BelgianArtPrize-winnares Suchan Kinoshita: 'Laat de drang varen om een werk te verklaren'

Suchan Kinoshita werd geboren in Tokio, studeerde in Duitsland en Nederland, maar is intussen al enkele jaren thuis in Brussel. Eind april opent de beeldend kunstenaar en winnares van de BelgianArtPrize haar solotentoonstelling Renovation in Bozar.

“Het was al heel lang een wens van me om in België te komen wonen,” vertelt Suchan Kinoshita, de winnares van de gerenommeerde BelgianArtPrize 2025 – vroeger nog de Prijs Jonge Belgische Schilderkunst. “Vooral Brussel trok me aan met zijn tweetaligheid. Ik zie die als een inspirerende verwarring die ieder soort nationale identiteit lijkt tegen te spreken. Die verwarring is typisch voor deze stad. Het overzicht ontsnapt je hier voortdurend en op elk onverwacht moment ligt er een verrassing op de loer. Als je lang genoeg ergens blijft zitten, speelt die zich voor je ogen af.”

Het hoeft niet te verbazen dat die meertalige, Brusselse verwarring Kinoshita als gegoten zit. Ze werd geboren in 1960 in Japan en verhuisde in de vroege jaren 1980 naar Keulen om er ritmiek en hedendaags muziektheater te gaan studeren. Na een periode als acteur, regisseur en propdesigner bij het Theater am Marienplatz in Krefeld, in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen, trok ze in de jaren 1990 naar de Jan van Eyck Academie in Maastricht, waar ze zich omturnde tot beeldend kunstenaar, om uiteindelijk in Brussel te belanden. Al die aspecten voeden haar werk, dat eenduidigheid en onmiddellijke kenbaarheid schuwt, en niet wordt gekenmerkt door precieze thema’s of een specifieke techniek, maar door een houding die nog het best kan worden omschreven als een ‘lezen tussen de lijnen door’. “Ik zie kunst als een veld waarin ik mag experimenteren, waarin ik niet hoef te weten. Voor mij houdt kunst zich niet aan een vast programma. Het is geen succesverhaal met een werkende formule, waarrond je dan een productielijn opzet, als een succesvolle verkoper. Kunst is een manier om aanhoudend jezelf en de zekerheden die je denkt te hebben verworven onderuit te halen.”

Tussenruimtes

Die onafheid en openheid geeft Kinoshita’s werk een bijzondere dimensie. “Een werk kan af zijn maar op verschillende manieren worden getoond. De tijdelijke natuur daarvan maakt dat het werk steeds verandert. Sommige werken ontstaan in tentoonstellingen en verdwijnen daarna weer. Andere komen steeds terug, maar telkens op een andere manier. Zo hebben alle werken hun eigen gradatie van af-zijn. Een tentoonstelling is eigenlijk hetzelfde als het zetten van een dramaturgisch punt in je maakproces, dat je toelaat om een nieuwe zin te beginnen. Je sluit iets af en begint opnieuw.”

Daarnaast speelt het Japanse concept van de ‘tussenruimte’ een belangrijke rol voor Kinoshita. Als een voorwaarde om ruimte te geven aan de relatie tussen de toeschouwer en een werk. “Een tussenruimtes – ma in het Japans – is een ruimte waarin je niet binnenstapt, die je niet aanraakt en waar je je niet mee bemoeit. Het zijn moeilijke ruimtes, die weerstand oproepen. Ma speelt een grote rol in de Japanse architectuur en heeft te maken met ruimte en tijd, een ruimte die niet meteen ingevuld kan worden en waar even een pauze wordt ingelast, maar waar ook onbegrip mag zijn.”

“Vaak zie je in expo’s of kunstboeken teksten over kunst die deze tussenruimte meteen bezetten en de toeschouwer influisteren wat hij hoort te denken bij wat hij ziet. Terwijl het juist die tussenruimte is die het contact tussen iedere toeschouwer met een werk mogelijk maakt. Onze relatie tot kunst zou niet mogen vertrekken vanuit de drang om een werk te verklaren, dat hoeft niet, zelfs niet als curator. Het is veel interessanter om een werk te benaderen vanuit wat dat werk bij jezelf oproept.”

Voorbij verwachtingen

Wat de toeschouwer van Kinoshita’s werk dan kan zien, laat ze liever aan de toeschouwer zelf. “Ik wil mij niet bemoeien met wat iemand zou moeten ervaren. Het misverstand dat kan ontstaan tussen de toeschouwer en mijn werk is ook een mooie bron van inspiratie. Ik verwacht niet dat iemand mijn werk begrijpt. Integendeel, dat zou het einde betekenen van het werk. Het is niet mijn doel om een bepaalde dialoog tot stand te brengen. Ik denk dat een dialoog zou kunnen ontstaan wanneer je iets maakt dat je interesseert. De ontmoeting van mijn werk met een toeschouwer is dan het meest waarschijnlijk als het risico elkaar mis te lopen het hoogst is. Verwachting an sich is dan ook een probleem. Ik ben zelf het meest geprikkeld wanneer ik iets tegenkom dat ik niet heb verwacht. Ik wil niet zien wat ik verwacht, ik wil niet worden bevestigd in mijn verwachtingen. Hopelijk drukt de tentoonstelling in Bozar alle verwachtingen de kop in en creëert ze een tussenruimte waarin er echt iets kan ontstaan.”