Kennis over koloniaal verleden nog steeds erg laag in België

Belgen weten nog altijd bitter weinig over het koloniaal verleden, al hebben de Black Lives Matter-protesten (2020) onze kennis over het onderwerp wel aangescherpt. Dat blijkt uit een onderzoek van de Universiteit Antwerpen in samenwerking met het Afrikamuseum.

"Onze algemene kennis schiet zwaar tekort", klinkt het bij de onderzoekers. "Van de twaalf vragen, beantwoorden we er gemiddeld maar vier juist." De meeste mensen weten bijvoorbeeld niet dat Lumumba de eerste premier was van het onafhankelijke Congo. Of men weet niet dat Rwanda en Burundi ook onder Belgisch bestuur stonden.

Verder wilden de onderzoekers nagaan of de Black Lives Matter-protesten in de Verenigde Staten (2020) een invloed hadden op onze kennis over het koloniale verleden. "De protesten, die op gang kwamen nadat George Floyd door politiegeweld om het leven kwam, zorgden ervoor dat dekolonisering in de afgelopen twee jaar veel meer aandacht kreeg in de Belgische media", bevonden de onderzoekers.

Beperkte weerslag

Uit een analyse van Het Laatste Nieuws en De Standaard blijkt dat er na de BLM-protesten dubbel zoveel artikels gepubliceerd werden over dekolonisering of racisme dan in de jaren ervoor. Dat zou volgens de onderzoekers een beperkte weerslag hebben gehad op ons kennisniveau. "Opmerkelijk is dat de Belgische bevolking de dekoloniseringsmaatregelen, zoals het wegnemen van straatnamen, minder steun betuigde in 2022 dan in 2020", vertelt Zeger Verleye, assistent Politieke Wetenschappen aan UAntwerpen.

Toch blijkt racisme de meerderheid van de Belgische bevolking wel degelijk aan te belangen, al vindt 20 procent dat lessen rond racisme in het onderwijs niet nodig zijn. Over quota voor etnische minderheden op televisie zijn de meningen van de Belgische bevolking sterk verdeeld.

Uit een analyse van de uitspraken van parlementsleden tot slot, komt naar voor dat politici drie strategieën hanteren om verantwoordelijkheid eerder uit de weg te gaan dan op te nemen.

Een eerste strategie is het debat ontwijken. Een tweede is racisme wel erkennen als een structureel probleem, maar het niet linken aan het eigen koloniaal verleden. Bij de derde strategie willen parlementsleden het historisch onrecht weliswaar 'repareren', maar vooral met symboolpolitiek, zoals verontschuldigingen. Materiële vormen van compensatie komen minder aan bod.