat is ecologisch gezien niet eens een slechte zaak. “Een kleine spitsboot stoot zeven keer minder uit dan een vrachtwagen. Bij grote boten loopt dat op tot honderd keer minder dan bij wegtransport”, berekenden de SP.A’ers. Maar om de binnenscheepvaart aantrekkelijker te maken, moet de infrastructuur beter. Van het Schelde- naar het Seinebekken geraak je bijvoorbeeld niet met een groot vrachtschip.

Al is er hoop op beterschap dankzij een grensoverschrijdend project om de verbinding uit te diepen tegen 2020. Ook het rekeningrijden voor vrachtwagens, dat ingaat vanaf april 2016, schakelt het level playing field voor binnenscheepvaart alvast iets meer gelijk.
De haven van Brussel doet vandaag vooral aan invoer, weinig aan uitvoer. “Er is hier nog veel potentieel, bijvoorbeeld voor de uitvoer van bulk of afval. Bij de bouw van de UP-sitetoren is naar mijn weten amper gebruikgemaakt van binnenscheepvaart,” aldus Van Damme.

Actie buiten de politiek om
Van Damme en Stevens laten zich sponsoren voor het goede doel. De opbrengst gaat naar GoodPlanet Belgium, die het geld vrijhoudt voor een voedseleducatieproject in Brusselse scholen. In Parijs is er een ontmoeting gepland met Yann Arthus-Bertrand, de Franse luchtfotograaf en peter van GoodPlanet. Een onderhoud met Parijs’ burgemeester Anne Hidalgo zit er wellicht niet in.

Waar Van Damme en Stevens ambitieus in zijn, is het voeden van hun webstek (www.climateboat.org). Tijdens hun trip zullen ze dagelijks een Brussels rapport posten. Via infografieken willen ze een stand van zaken van de Brusselse klimaatinspanningen tonen, op vlak van waterbeheer, energie, mobiliteit, enzovoort. “Zo’n overzicht bestaat niet. We hebben via schriftelijke parlementaire vragen veel info bijeengebracht.”

De SP.A’ers zullen ook meestappen in de burgermanifestatie bij aanvang van de top. Is klimaatactie voor politici dan niet makkelijker, zelfs logischer, via de politieke kanalen? “Het is een en-en-verhaal,” argumenteren ze. “Als parlementslid werk je zowel voor als achter de schermen,” aldus Van Damme. Stevens, schepen voor Duurzame Ontwikkeling in Sint-Gillis: “Ik zie wat je lokaal kan doen, maar ook wat je niet kan doen. Het is belangrijk dat lokale politici ook hun stem laten horen aan de wereldleiders. Wij draaien de slogan om en zeggen: ‘Think local, act global’.”

Informatie over de bootactie en het voorafgaande debat ‘ecomodernisten versus einde aan de groei’ op 10/11, is te vinden op www.climateboat.org.