Vindt Cinema Nova een toekomst? Nog geen champagne voor de Supernovacampagne

Voor 31 maart moet Cinema Nova 794.000 euro ophalen om te kunnen blijven bestaan. De sterke start van de Supernova-campagne maakt duidelijk dat dat géén naïeve droom is van de alternatieve stadsbioscoop, maar een gedurfd, sterk plan. Een rijk 'Einde huur'-programma moet de voorspelde winterdip beëindigen.

Volgende dinsdag viert Cinema Nova haar 27e verjaardag. Al 27 jaar zorgt de geëngageerde, alternatieve, bijna volledig op vrijwilligers steunende, hyper-Brusselse bioscoop in de Schildknaapstraat voor een uniek aanbod. Van het soort waarmee een stad zich onderscheidt van het kleine grut. Barbie en Oppenheimer draaien ze overal.

Of er ook een 28e verjaardag komt, hangt van u af. Of toch van de vraag of de nieuw opgerichte coöperatie Supernova Coop voor 31 maart 794.000 euro kan ophalen. Met dat geld kan een al onderhandelde erfpacht-overeenkomst van 68 jaar betaald en afgesloten worden en kunnen dringende renovatiewerken worden bekostigd. Via een privéoproep kon de coöperatie al 300.000 euro ophalen. Eind oktober werd een publieke oproep gelanceerd om de resterende 494.000 euro bijeen te brengen. Bezoekers, sympathisanten, filmlui, stadsliefhebbers, BRUZZ-lezers, bedrijven en verenigingen kunnen 'steunaandelen' van 50 euro of investeringsaandelen voor 1.000 euro kopen. Daar krijgen ze helemaal niets voor terug. Tenzij de onbetaalbare wetenschap dat ze zullen hebben bijgedragen aan het voortbestaan van de unieke, niet-commerciële, op haar onafhankelijkheid gestelde bioscoop met een culturele missie en een uitgesproken engagement voor de stad. Of dat ze hebben meegeschreven aan het sprookje van een cinefiele vrijwilligersorganisatie die overheden, het culturele veld maar vooral de bikkelharde vastgoedmarkt te slim af is. Als het plan lukt, kan Cinema Nova tot in 2092 een cinefiele, urbanistische, rebelse enclave zijn tussen de Grote Markt, het Muntplein, de Koninklijke Sint-Hubertusgalerijen en het De Brouckèreplein in, zonder zich ook maar iets te moeten aantrekken van onbetaalbare huurprijzen.

Collectief eigendom

En het is aan het lukken om de eigen gemeenschap en de stedeling te overtuigen om coöperant te worden en zo van de filmzaal ‒ de muren, niet het gebouw of de grond ‒ collectief eigendom te maken. Na elf weken stond de teller van de Supernova-campagne op 529.000 euro of 67 procent van het beoogde bedrag.

Na een bijzonder veelbelovende start kwam zoals verwacht en gebruikelijk een terugval. Een nieuw offensief moet komaf maken met die winterdip en de zoektocht naar de resterende 265.000 euro boosten. Denk aan een postercampagne, lezingen, debatten, een collectieve tentoonstelling, rondleidingen, infoavonden en filmpjes die stadsbioscopen in het hele land bereid zijn te vertonen. In het creëren van evenementen en het feestelijk verrijken van een filmprogramma is Cinema Nova altijd al een crack geweest ‒ het zomerse openluchtfestival PleinOPENair is daar maar een van vele voorbeelden van.

Het programma kreeg de naam 'Einde huur' en bestaat uiteraard ook uit een hoop filmvertoningen rond relevante thematische assen. De geschiedenis van de filmtechniek is er een van. Cinema Nova sprong in de bres voor analoge film toen digitaal aan zijn opmars begon, en vertoont tot op vandaag het liefst films op hun originele drager. Andere assen zijn het heden en verleden van de bioscoopzalen, met een nadruk op de vele bioscopen die Brussel ooit rijk was, of de vastgoedmarkt, die wonen in Brussel bemoeilijkt voor niet zo rijke mensen. Daarnaast is er nog een cluster van films waarin de filmzaal een belangrijke sociale en culturele ontmoetingsplek is, zoals Serbis van de Filipijnse festivallieveling Brillante Mendoza, de klucht The smallest show on earth van Basil Dearden, of de horrorfilms Popcorn van Mark Herrier en Matinee van Gremlins-regisseur Joe Dante.

Cinema Nova heeft ook al 27 jaar een boon voor films waarin voor plekken wordt gestreden. In Be kind rewind (2008) van de vindingrijke Franse knutselaar Michel Gondry wissen malloten Jack Black en Mos Def per ongeluk alle videotapes in hun buurtvideotheek en trachten dat goed te maken door zelf remakes van de meest gevraagde videoklassiekers te maken.
Uiteraard krijgt ook een van de grootste en meest emblematische successen van Cinema Nova een plaats: het van de vergetelheid geredde Le chantier des gosses van Jean Harlez. Dit neorealistische, schalkse kleinood katapulteert je terug naar de Marollen van midden jaren 1950, waar bengels met katapulten zich niet zomaar laten verjagen van het braakland onder het Justitiepaleis.

Toekomst voor cinefielen

Het 'Einde huur'-programma bestaat ook uit een focus op het werk van Kleber Mendonça Filho, een Braziliaanse regisseur die in de jaren 2010 furore maakte in het festival- en arthousecircuit. Bekend en bekroond is zijn Bacarau, een prettig gestoorde, anti-imperialistische mix van een western, een politieke allegorie, een etnologisch portret en een invasiefilm met gore horrortaferelen, toefjes magisch realisme en psychedelica.

In maart palmt naar goede gewoonte het spraakmakende genrefilmfestival Offscreen Cinema Nova in. Het 'Einde huur'-programma sluit op 23 februari af met een gala-avond. Gala D-37, genoemd naar het aantal dagen dat er dan nog rest om het geld bijeen te krijgen, belooft veel cabaret. Het is een knipoog naar 1907, toen een werkplaatswinkel voor stoommachines, garnituren en interieurontwerp werd omgebouwd tot theater en café-concertzaal La Maison du Rire. In 1936 werd het pand omgetoverd tot de modernistische bioscoop Studio Arenberg.

Ondanks een grote reddingsoperatie werd het huurcontract van de historische bioscoop in 1987 niet verlengd. Tien jaar later bleek de nieuwe eigenaar, Kredietbank, het plan om er kantoorruimte van te maken nog niet te hebben uitgevoerd. Een bende cinefielen op zoek naar een ongebruikte zaal om onafhankelijke, niet-commerciële maar waardevolle films te delen, kreeg de toestemming om de zaal twee jaar gratis te gebruiken. De rest is geschiedenis.

27 jaar later is Cinema Nova nog steeds een eigenzinnige, cruciale, perfect tweetalige speler in de Brusselse culturele wereld. Het heeft nu het stoute plan en de mogelijkheid om er via de coöperatie voor te zorgen dat het tot 2092 ongestoord Cinema Nova kan blijven, hoe extreem hoog de huurprijzen ook mogen oplopen in hartje Brussel.

Het 'Einde huur'-filmprogramma loopt nog tot en met 25/2, www.nova-cinema.org, meer info over de coöperatie: www.supernova.coop