Laptopia: Noordwijk

Is het daarom dat het zwaar gekastijde quartier, net zoals het zwarte schaap op school, niet meteen aanstalten maakt om zijn leven te beteren? De wijk volhardt in de boosheid, omdat ze toch niet meer van haar slechte reputatie afraakt. Toch blijft het nog verbazen hoe de Noordwijk, zodra je maar even je rug hebt gedraaid, alweer een rotstreek blijkt te hebben geleverd. Dan staat daar weer ineens een toren die er de vorige keer nog niet stond. Hier lijken andere voorschriften te gelden, en streven naar leefbaarheid is er geen van.

Heeft, behoudens de bewonderenswaardige lui die er wonen, trouwens iemand een accuraat mentaal stratenplan van de Noordwijk paraat? Kan iemand - behalve het Noordstation, de WTC-torens, of de kantoren van Proximus - enkele fijne referentiepunten van deze wijk opnoemen? Je hebt de Albert II-laan, de Simon Bolivarlaan, de Vooruitgangsstraat en de Antwerpsesteenweg, maar hoe het in de straten daartussen ook alweer zit, merk je dan wel weer als je er aanbelandt.

De Volksstraat, kent iemand die? Weet iemand of die naam ironisch bedoeld is? Volk is hier namelijk al lang niet meer, en het Volk al helemaal niet. Naar verluidt kwam Leegstand in de plaats. Op straatniveau zie je vooral lege refters en lege vergaderzalen, en wat zich op de verdiepingen achter de ondoorzichtige spiegelramen afspeelt, is ook onduidelijk. Dat er licht brandt, wil niet zeggen dat er personeel zit, want op een vierkante metertje bebouwde oppervlakte meer of minder wordt in deze contreien niet gekeken. Alles is op de groei gekocht. Dat morsen met lopende meters kenmerkt ook de ruimtelijke orde. Veel van die torens staan gewoon kriskras door elkaar, in plaats van op één lijn.

Wat zeggen die spiegelramen trouwens? ‘Kijk hoe wij onszelf wegcijferen en genereus onze omgeving weerspiegelen, zodat zich een spiegelpaleis van oneindige economische voorspoed ontvouwt?’ Tegen mij zeggen ze vooral dat ze hier wel zijn, maar daarom nog geen verantwoordelijkheid nemen voor hun omgeving. Geen enkel gebouw heeft veel moeite gedaan om zelf iets te representeren, en dus valt er voor de andere ook niets te weerspiegelen. Het is ieder voor zich. Elk trots torentje is autonoom en zelfbedruipend, bereddert zijn eigen poetsdienst, praatcafetaria en parking. Buren om eens eieren of suiker bij te gaan lenen, zijn niet vandoen. Proximus betekent dan wel nabij - niets is afstandelijker en minder communicatief dan de hoofdzetel van het betreffende communicatiebedrijf, dat daarom een van de lokale vaandeldragers mag zijn. En de tussenruimte tussen de gebouwen is al helemaal niemand zijn affaire. Daar waaien wind, vlaggen, sculpturen, banken en bomen waar niemand iets aan heeft.

Is dan niets in de Noordwijk de moeite waard? Vroeger zat er onder een van de spoorwegbruggen een obscuur Italiaans restaurant waar de pasta van je bord rammelde als er een trein overvloog. Dat was nog eens een grootstedelijke geheimtip. En een hint van wat de Noordwijk ook had kunnen zijn: een onwaarschijnlijk maar spannend huwelijk tussen underground en business. Waarom lukt zoiets wel in Tokio of New York? Kan je dat misschien leren - hoogbouw? Of wijst het feit dat we nu al vijftig jaar aan een stuk aan het mislukken zijn erop dat het gewoon niet in ons DNA zit?

Toch heb ik op mijn zoektocht naar schoonheid uiteindelijk iets gevonden. In UP-site dan nog wel, de woontoren die doet alsof hij tot de kanaalzone behoort, maar zich uitstekend laat beledigen door een uitbreiding van de Noordwijk te worden genoemd. Net als de inmiddels zonder enige scrupules of smaak volgebouwde site van Thurn & Taxis, waar het Herman Teirlinckgebouw van de Vlaamse Gemeenschap een subtiele, maar geslaagde architecturale echo blijkt te zijn van de grote gele silo van Interbeton aan de overkant van de straat. Zou hier wel een mix van kunst, subcultuur en kapitaal kunnen ontstaan? Ook de recente kakmuur, de rustgevende graffiti van Allée du Kaai, of de wolkenmeter van Jan Fabre op een van de balkons van UP-site geven allure aan deze côté.

Maar het mooiste stuk hangt beneden in de (lege, publiek niet-toegankelijke) lobby van de woontoren. Een puike houtskooltekening van Rinus Van de Velde op zes canvassen van in totaal tien meter lang. Wie zijn neus tegen het venster drukt, ziet hoe een geslaagde Noordwijk er elders uitziet. Dat ene kunstwerk zindert meer dan wat dan ook in deze buurt.