Vlaanderen schaft stemplicht gemeenten af

De opkomstplicht bij de gemeente- en provincieraadsverkiezingen in Vlaanderen zal binnenkort verdwijnen, dat schrijft althans Het Laatste Nieuws. Bovendien zal de kandidaat met de meeste stemmen van de grootste coalitiepartner automatisch burgemeester worden.

Volgens Het Laatste Nieuws zijn dit enkele van de maatregelen waarover de Vlaamse formateurs het eens zijn geraakt. Ook al werden de onderhandelingen vrijdagavond al om 23 uur stilgelegd werd er op deze punten al een akkoord gevonden.

België is een van de weinige landen waar de opkomstplicht nog geldt. In principe kunnen niet-navolgers van de wet worden beboet, maar de facto worden thuisblijvers nagenoeg niet bestraft. Of de Vlaamse beslissing om die af te schaffen voor lokale verkiezingen ook naar Brussel zal overwaaien valt nog af te wachten.

Burgemeesterzorgen

Voor de benoeming van de burgemeester benoeming gaat Vlaanderen de Waalse toer op en wordt de lijststem afgeschaft. De kandidaat met de meeste stemmen van de grootste coalitiepartner wordt zo bijna automatisch burgemeester. Dat moet over en weer getrek zoals bij de laatste lokale verkiezingen in Gent vermijden.

Tenslotte mogen burgemeesters nu zelf beslissen of ze de tricolore of de Vlaamse zwart-gele sjerp dragen. Dit symbooldossier volgt zo ook het Waalse voorbeeld waar burgemeesters de Waalse kleuren geel-rood mogen dragen.

Beter voor vrouwen

De afschaffing van de opkomstplicht zorgt ervoor dat vrouwelijke politici een betere kans maken. Dat blijkt uit een onderzoek van Bram Wauters, professor politieke wetenschappen aan de UGent, en Robin Devroe, onderzoeker aan de UGent.

De onderzoekers ontdekten dat kiezers die niet zouden opdagen als ze niet worden verplicht, meer voor mannen dan voor vrouwen stemmen. Dat heeft niet te maken met hun politieke overtuiging of met een mogelijk lagere gevoeligheid voor genderkwesties. Wel brengen degenen die liever thuis zouden blijven een minder gesofistikeerde keuze uit bij de verkiezingen. Ze brengen minder vaak een voorkeurstem uit en brengen eerder een lijststem of een stem op de lijsttrekker uit.