Kamal en Kristel, kom ook eens naar Brussel

Het programma Geld gezocht inspireerde redacteur Bram Van Renterghem om de makers ervan een brief te schrijven, nu er een akkoord is rond de Brusselse begroting.

Beste Kristel Verbeke,

Beste Kamal Kharmach,

Een week of twee geleden zag ik op VRT 1 een programma met jullie beiden: Geld gezocht, waarin gezinnen financieel gezonder werden gemaakt. Jullie begeleidden daarin een koppel dat meer uitgaf dat het verdiende. Zij was ergotherapeute, maar vroeg veel te weinig per patiënt. Hij genoot dan weer te veel van takeaway en rookte het resterende geld op. Door een tegenvaller links en rechts kwam het koppel elke maand 700 euro tekort. Om toch een beetje een buffer te hebben, gingen ze een persoonlijke lening van 20.000 euro aan. Iets wat jij ten stelligste afraadde, Kamal.

Nu heb ik een vergelijkbare situatie voor jullie en ik vroeg me af of jullie konden helpen. Op het Koningsplein, hartje Brussel, zit een groep van acht personen die ook meer uitgeeft dan ze verdient. Niet schrikken, maar in zes jaar tijd is hun schuld gestegen van 5,8 miljard naar 13 miljard euro.

En het loopt nog op. Geleerden van de Universiteit van Namen berekenden dat Brussel, waar zij voor verantwoordelijk zijn, vanaf 2028 zo’n 440 miljoen euro moet betalen aan rentelasten. Elk jaar opnieuw! Voor alle duidelijkheid: dat is zonder de terugbetaling van het geleende bedrag zelf, gewoon de interesten.

Hoe het zover is kunnen komen? Goeie vraag! Er waren natuurlijk de corona-, Oekraïne- en energiecrisis. De peperdure metrolijn 3. Geen gemakkelijke dossiers dus. Ook voor de lopende uitgaven – de lonen en werkingsmiddelen van de Brusselse overheid – werd duchtig geleend. Maar dat raadde jij toch af hé, Kamal?

De groep van acht snapt wel al dat de situatie ernstig is, daar hoef je ze gelukkig niet meer van te overtuigen. Zowat jaarlijks nemen zij zich voor om de broekriem aan te spannen. Maar het komt er maar niet van. Ook dit jaar wilden ze 600 miljoen euro besparen, maar landden ze op 150 miljoen euro.

Ik vroeg me dan ook af of je specifiek advies kon geven aan Sven Gatz (Open VLD), die verantwoordelijk is voor de begroting. Hij stelde vier jaar lang alle geplande besparingen uit, tot nu. Lijkt jullie dat een goede timing, zo zeven maanden voor de verkiezingen? Alle tips welkom.

Waarom het niet zuiniger kan, hoor ik jullie denken. Omdat ze bang zijn dat de mensen hen niet meer graag zullen zien als ze geen cadeautjes meer uitdelen, denk ik. Daar zullen jullie zeker rekening mee moeten houden. Partijen die nog veel meer beloven zonder daar iets tegenover te stellen – om de PTB/PVDA niet te noemen – liggen op de loer, en zouden weleens hun intrek kunnen nemen in het Hôtel de Grimbergen, aan het Koningsplein.

Het is dus niet helemaal zeker dat deze ploeg na 2024 nog in charge is. Misschien dat jullie meteen ook wat tips kunnen geven aan hun opvolgers? Even kort nog de situatie schetsen: die opvolgers zullen een schuld van minstens 13 miljard euro met zich meedragen en dus ferm moeten snijden in het jaarlijkse budget. Tegelijk zullen ook zij herverkozen willen raken en beleid willen voeren, en dus dingen moeten doen die zichtbaar zijn voor de kiezer. Dingen die geld kosten. Hoe kunnen zij uit deze patstelling raken? Oh ja, heb ik al gezegd dat de nieuwe metrolijn 4,7 miljard euro kost en misschien niet helemaal nodig is? Ik geef het maar mee.

Ziezo, nu weten jullie alles. Ik besef dat het een moeilijke case is, maar ik hoop van harte dat het jullie alsnog lukt eens langs te komen op het Koningsplein, om de groep van acht in te wijden in de geheimen van de budgetplanning.

Lieve groet,

een bezorgde burger.