Werd Franquin rijk door sluikreclame in zijn strips?

De tentoonstelling Design and comics: living in a box onderzoekt de relatie tussen design en strips, met bijzondere aandacht voor de vele interieurobjecten in het werk van Franquin. Deed de Brusselse stripgod aan productplacement?

De naam van de Brusselse stripgrootmeester André Franquin roept instant een rist iconische beelden op: het piccolokostuum van Robbedoes, de ellenlange staart van Marsupilami, de krankzinnige uitvindingen van Guust Flater … Maar weinigen zullen meteen denken aan de interieurs van Robbedoes’ huis en de kantoren van uitgeverij Dupuis, want die vormen gewoon het decor van de avonturen van onze dierbare striphelden, toch? Toch?

Niet dus. Wie scherpstelt op die achtergronden in de strips die Franquin na zijn beginperiode tekende, merkt al snel iets vreemds op. Terwijl de stripfiguren weinig realistisch afgebeeld worden, zijn de meubels en andere designobjecten behoorlijk waarheidsgetrouw uitgewerkt. Alsof ze recht uit designcatalogi kwamen. Kenners zullen bij het analyseren van die interieurs onder meer stoelen en een zitbank van het Italiaanse merk Tecno herkennen, Oluce-lampen, Vallauris-vazen en meubels van het Nederlandse merk Pastoe. Allemaal moderne en modieuze stukken in die tijd.

Was Franquin een ordinaire sluikreclamemaker? Wilde hij via zijn strips het onderbewuste van zijn lezers kietelen, hen er op slinkse wijze van overtuigen dat ze ook zo’n stoel, lamp of nachttafeltje nodig hadden? En vergaarde de striptekenaar zo via lucratieve deals de nodige centen om zelf duur design aan te kunnen schaffen?

Designsnob

De waarheid zit gelukkig anders in elkaar. De designobjecten die de strips van Franquin bevolken, maakten gewoon deel uit van zijn dagelijkse omgeving. Franquin was een echte designsnob, en baseerde zich op zijn favoriete stukken in zijn eigen woonruimte om zijn stripdecors te stofferen. Zoals de Lady Chair van Marco Zanuso, of de Tecno-zitbank – die nog steeds in het bezit zou zijn van dochter Isabelle –, waarin hij nieuwe stripavonturen bedacht. Het verklaart hoe hij ze zo realistisch kon tekenen. Al viel de praktische uitwerking van de interieurs dikwijls medewerkers als Jidéhem, Roba en Will te beurt. Ere wie ere toekomt.

Het strakke design paste perfect in de zogenaamde atoomstijl van de optimistische jaren 1950 – vernoemd naar het Atomium –, die bepaalde tekenaars ertoe aanzette om behalve interieurs ook futuristische architectuur en auto’s op gestileerde wijze vorm te geven. Bij Franquin had dat design ook een verhalende functie: het zorgde voor contrast tussen de moderne woonruimtes van zijn helden en de oubollige interieurs van personages die onze sympathie niet waard waren. Want personages met een slechte interieursmaak moeten ook slecht van inborst zijn, toch?

De tentoonstelling Design and comics: living in a box loopt van 18/10 tot 1/3 in het Design Museum Brussels, designmuseum.brussels