'Metropolitane gemeenschap wordt geen Brussels DC'

De geplande metropolitane gemeenschap rond Brussel zal niet meteen tot doorgedreven samenwerking leiden met het hinterland, zoals in de Amerikaanse hoofdstad Washington DC. Daarvoor is het initiatief te vrijblijvend en zijn de middelpuntvliedende krachten rond Brussel te groot. Dat staat in het nieuwste nummer van Brussels Studies.

Het gebied van de metropolitane gemeenschap, die onderdeel is van de zesde staatshervorming, beslaat het grondgebied van de oude provincie Brabant. Ze moet samenwerking mogelijk maken tussen gewesten en gemeenten op gebied van onder meer mobiliteit, werkgelegenheid en ruimtelijke ordening.

In de hoofdstad van de Verenigde Staten, Washington DC, bestaat zo'n samenwerking al langer. Onderzoekster Caroline Van Wynsberghe van de UCL onderzocht voor Brussels Studies daarom de gelijkenissen en verschillen.

Haar conclusie is dat er van samenwerking als in de VS geen sprake is. Het nieuwe overlegplatform blijft volgens haar voorlopig te vrijblijvend, zonder stimuli tot samenwerking of termijnen om tot actie over te gaan. Bovendien heeft ons land af te rekenen met "centrifugale krachten", die de partners uit elkaar drijven. Dit in tegenstelling tot de Amerikaanse traditie van stedelijk overleg. Ook de taalbarrière ziet ze als een extra obstakel.

Van Wynsberghe verwacht dus niet meteen grote stappen voorwaarts. Ze erkent dat metropolitaan overleg ook rond Washington jarenlang geleidelijk aan moest groeien, maar wijst erop dat dit begon in voor de hand liggende domeinen als het openbaar vervoer. De MIVB, De Lijn en TEC zijn echter niet betrokken bij de nieuwe Brusselse plannen, merkt ze op. De exploitatie van het Gewestelijk Expresnet is dan weer ondergebracht bij de NMBS.

Brussels minister van Financiën Guy Vanhengel (Open VLD) blijft echter hopen op meer samenwerking in de regio. Hij grijpt de studie aan om te pleiten voor een pragmatische, concrete aanpak, dossier per dossier, om het vertrouwen te wekken tussen de partners binnen de metropool. "Het is mijn overtuiging dat niets zo sterk is om dit wantrouwen te overwinnen, dan goede ervaringen op het terrein met wederzijds respect en dat we dus snel thematische samenwerkingen moeten opzetten om het vertrouwen te laten groeien", benadrukt Vanhengel.

Vanhengel haalt het voorbeeld aan van de nieuwe tramlijnen die De Lijn in en rond Brussel wil bouwen. Die kunnen een hefboom zijn om met de samenwerking te beginnen.