Van de meer dan honderden standbeelden die Brussel telt, verwijst slechts een handvol naar vrouwen. Nog minder van die standbeelden huldigen een vrouw die ook daadwerkelijk bestaan heeft: “Een gevolg van de patriarchale samenleving in de 19de eeuw.”
© PhotoNews
| In 2015 werd een borstbeeld van Edith Cavell ingehuldigd naar aanleiding van de 100ste verjaardag van haar dood
Interactief
Amper standbeelden van vrouwen in Brussel (+ POLL)
Het is moeilijk te bepalen hoeveel standbeelden, of vrijstaande sculpturen, Brussel vandaag telt. In 2001 telde Patrick Deroms boek De Beelden van Brussel een 600-tal beelden. Maar omdat het Gewest pas sinds 2014 bevoegd is voor het thema, kan dat aantal vandaag niet bevestigd worden.
Wel staat vast dat het aantal standbeelden dat een vrouw afbeeldt, opvallend laag is. “Dat is een erfenis van de negentiende eeuw”, vertelt VUB-kunsthistoricus Hans De Wolf aan BRUZZ. “In het burgerlijke systeem van die eeuw was weinig plaats voor vrouwen, ook niet in de publieke ruimte.”
Een standbeeld voor die vrouw!
Brussel telt amper vrouwelijke standbeelden, en daar willen wij verandering in brengen. Welke vrouw verdient een standbeeld in Brussel?
Doe jouw suggestie via het formulier onderaan dit artikel.
Kunsthistorica Marjan Sterckx (UGent) treedt hem bij. “Een groot deel van de standbeelden stamt uit de 19de eeuw. In de patriarchale samenleving van die tijd kregen vooral 'grote mannen' standbeelden. Vrouwen kregen vooral een decoratieve functie.”
Aantrekkelijke lichamen
Daardoor zien we in Brussel wel heel wat standbeelden van – vaak naakte – vrouwen, maar die verwijzen niet naar bestaande vrouwen en die dienen niet om hun verdiensten onder de aandacht te brengen.
"Vrouwen kregen in de 19de eeuw vooral een decoratieve functie"
“Het zijn allegorieën en die hebben op zich niets met vrouwen te maken,” aldus De Wolf. “Vrouwenlichamen werden doorgaans als aantrekkelijk bevonden. Als een kunstenaar dan gevraagd werd een allegorie af te beelden, koos die al snel voor het mooie en spannende.”
De standbeelden van de Brabançonne op het Surlet de Chokierplein en aan het Monument voor de Oorlogsduif aan de Schuitenkaai bijvoorbeeld mogen dan wel vrouwen verbeelden; een eerbetoon aan de vrouw zijn ze niet.
Petit en Cavell
De Brusselse standbeelden die naar échte vrouwen verwijzen, kunnen bijgevolg op twee handen geteld worden. Vooral de Brusselse verzetsheldin Gabrielle Petit en de Britse verpleegster en verzetsheldin Edith Cavell, allebei geëxecuteerd tijdens WO I, vallen in het lijstje op. (Lees verder onder de kaart)
“Deze beelden van kort na de Eerste Wereldoorlog zijn de eerste standbeelden in Brussel voor echte en bovendien eigentijdse vrouwen”, zegt Sterckx. “Toen werden veel oorlogsmonumenten, en dus ook beelden voor Petit en Cavell, opgetrokken. Later kwamen daar dan nog beelden bij van onze koninginnen.”
Of we iets zouden moeten doen aan het gebrek aan vrouwelijke standbeelden in de publieke ruimte, betwijfelt Sterckx. “Ik denk niet dat standbeelden plaatsen nog iets van vandaag is. Er zijn andere manieren om iets aan deze genderproblematiek te doen.”
Sommige gemeenten zijn het daar evenwel niet mee eens. Zo besliste het gemeentebestuur van Elsene niet enkel om de Malibranstraat om te dopen tot de Maria Malibranstraat, maar krijgt ook Hollywoodlegende Audrey Hepburn er binnenkort een standbeeld.
Een standbeeld voor die vrouw!
Op deze Internationale Vrouwendag zijn we ook benieuwd naar jouw mening. Brussel telt amper vrouwelijke standbeelden, en daar willen wij verandering in brengen. Doe jouw suggestie via onderstaand formulier.
>> Deze poll is afgesloten. Nieuwe inzendingen zijn niet meer mogelijk. Bedankt voor je deelname!
Lees meer over: Brussel, Samenleving, Stedenbouw, Vrouwen, Gabrielle Petit, Edith Cavell, Cleopatra, Patrick Derom, Marjan Sterckx, Hans De Wolf, VUB, Audrey Hepburn, standbeelden, allegorieën
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.