Brosella Spring bloeit open met de neosoul van Helena Casella: 'Ik hou van traag'

Brosella laat een lentebries door de Brusselse jazz en folk waaien tijdens zijn nieuwe Spring-editie. Onder meer Sonic Hug, Julie Rains en Donder wakkeren mee de wind aan, maar vooral de warme neosoul die de Gentse Helena Casella etaleert op haar debuut Pit of impressions doet bloesems ontluiken.

“Why try to put it into words?” vraagt de Gentse zangeres Helena Casella zich af op haar bedwelmend mooie debuutalbum Pit of impressions, “They make imaginary windows / They can see you but not hear you.” Woorden als raamwerken die weergeven wat we waarnemen. Maar zoals een venster een beperkt uitzicht biedt, laten woorden slechts een deel van de werkelijkheid zien. Een spel van onthullen en verhullen, waarin het glas transparant is maar ook een grens.

“Vandaag spreken we al te vaak voor we denken,” vertelt de zangeres via Zoom vanuit haar woonplaats in Gent. “Het loont om te wachten vooraleer je iets zegt, en je eigen standpunt te ontleden of te weten waar je zelf voor staat. Er is een opbod aan opinies en meningen, zeker sinds sociale media zo'n groot deel van ons leven zijn gaan inpalmen. Het lijkt onderdeel van onze cultuur geworden.”

Buikgevoel is daarin een krachtig hulpmiddel, zingt Casella in 'Power plants', een van haar nieuwe songs. “Alles wat op ons pad komt, heeft een invloed op de keuzes die we maken. De mensen die je opvoeden, wat je leert op school ... Maar tegelijkertijd is er altijd ook de intuïtie, waarbij je al die bagage kan loslaten en vertrouwen op jezelf. Dat is die power plant.” Toch klinkt het dat “doubt has been eating me” in datzelfde nummer. “Ik ben net als zoveel mensen vaak onzeker, maar die energiecentrales geven moed en kracht.”

Casella wikt haar woorden. Haar teksten zijn vaak cryptisch, omdat ze schroom heeft om haar mening direct weer te geven en bang is voor de reacties die ze daarop zou kunnen krijgen. Gelukkig schiet muziek te hulp waar betekenis tekortschiet. In het nummer 'Tortoise', en zijn spiegelbeeld 'Esiotrot', zijn lettergrepen vervangen door klanken. “Muziek maken en teksten schrijven geven mij de vrijheid om een soort openheid te behouden. Ik zie mijn artistieke output een beetje als een masker, ik wil niet te veel over mezelf onthullen.”

Artistiek nest

Helena Casella groeide op in Gent, maar haar roots liggen in Brazilië. Haar moeder trok in het zog van de liefde naar België, daarna kwamen ook haar zus en broer hier wonen. Tijdens haar middelbareschool-jaren woonde Casella een tijd in Rio de Janeiro, elk jaar keert ze minstens één keer terug. “Mensen zijn er heel open en sociaal, minder gesloten dan hier,” vertelt de zangeres.

Casella heeft er veel vrienden en familie, en onderhoudt de band met de Braziliaanse cultuur door de traditionele muziek die ze speelt met haar oom Pablo. Ze komt uit een artistieke familie, haar tante Luanda Casella is theatermaker. Casella werkte mee aan dier voorstelling Killjoy quiz, een stuk over hoe taal gebruikt wordt om mensen te onderdrukken en uit te sluiten. “Killjoy quiz heeft mij aangezet om taal te bestuderen. Maar ook om te reconstrueren, om te onderzoeken wat we gebruiken als tools om onszelf te uiten. Maar dat stuk heeft heel donkere humor, die hoor je dan weer niet in mijn muziek. Ik hou het liever poëtisch en metaforisch.”

Dat poëtische, bijna spirituele zet zich op Pit of impressions mooi door in 'We are everything, always', een bezwerend parlando van Casella's vader Michiel, die als een neef van jazzdichter Alabaster DePlume een mantra over verbondenheid debiteert. “Pit of impressions gaat in se over transities, over stijlen en genres die samenvloeien. 'We are everything, always' is een cirkelbeweging, en verwijst naar hoe je jezelf terugvindt in andere dingen, zoals de maan. Zo heb je altijd ergens een houvast.”

Tijdloze Kiwanuka

Casella laat in haar eigen songs haar Braziliaanse roots minder doorschemeren, en kiest resoluut voor het Engels, en voor Amerikaanse soul en fusion. “Ik wil als artiest uiteenlopende projecten doen. Voor deze plaat vond ik Portugees of Braziliaanse ritmes geen meerwaarde, dat doe ik al met mijn oom Pablo. Nu wilde ik andere stijlen op de voorgrond zetten. Er zitten wel Braziliaanse hints in, zoals de vocale improvisatie in 'Tortoise'.” In Casella's muziek hoor je echo's van de seventiessoul van Donny Hathaway en de fusion van Weather Report, of recenter Solange en James Blake. “Als tiener was ik geobsedeerd door de eerste plaat van Michael Kiwanuka, ik heb daar ontzettend veel naar geluisterd. Die organische, vintage sound die je doet vergeten in welke tijd je zit, vond ik heel inspirerend.”

In Amsterdam studeerde Casella jazzzang. “Het curriculum is er heel breed. Ik heb er veel dingen ontdekt, veel geëxperimenteerd ook. De opleiding duurt een jaar langer dan in België, je hebt meer tijd om je sound te zoeken. Amsterdam was sowieso een grote stap, meteen na het middelbaar ben ik daar alleen gaan wonen. Ik ben nogal timide, maar daar heb ik mezelf echt leren 'promoten'.”

Zo traag als een schildpad

In Amsterdam verwerkte Casella ook de dood van haar moeder, die in 2019 stierf aan borstkanker. “Ze was een grote muziekliefhebber, maar was zelf niet zo muzikaal. Ze speelde graag piano en ze zong, maar niet zo toonvast. (Lacht) Ze creëerde vooral ruimte voor mij en anderen om zich te ontwikkelen. Ze heeft mij ook geholpen op zakelijk vlak, en om mijn muziek te verspreiden en een platform op te bouwen.” Het verlies van haar moeder zit niet rechtstreeks in de plaat. “Ik denk wel dat ze aanwezig is in mijn manier van schrijven en denken, maar ik zing niet specifiek over haar. Sinds ze er niet meer is, heb ik een nieuwe manier gevonden om met haar om te gaan. Voorbij het leven. Ze is meer een ondersteuning en een guide. Een kracht.”

De “All sight shapes forms of grief” waarover ze zingt in 'Trees' gaan over haar bezorgdheid over het klimaat. “Ik haal veel inspiratie uit de natuur. Mensen nemen daar zo weinig verantwoordelijkheid in. Ik zie veel negativiteit en hopeloosheid in de samenleving, terwijl er zoveel meer zou kunnen gebeuren.” Schildpadden voelen die klimaatverandering heel hard. Gaat het woordloze 'Tortoise' daar dan over, proberen we? “Die titel is een verwijzing naar de sfeer van het nummer, heel sloom. Ik hou niet van haasten, ik ben een héél trage persoon. (Lacht) Soms leidt dat tot conflicten met tempo's van andere mensen. Ik ben ook voortdurend in beweging, met al de spullen die ik meezeul voel ik mij soms een schildpad.”

Casella beeldt de titel van haar album letterlijk uit op de hoes, in een put op een strand in Malaga. “Ik wilde iets creëren dat comfort biedt. Iets waar je in kan rusten. Dat is het letterlijke van die pit. Maar ik zie het ook als de pit van een vrucht, de core. Voor mij staat die voor diepgang, voor graven in jezelf en je omgeving. Het is de plek waar alles samenkomt.”

Helena Casella speelt op 22/3 op het Brosella Spring Festival, dat loopt van 20 tot en met 22/3 in LaVallée, brosellafestival.be