Rechter Denis Goeman: 'Justitiepaleis brengt rechtzoekenden al te vaak op dwaalspoor'

Denis Goeman is rechter bij de Franstalige rechtbank van eerste aanleg in Brussel en geeft tweewekelijks in zijn column een unieke inkijk in de wereld van de Brusselse justitie.

Er gaat haast geen week voorbij of een burger spreekt me aan in de buurt van het Poelaertplein om te vragen naar welk gebouw hij moet gaan voor de zitting waarvoor hij is opgeroepen. Dat is behoorlijk ironisch: we hebben waarschijnlijk het grootste justitiepaleis ter wereld, maar daarin zit slechts een fractie van de Brusselse rechtbanken. Omdat dat Brusselse rechtzoekenden maar al te vaak op een dwaalspoor brengt, leek het me een goed idee om in deze column een kort overzicht te geven van de Brusselse justitiehotspots. Volg de gids.

Eerst is er wat ‘oude paleis’ of het ‘grote paleis’ genoemd wordt, het gebouw dat iedereen kent omdat het tot op tientallen kilometers ver te zien is. Het Justitiepaleis, tussen 1866 en 1883 opgetrokken door Joseph Poelaert op het plein dat nu zijn naam draagt, is een van de grootste gebouwen ter wereld (26.000 m²). Het huisvest het Hof van Cassatie, het hoogste rechtscollege van het land en de hoeder van ons recht, maar ook de burgerlijke en strafrechtelijke kamers van het hof van beroep. Ook de correctionele kamers van de rechtbank van eerste aanleg van Brussel zijn er gevestigd (inclusief de kamers voor beroep van de politierechtbank), zonder het hof van assisen te vergeten, waar moordzaken worden behandeld.

Op dezelfde stoep als het Justitiepaleis bevindt zich op nummer 13 van de Vierarmenstraat het Montesquieugebouw, genoemd naar de Franse filosoof die bekendstaat om zijn theorie over de scheiding der machten. Dit veel modernere gebouw huisvest de burgerlijke kamers van de rechtbank van eerste aanleg van Brussel. Op de banken van de zittingszalen zitten dus de rechtzoekenden die wachten op een beslissing over een burenruzie, echtscheiding of huurgeschil. Enkele tientallen meters verder, richting Louizaplein, komt u bij de ondernemingsrechtbank, die zich buigt over zaken als faillissementen en andere handelsgeschillen.

Daartegenover ligt de zetel van het parket van Brussel, net als de kabinetten van de onderzoeksrechters en de jeugdrechtbank. U kunt dit gebouw beter met de grootste voorzichtigheid betreden: met het kleinste kruimeltje cannabis in uw sok of een zakmesje in uw broekzak belandt u voor minstens een paar uur in de cellen van het Portalisgebouw, genoemd naar de Franse jurist en medeauteur van de Code Civil.

De rondgang door de wijk eindigt met een terugkeer naar het Poelaertplein en een fraai gebouw tegenover het ‘oude paleis’, waar de arbeidsrechtbank en het arbeidshof zetelen. Waarna we voorzichtig via het zebrapad oversteken en langs de Regentschapsstraat 63 lopen om een blik te werpen op het weinig uitnodigende gebouw waar de politierechtbank huist.

Hopelijk vindt u uw weg wat beter in de gerechtelijke organisatie van Brussel. Mocht dat niet zo zijn, dan kunt u een kaartje kopen voor een ritje in het reuzenrad, gewoon om alles weer op een rijtje te zetten …