Gemengde koppels over meer risico op scheiden: 'Als je niet kan geven en nemen, stopt het'

Koppels met verschillende achtergronden hebben een hoger risico om uit elkaar te gaan. Dat blijkt uit onderzoek van het Kenniscentrum Gezinswetenschappen aan hogeschool Odisee. Deze koppels zouden kwetsbaarder zijn, zeggen de onderzoekers. BRUZZ sprak met drie gemengde koppels. 'Als je niet kan geven en nemen, stopt het.’

Waarom gemengde koppels sneller uit elkaar gaan, werd niet specifiek onderzocht. De onderzoekers distilleerden wel twee hypothesen. Zo zouden mensen die vanuit verschillende achtergronden samenleven sneller tot conflicten komen en spelen sociaaleconomische factoren een rol. Gezinnen met een migratieachtergrond zouden het moeilijker hebben op financieel vlak en qua huisvesting. BRUZZ sprak met drie gemengde Brusselse koppels. Stuk voor stuk (h)erkennen ze culturele verschillen, maar benadrukken ze vooral wat hen bindt.

Koen en Virginia: 'Verdraagzaamheid is zo belangrijk. Vroeger én vandaag'

Koen leerde 22 jaar geleden zijn huidige vrouw Virginia kennen in het wellnesscentrum dat hij pas had opgericht. Hij is Belgisch, zij komt uit Moldavië.

“Wij zijn twintig jaar geleden getrouwd. In de huidige samenleving is dat trouwens geen must meer omdat de voordelen minder groot zijn dan vroeger. Maar, als je van een ander land komt, en zeker twintig jaar geleden, was trouwen echt wel een belangrijke opstap naar integratie - om hier te mogen blijven. Je kon gewoon geen vriendin hebben van een andere cultuur en zonder een huwelijk hier samen een leven opbouwen.

Moldavië is orthodox, dat ligt dus in de lijn van het katholicisme, misschien is er daar nog iets meer cinema in de kerk. (lacht) Maar mijn vrouw is sowieso niet zwaar gelovig. Ze kwam bijvoorbeeld enkel naar de kerk op de dag dat onze kinderen hun communie of vormsel deden.

Het grootste verschil tussen ons, en tussen onze culturen, was vooral in het begin van de relatie merkbaar. Moldavië was een land in opbouw, met groei. België had moeten inboeten qua koopkracht. Ik ben ook tien jaar ouder, en was het inmiddels gewend om met wat minder te leven. Maar zij was natuurlijk haar land niet ontvlucht om hier dan in de miserie te zitten.

België voelde voor haar een beetje als Disneyland. Ik had daar begrip voor: alle attracties moesten dan ook worden uitgeprobeerd. Winkelen op de Avenue Louise, bijvoorbeeld. Dat deden Belgen niet. Maar voor haar was dat een kwestie van status. Het gaat vaak niet over hoeveel je hebt, maar hoe je daar precies over denkt, en die basis ligt in de opvoeding. Maar dat is ook zo voor koppels waar de beide partners van Belgische herkomst zijn.

Of een mix van nationaliteiten de oorzaak is van scheidingen? Nee, dat denk ik niet. Scheiden is ook gewoon veel makkelijker vandaag, dan ga je het misschien ook makkelijker doen? Vroeger was dat geen sinecure: de kerk, de administratie en de reactie van de omgeving bemoeilijkten dat. Natuurlijk moet je niet in een relatie blijven als je jezelf niet kan zijn, maar verdraagzaamheid is zo belangrijk. Vroeger én vandaag.”

Lieze en Ayub: 'Wij hebben vooral veel dingen die ons binden'

Lieze en Ayub zijn verhuisde Limburgers. Als ze niet in het buitenland vertoeven, wonen ze in Brussel. Ze hebben beiden de Belgische nationaliteit. Hij verhuisde op zijn dertiende van Kenia naar België, en heeft de Keniaanse herkomstnationaliteit. Ze leerden elkaar kennen op hun zeventiende, op Nieuwjaarsavond in een discotheek en zijn intussen elf jaar samen.

“Gemengde koppels meer risico om te scheiden? Daar wist ik niets van! Wij zijn in ieder geval nog steeds samen (lacht). Schijnhuwelijken lijken mij een verklaring voor dat cijfer. Als je hopeloos op zoek bent naar een betere toekomst, is dat soms de enige uitweg omdat je geen geldige vluchteling bent als er op dat moment geen oorlog in je land woedt.

Ayub was dertien toen hij naar België verhuisde. Hij is dus eigenlijk deels in Kenia en deels in België opgegroeid. Het grootste verschil tussen ons is religie: hij is moslim, ik ben christen. We zijn niet zo heel erg strikt. Maar goed ook, anders mochten we zelfs niet met elkaar daten.

We hebben vooral veel gemeenschappelijke dingen, dingen die ons binden. Zo zijn we allebei heel familie-georiënteerd. Iets heel Afrikaans is dat familie alles is, die komt op de eerste plaats. Ik ben ook zo opgevoed. Wij groeiden ook allebei op in een financieel precaire situatie, dus kennen en accepteren wij het van elkaar dat wij familie helpen op dat vlak. Ik denk wel dat dat een punt van frustratie kan zijn, mocht je die achtergrond niet hebben.

In Kenia ga je nooit alleen vooruit, dat is onbeleefd. Je moet proberen iedereen mee te krijgen. Dat leer je van je ouders. Ik heb heel veel van hen gekregen, dus – als ik kan – geef ik dat terug. In België worden de inspanningen van ouders vaak als vanzelfsprekend beschouwd, maar je mag echt wel iets teruggeven.

Het rollenpatroon binnen een gezin is in Kenia nog redelijk ouderwets: de man gaat uit werken, de vrouw is huisvrouw. Dat zien we niet veel meer in België. Ik ben ook niet zo opgegroeid. Ayub ondersteunt dat ook wel, voor de rest van zijn familie was dat wat raar.

Veel mensen raken wat verloren in hun liefde en kijken niet verder in de toekomst. Wij verspillen zoveel tijd aan daten en aan ‘leuk zijn’ bij elkaar en dan plots ben je vijf jaar verder en heb je het nooit gehad over grote zaken, zoals bijvoorbeeld, een kinderwens. Dan heb je al zoveel geïnvesteerd in je relatie en misschien vind je dan pas struikelblokken. Er zijn vaak te veel belangrijke zaken die te laat besproken worden.

Zo waren wij ongeveer een jaar samen toen ik vragen van mensen begon te krijgen of ik mij dan ging bekeren tot de islam? Ik wist totaal niet vanwaar de commotie kwam, maar ik heb hem meteen die vraag gesteld, of hij dat van mij verwachtte. Hij niet, maar zijn mama wel, omdat dat voor haar heel heftig binnenkwam, zo iemand die niet dezelfde geloofsovertuiging deelt. Bij heel christelijke gezinnen is dat exact hetzelfde, dan geldt er: als je bij ons wil horen, moet je maar dit en dat doen.

Uiteindelijk was er niet meteen druk om me te bekeren omdat zijn familie nog steeds in Kenia woont en wij in Brussel. Wij hebben dat ook heel duidelijk uitgelegd aan zijn familie: àls ik me ooit bekeer, doe ik dat omdat ik daar zelf achtersta, niet gewoon om de familie te plezieren. Ayub begrijpt dat, zijn familie ook. Als dat een probleem zou geweest zijn, als je daar botst, dan weet je dat ook vrij vroeg in je relatie. Dan kan de liefde nog zo groot zijn - als je niet kan geven en nemen, stopt het daar.”

Penny en Youri: 'Ik snap wel dat gemengde koppels meer risico hebben op scheiden'

Penny en Youri zijn anderhalf jaar samen. Hij is Belg en woont al dertig jaar in Brussel, zij is Nederlandse. Ze leerden elkaar kennen op het Vossenplein, voor burgerrestaurant Broebbeleir.

“Wij zijn een beetje Peppi en Kokki. Zo van ‘toet toet, boing boing’, dat kenmerkt onze relatie. Zo gaan wij ook wel wat met elkaar om. Wij lachen heel veel, en dan soms ook niet. Dan botst het een beetje, maar daarna lachen we weer.

Als Vlaamse Brusselaar ziet Youri niet veel verschillen tussen ons, eigenlijk is het alleen maar een voordeel (het is even stil) Heb je het gehoord? Youri riep dat hij een relatie met een Hollandse alleen maar kan aanraden (lacht).

Er zijn natuurlijk wel verschillen. Zo zijn Nederlanders heel proactief, heel ondernemend, dat zit gewoon in onze cultuur. Dat zie ik persoonlijk minder in Belgen – gelukkig heeft Youri dat wel. Ook die hele bourgondische mentaliteit: dat eten, geld uitgeven, met een volle winkelkar uit de supermarkt komen, dat doe ik niet. Ik ben veel voorzichtiger, ik budgetteer meer. Voor mij komt die Belgische bourgondische mentaliteit over als geld uit het raam gooien. Ik ben opgevoed met het principe: eerst verdienen, dan uitgeven.

Geld is zoiets raars in België. Het is hier echt not done om over geld te praten. Youri zegt dat dat met ethiek te maken heeft, het is niet beleefd om zomaar te vragen naar geld, of er over te vertellen. Terwijl ik met mijn vriendinnen open en bloot, tot op de cent, over geld spreek.

In het begin van onze relatie hadden we meer problemen met de verschillen dan nu. Die discussies in het begin, daar vind je vooral dat je zelf gelijk hebt. Als je dan op een later moment opnieuw praat, is het gesprek vaak genuanceerder, je leert geven en nemen. Je respecteert elkaars gewoonten, je neemt dingen over, je sluit compromissen.

Ik ben kind van zo’n koppel dat niet werkte. Ik snap dus wel dat gemengde koppels meer risico hebben op scheiden. Heel veel heeft te maken met opvoeding, hoe je naar de wereld kijkt en hoe je daar ook aan vasthoudt. Als je dezelfde achtergrond hebt, kan je je makkelijker inleven en weet je waarom iemand iets doet. Gelukkig staan Youri en ik hetzelfde in het leven en denken wij daar hetzelfde over.”