Molenbeek grijpt naast titel Culturele Hoofdstad van Europa 2030

Niet Molenbeek of Namen, maar het Vlaams-Brabantse Leuven mag zich in 2030 Culturele Hoofdstad van Europa noemen. Die beslissing werd vanmiddag bekendgemaakt tijdens een persconferentie van de internationale jury in de Koninklijke Bibliotheek van België. "Erg teleurgesteld", laat waarnemend burgemeester van de gemeente Molenbeek Amet Gjanaj (PS) in een reactie weten.

De titel van ‘Culturele Hoofdstad van Europa’ bestaat sinds 1985 en wordt steeds gekozen via een wedstrijd tussen kandidaatsteden binnen één van de EU-lidstaten. Met de wedstrijd wil de Europese Unie de culturele rijkdom en diversiteit van Europa in de kijker zetten.

In 2030 is het opnieuw de beurt aan België en daarvoor knokten Leuven, Namen en Molenbeek zich tot in de laatste selectieronde. De Brusselse kandidatuur sneuvelde woensdag echter voor de meet, al oogstte Molenbeek lof van de jury voor de ambitie en de gerealiseerde projecten zoals het stadsfestival Molenfest.

Met LOV – een naam die tegelijk knipoogt naar de Latijnse naam Lovanium en het Engelse woord voor liefde – wist Leuven de jury te overtuigen. De stad speelde haar academische sterktekaarten uit met de KU Leuven en het UZ Leuven, betrok omliggende gemeenten en koppelde cultureel erfgoed aan beleving, zoals met het artistieke parcours Crossroads of het geplande Europees huis van de democratie. Lopende projecten zoals de opening van het nieuwe Vesaliusmuseum en het pilootproject Body & Soul Stadsfestival gaven de kandidatuur een duwtje in de rug.

“De keuze kwam niet neer op waar de andere kandidaten tekortschoten, maar waarin Leuven eruit stak", benadrukt hoofd van de jury Jelle Burggraaff. "Alle drie de finalisten hebben uitzonderlijk werk neergezet. Ik zetel al zes jaar in de jury en heb zelden zo’n hoogwaardige dossiers gezien.”

Financiering

Het werk van de voorbije vier jaar is dan ook niet verloren, zegt de jury. Er is al veel gebeurd en er zijn tal van nieuwe banden gesmeed tussen de verschillende culturele spelers.

"Hoewel dit moment misschien aanvoelt als een pauze in ons avontuur, betekent het zeker geen einde", klinkt het ook in een eerste reactie vanuit de organisatie achter Molenbeek 2030. "De energie en connecties die zijn ontstaan, houden vandaag niet op. Projecten zoals het terugbrengen van natuur in de stad, het openstellen van publieke ruimte voor creativiteit en ontmoeting, kracht geven aan de stem van de jongeren en het verankeren van kunst in het dagelijks leven, zullen blijven groeien."

Wat nog haalbaar is van de uitgebreide plannen – van een transnationaal Europees carnaval tot de herbestemming van de leegstaande Saint-Rémi-kerk of het Imelda-Instituut - zal van de financiering van het Brussels Gewest afhangen. Daarover zal nog worden onderhandeld.

Europa ondersteunt de winnende stad immers financieel, maar het zwaartepunt zou - bij Molenbeekse winst - op het federale en Brusselse niveau liggen. Het Gewest heeft gezegd daarvoor garant te willen staan, samen met de VGC, goed voor zo’n 36 miljoen euro. De winnaar kan ook rekenen op de federale overheid met een bijdrage van 3 miljoen euro per jaar, vanaf 2026.

"We zetten het werk verder en bekijken de komende maanden wat er alsnog kan gerealiseerd worden", aldus de Molenbeekse opdrachthouder Jan Goossens. "Molenfest zal daar hopelijk een deel van zijn."

"We kijken er ook naar uit om het rapport te lezen en te horen hoe we ons stadsproject nog kunnen verbeteren", zegt zijn mede-opdrachthouder Fatima Zibouh. Dat rapport zal in oktober openbaar worden gemaakt.

"We zijn erg teleurgesteld, want er was zoveel enthousiasme bij de burgers en bij publieke en private organisaties voor ons project", besluit waarnemend burgemeester van de gemeente Molenbeek, Amet Gjanaj (PS). "Maar voor een gemeente als de onze is een culturele strategie met alle actoren een schat die we moeten koesteren. We zijn vastbesloten om die in te zetten voor de bevolking en haar kinderen."