Rechter Denis Goeman: 'Ticket voor Taylor Swift gaat makkelijker dan plek voor jongere'

Denis Goeman is rechter bij de Franstalige rechtbank van eerste aanleg in Brussel en geeft tweewekelijks in zijn column een unieke inkijk in de wereld van de Brusselse justitie.

In deze column bij de start van het nieuwe gerechtelijk jaar wil ik het hebben over de toekomst. En wie toekomst zegt, zegt jeugd. Als er één investering is die naar mijn mening de moeite waard is, dan is het wel die in de volgende generatie, in onze kinderen. De vaststellingen in Brussel zijn echter alarmerend. Zowel voor minderjarigen in gevaar als voor delinquente minderjarigen zijn de tekortkomingen schrijnend.

Om te beginnen is het nuttig eraan te herinneren dat de jeugdbeschermingswet dateert van 1965, met een filosofie die duidelijk gericht is op de begeleiding en opvoeding van de minderjarige, niet op de bestraffing. Vandaag gaan er stemmen op om de grondslagen van die wet, die sommigen als achterhaald beschouwen, ter discussie te stellen. De delinquenten van 1965 zijn niet dezelfde als die van 2025. Vroeger ging het om kruimeldiefstallen of vechtpartijen tussen slecht opgevoede jongeren. Vandaag gaat het steeds vaker om cocaïnehandelaars in handen van criminele organisaties, of om dertienjarigen die met een vuurwapen een winkel overvallen.

Ik ben er persoonlijk van overtuigd dat we op een dag de moed moeten hebben om die wet te herzien, maar evengoed vind ik dat we de onderliggende filosofie niet mogen loslaten. Want zelfs een kind dat in aanraking kwam met ernstige gewelddaden, moet weer op het rechte pad kunnen worden gebracht zonder in hetzelfde criminogene regime als volwassenen opgesloten te worden.

Een doeltreffende aanpak van de sterk groeiende jeugdcriminaliteit begint hoe dan ook met de politieke erkenning van de huidige malaise en met het stoppen van de minachting voor de mensen op het terrein.

Wist u dat elke jeugdrechter, om een plaats te krijgen voor een jongere die een verkrachting, een gewapende overval of handel in harddrugs op zijn kerfstok heeft, stipt om 8.30 uur naar de bevoegde dienst moet bellen om te smeken om een plaats, wetende dat het om 8.31 uur al te laat is? Het is blijkbaar makkelijker om een ticket voor een concert van Taylor Swift te bemachtigen dan een plaats in een IPPJ (Institution Publique de Protection de la Jeunesse) van de Franse Gemeenschap. Het gevolg? Honderden jongeren die wegens zware feiten werden opgepakt, wachten op een plek in zo’n gesloten centrum. “Wat je hebt gedaan is heel erg, jongeman. Ga nu maar naar huis. We bellen je over drie of vier maanden als er een plaats vrijkomt ...” Hoe kunnen we verwachten dat zo’n jongere nog enig respect heeft voor zijn rechter?

Laten we ons inspireren op de woorden van Victor Hugo – “Wie een schooldeur opent, sluit een gevangenis” – en dus investeren in onderwijs en begeleiding voor kwetsbare jongeren. De toekomst van onze samenleving hangt ervan af.