'Logisch dat kunstenaarsstatuut vaker voorkomt in Brussel'

'Erg veel Brusselse kunstenaars met een werkloosheidsuitkering'', was de kritiek van de N-VA vrijdag. De sector is verbaasd over die uitspraak. 'Toch de logica zelve dat kunstenaars elkaar en de grootstedelijke dynamiek opzoeken? Zeker op het vlak van dans, performance en beeldende kunsten staat Brussel aan de wereldtop, en die aantrekkingskracht levert ook banen op.'

In Brussel wonen 3.391 mensen met een kunstenaarsstatuut, zelfs meer dan in heel Vlaanderen, meldde N-VA-parlementslid Wouter Raskin vrijdag. ''Zijn dit wel allemaal echte kunstenaars?'' Hij pleit om het ''te soepele kunstenaarsstatuut'' aan te passen.

Leen Despiegelaere is hoofd van het Brusselse Kunstenoverleg (BKO). ''In Brussel wonen allereerst gewoon heel veel kunstenaars. Het is ook de enige stad in ons land waar er twee aparte kunstscenes bestaan, die gelukkig meer en meer aan het versmelten zijn. Kunstscholen in beide talen, dansgezelschappen, galerieën, ateliers, theaters enzovoort. Door de diversiteit aan disciplines en infrastructuur is Brussel eigenlijk beter te vergelijken met Parijs of Londen.''

''Veel studenten blijven hier na hun studies hangen en maken van Brussel hun uitvalsbasis'', zegt Despiegelaere. ''Maar natuurlijk werken die soms ook in Vlaanderen en Wallonië of zelfs het buitenland. Ze leveren daar dus ook een bijdrage.''

'Heel veel steden benijden ons onze kunstscene'
'Economen als Richard Florida en Gary Gates publiceren over de bijdrage die kunstenaarscommunity's leveren aan stadsontwikkeling'', zegt Joris Janssens, hoofd onderzoek bij Kunstenpunt. Dat is de organisatie die de ontwikkeling van muziek, beeldende en podiumkunsten in Vlaanderen en Brussel wil bevorderen.

''Net vanuit economisch standpunt pleiten zij ervoor dat steden investeren in artistieke productie. Dat zou ook beter onder de aandacht worden gebracht, in plaats van kunstenaars enkel af te schilderen als subsidieslurpers.''

''Kunstenaars zoeken mekaar en de stedelijke dynamiek op'', zegt Janssens. ''Zeker op het vlak van dans, performance en beeldende kunsten is Brussel een van de wereldwijde aantrekkingspolen. Jongeren van over de hele wereld komen auditie doen bij een dansschool als PARTS.''

''Heel veel steden benijden ons dat ook. Dansers trekken al meer dan twintig jaar vanuit New York naar Brussel, om hier in de danswereld te komen werken. De huurprijzen liggen hoger in New York, ook voor repetitieruimtes, waardoor de werkdruk enorm hoog is, en de overheid ondersteunt hen weinig.''

Voorwaarden voor statuut
Uit een recent verschenen onderzoek naar de sociaal-economische positie van de Vlaamse kunstenaar van de Universiteit Gent blijkt dat maar 10 procent van de ondervraagden echt (al) kan leven van zijn of haar kunst. De rest doet vaak meerdere jobs tegelijk, of werkt freelance voor opdrachtgevers en maakt tussendoor gebruik van het kunstenaars-werklozenstatuut. ''Maar dat is geen vetpot'', benadrukt Despiegelaere.

De ondervraagde schrijvers en illustratoren haalden gemiddeld slechts 5 procent van hun jaarinkomsten uit werkloosheidsuitkeringen. Het cijfer bij de podiumkunstenaars lag het hoogst op 19 procent.

''Elke werknemer moet in België een aantal dagen gewerkt hebben om recht te hebben op een uitkering en dat is voor artiesten niet anders. Men moet eerst een bijdrage leveren om te genieten van het sociale opvangnet'', zegt Servaas Le Compte, coördinator van belangenvereniging Artists United, die ook administratieve diensten aanbiedt aan kunstenaars. ''De kunstenaar moet op basis van aangetoonde opdrachten voldoende hebben verdiend om toegang te krijgen tot de 'gewone' werkloosheidsuitkering.''

Het 'kunstenaarsstatuut' is eigenlijk een verlenging van de hoogste schijf van de werkloosheidsuitkering. ''Maar daarvoor moet hij of zij in de afgelopen 18 maanden minstens 156 dagen hebben gewerkt, waarvan minstens 104 artistiek.''