Koning Filip betuigt onverwacht 'diepste spijt' aan Congo

Koning Filip betuigt in een brief aan president Félix Tshisekedi ter gelegenheid van de 60ste verjaardag van de Congolese onafhankelijkheid zijn ‘diepste spijt’ voor de wandaden die tijdens het bewind van Leopold II en de koloniale periode zijn aangericht. Dat meldt het Paleis dinsdagochtend.

Precies vandaag viert Congo de zestigste verjaardag van haar onafhankelijkheid. Voor die gelegenheid stuurde Koning Filip een brief aan de Congolese president Félix Tshisekedi om hem en het Congolese volk zijn 'hartelijke gelukwensen' aan te bieden. Hij gaat in de brief verrassend genoeg ook in op de wandaden die België pleegde tijdens het bewind van koning Leopold II in Congo-Vrijstaat (1885-1908) en de koloniale periode (1908-1960).

"Deze geschiedenis bestaat uit gemeenschappelijke verwezenlijkingen, maar ook uit pijnlijke episoden", schrijft hij.

"Ten tijde van Congo-Vrijstaat werden geweld- en gruweldaden gepleegd die op ons collectieve geheugen blijven wegen. Gedurende de daaropvolgende koloniale periode werd eveneens leed veroorzaakt en zijn vernederingen toegebracht. Ik houd eraan mijn diepste spijt te betuigen voor die wonden uit het verleden. Wonden die ­tegenwoordig weer pijnlijk voelbaar worden door daden van discriminatie, nog te sterk aan­wezig in onze samenleving", schrijft hij.

Het vorstenhuis koos voor de woorden 'diepste spijt' in plaats van 'excuses', omdat dat een meer persoonlijk gevoel uitdrukt van de koning. Daarnaast heeft de term ook een minder juridisch geladen connotatie.

De brief van koning Filip met spijtbetuigingen komt onverwacht. Twee ­weken geleden verklaarde het paleis dat het wou wachten op een ‘historische consensus’ en een ‘goede gelegenheid’ om zich uit te spreken over het optreden van koning Leopold II in Congo-Vrijstaat.

De afgelopen weken was er heel wat discussie over of het Belgische koningshuis al dan niet formeel haar excuses moet aanbieden in de naam van ons land en vorige vorsten voor de wandaden die aan het einde van de 19e en doorheen de 20e eeuw werden gepleegd in Congo. Met deze brief is koning Filip officieel de eerste Belgische vorst die de wandaden in Congo openlijk veroordeelt. Daarmee breekt hij radicaal met het discours van voormalige Belgische vorsten zoals Boudewijn, die koning Leopold II beschreef als ‘een genie’ die niet naar Congo was gekomen ‘als veroveraar, maar als brenger van beschaving’.

De volledige brief:

"Bij de zestigste verjaardag van de onafhankelijkheid van de Democratische Republiek Congo houd ik eraan u, en het Congolese volk, mijn hartelijkste gelukwensen aan te bieden. Deze verjaardag is een uitstekende gelegenheid om onze vriendschappelijke banden te herbevestigen. Wij verheugen ons over de intense samenwerking tussen onze beide landen in verschillende domeinen, en in het bijzonder op het medische vlak. Vandaag vergt de pandemie al onze aandacht bovenop alle andere uitdagingen. Het bevoorrechte partnership tussen België en Congo is een sterke troef om daar het hoofd aan te bieden.

Ter gelegenheid van uw nationale feestdag wil ik ons engagement in dit partnerschap bevestigen. Om onze banden te versterken en de vriendschap tussen onze landen te verdiepen, moeten we in alle openheid en sereniteit met elkaar kunnen spreken over onze lange gezamenlijke geschiedenis. Deze geschiedenis bestaat uit gemeenschappelijke verwezenlijkingen, maar ook uit pijnlijke episoden. Ten tijde van Congo-Vrijstaat werden geweld- en gruweldaden gepleegd die op ons collectieve geheugen blijven wegen. Gedurende de daaropvolgende koloniale periode werd eveneens leed veroorzaakt en zijn vernederingen toegebracht.

Ik houd eraan mijn diepste spijt te betuigen voor die wonden uit het verleden. Wonden die tegenwoordig weer pijnlijk voelbaar worden door daden van discriminatie, nog te sterk aanwezig in onze samenleving. Ik zal blijven strijden tegen alle vormen van racisme. Ik moedig de reflectie aan die in ons parlement wordt aangevat om definitief met het verleden in het reine te komen. We moeten naar de toekomst kijken in een geest van samenwerking en wederzijds respect om de mondiale uitdagingen aan te pakken.

De strijd voor de menselijke waardigheid en voor een duurzame ontwikkeling vraagt dat we onze krachten bundelen. Deze ambitie koester ik voor onze beide landen en beide continenten, Afrika en Europa. Door de huidige omstandigheden kan ik helaas niet naar uw mooie land reizen, dat ik graag beter zou leren kennen. Ik hoop dat ik daar spoedig de gelegenheid toe krijg."