Brand in elektrische voertuigen: 'Niet wagens maar steps zijn het probleem'

Incidenten met moeilijk te blussen elektrische wagens halen de jongste weken het nieuws. Vooral in ondergrondse garages, waar ze wel een plekje vinden om op te laden, baart dat mensen zorgen. Terecht? “Op de bijna 500.000 parkeerplaatsen die we internationaal hebben, is er niet één brand geweest met een elektrische wagen.”

Op 12 februari brak er brand uit in een elektrische wagen in een ondergrondse parkeergarage nabij de Ravensteinstraat, aan het Centraal Station. De brandweer kreeg het voertuig ter plaatse niet geblust, en moest het met een privétakelwagen van niveau –3 naar boven halen, om hem daar onder te dompelen in een container gevuld met water.

De schade viel al bij al nog mee. De kabels en leidingen in de garage waren op die plek beschadigd door de rook en de hitte. Gelukkig stonden er geen voertuigen naast geparkeerd.

Het was niet het eerste incident die maand met een elektrisch voertuig. Twee dagen ervoor moest de Brusselse brandweer nog een elektrische scooter blussen, die door batterijkortsluiting brand had gevat. Daarom vroeg Brussels parlementslid Dominiek Lootens-Stael (Vlaams Belang) vorige week in het parlement hoeveel dergelijke incidenten er zich precies voordoen.

Dat bleken er in 2021 precies negentien te zijn. Het jaar ervoor waren dat er maar vier. “Door een stijgende populariteit van elektrische voertuigen stijgt ook de nood aan geschikte uitrusting,” aldus Lootens, die het niet kunnen vindt dat de brandweer maar over één zo’n dompelcontainer beschikt.

Can’t start a fire without a spark

Meer elektrische voertuigen betekenen meer kans op brand, waardoor de brandweer meer werk heeft en beter moet worden uitgerust. Dat is de redenering, maar klopt die wel? “Het is nog altijd niet bewezen dat elektrische voertuigen sneller vuur vatten dan voertuigen met een thermische motor,” zegt Walter Derieuw, woordvoerder van de Brusselse brandweer. Buitenlandse studies lijken hem daarin gelijk te geven. “Er is een heel kleine kans op brand, maar die is er ook bij gewone wagens, bijvoorbeeld door een elektrische kortsluiting. Bij elektrische wagens is er wel iets meer kans op een brandje als ze aan het opladen zijn.”

Tijdens het opladen en intensief gebruik van die accu’s produceren die immers behoorlijk wat warmte, net zoals je mobiele telefoon, wanneer die aan de oplader hangt. Het materiaal is echter zo ontworpen dat het die hoge temperaturen aankan. Maar als bijvoorbeeld de laadkabel of –paal defect is, kan de warmteontwikkeling leiden tot brand.

Producenten doen er natuurlijk alles aan om die defecten te vermijden. “Ik kan dan ook niet bevestigen dat het risico tijdens het opladen groter is,” zegt Peter D’hoore van Audi Brussels. Volgens De Standaard was de wagen die in februari in brand vloog, trouwens al meerdere uren losgekoppeld van de laadpaal.

Steps

Maar wat dan met de negentien elektrische voertuigen waar de brandweer in 2021 voor moest tussenbeide komen, bijna vijf keer zoveel als in 2020? Dat blijken vooral elektrische steps (10) en hoverboards (2) te zijn, waarvan er de laatste jaren véél meer rondrijden. Als oorzaak wordt meestal elektrische storing, kortsluiting, explosie of oververhitting meegegeven, vaak terwijl de batterij aan het opladen is. “Meestal zijn dat goedkope steps,” verklaart Derieuw. “Geen kwaliteitsmerk dus. Of het komt door het gebruik van niet-originele en niet-conforme laders.”

Bij elektrische wagens is dat zelden of nooit het geval, en dat is de reden dat elektrische wagens geen hoger risico hebben op brand.

Bij de uitgang

Steps vormen dan wel een groter risico, ze zijn natuurlijk stukken makkelijker te verplaatsen of onder te dompelen dan wagens. Daarenboven zijn wagens niet helemaal zonder risico. Zo staat er op de lijst ook één elektrische wagen (van Net Brussel), een hybride wagen en een hybride bus van de MIVB die vuur hebben gevat. En in 2022 jaar dus minstens al een scooter en een wagen.

Op een snel groeiend elektrisch wagenpark is dat niet veel, toch is voorzichtigheid geboden in de besloten omgeving van een ondergrondse parkeergarage. Want áls ook de batterij van een elektrische wagen vuur vat, steekt de ene batterijcel de andere aan – een kettingreactie die alleen stopt bij onderdompeling in water, en dan nog duurt het dagen.

Om gevaarlijke branden te vermijden, doet de Brusselse brandweer een reeks aanbevelingen, zowel naar het federale niveau (voor de basisnormen) als naar het Brusselse niveau (de verfijning). Zo worden snelle laadpunten ondergronds afgeraden. Rookmelders, een sprinklersysteem en rook- en warmteafvoer zijn dan weer aangeraden. Gewone laadpunten kunnen wel, maar dan het liefst op –1 en zo dicht mogelijk tegen de uitgang. En zelfs het parkeren zonder op te laden gebeurt best op die plek, om de wagen zonder veel hinder naar het dompelbad te kunnen slepen.

Op federaal niveau zal de Hoge Raad voor beveiliging tegen Brand en Ontploffing op basis hiervan een voorstel doen. De timing daarvan is nog niet bekend. Op gewestelijk niveau is de reflectieoefening, samen met Leefmilieu Brussel, nog volop aan de gang. Dat moet leiden tot een realistisch kader, dat helpt bij de beoordeling van een milieuvergunning, die nodig is om nieuwe ondergrondse garages uit te baten.

Hoe bindend dat kader zal zijn, is nog niet duidelijk. De oude parkeergarages, die bijvoorbeeld soms lastige in- en uitgangen hebben, worden nu in elk geval in kaart gebracht.

Eigen brandweerdienst

Roland Cracco, CEO van de Brusselse marktleider Interparking en voorzitter van de Belgische parkeerfederatie, maakt zich in elk geval geen zorgen. “Op de bijna 500.000 parkeerplaatsen die we internationaal hebben, is er niet één brand geweest met een elektrische wagen, wel één of twee met een hybride wagen van een bepaald merk, maar dat was jaren geleden.”

“Maar het kán gebeuren,” vervolgt hij. “Zeker nu de Brusselse regering totaal geen inspanningen doet om bovengronds te laden, en wij daarom ondergronds dat gat vullen. Daarom hebben wij in de laadzones het sprinklersysteem versterkt, zijn er alarmknoppen en een speciaal alarmsysteem, dat gelieerd is aan de control room. Én hebben we een eigen geprivatiseerde brandweerdienst, in samenwerking met een gespecialiseerd bedrijf. Het gaat om een vijftiental mensen met een specifieke opleiding en speciaal beschermingsmateriaal, vooral tegen de giftige dampen. Die speciale equipe is ergens in de provincie gestationeerd – nee, ik zeg niet waar – en staat binnen het uur in eender welke van onze Belgische parkings. Ook de Brusselse brandweer kan trouwens altijd een beroep doen op onze diensten, want wij beschikken over krachtige voertuigen die de brandende wagens naar buiten kunnen dragen.”

Garage onder water zetten

Dat laatste is fideel, maar misschien niet nodig, want ook de brandweer heeft intussen een verreiker gekocht, die de brandende auto naar buiten kan rijden. In juli wordt die geleverd. Daardoor is ze niet meer, zoals in de Ravenstein-­parking, afhankelijk van een privétakeldienst met 4x4-aandrijving. Ook aan dompelbaden is niet meteen een tekort, want de Brusselse brandweer mag ook die van Audi Brussels gebruiken. “Een extra container, specifiek voor elektrische voertuigen, zou zeker van pas komen,” reageert Derieuw op Lootens-Stael, “maar is uiteindelijk niet de enige oplossing. Ze zijn ook snel geïmproviseerd. Daarnaast dompel je kleine voertuigen zoals steps al gemakkelijk in een kleiner waterbad.”

En wat als de brandweer – publiek of privaat – de brandende wagen echt niet uit de parking krijgt? “Dan is de enige optie de garage onder water zetten,” zegt Derieuw. “Maar dat hebben we gelukkig nog nooit moeten doen.”