Philippe Thuriot verovert vanuit Kuregem de wereld met zijn accordeon

In het voorjaar bracht Philippe Thuriot een nieuw album uit met improvisaties op Bach, in de zomer valt hij elke vrijdag te horen op radio Klara. De accordeonist verhuisde drie jaar geleden vanuit Vlaanderen naar de hoofdstad. "Ik ontdekte dat Brussel de vriendelijkste stad van België is."

Philippe Thuriot groeide op in het ouderlijke café in Tervuren, waar zijn ooms instonden voor het vaste muzikale vermaak. Eén als drummer, de andere als accordeonist. Ze speelden er elke avond bals musette. Thuriot leerde de beginselen van accordeon en volgde buiten het café privélessen, ook voor klarinet en viool.

Op zijn vijftiende deed hij toelatingsexamen viool bij de kunsthumaniora van Brussel, maar dat liep anders dan verwacht. “Mijn vader vertelde de directie dat ik ook accordeon speelde, en dat kwam blijkbaar goed uit: er was een leraar accordeon, maar nog geen leerlingen. Ze duwden mij in die klas.”

Een keuze die er geen was dus, maar intussen is Thuriot blij met die beslissing: “Ik hou bijzonder veel van viool, maar hoeveel goede violisten zijn er niet? De concurrentie is zo bikkelhard dat ik blij ben met mijn accordeon.”

Godfather van muziek

Wanneer Thuriot zich voorbereidt op een concert, repeteert hij vaak thuis in Anderlecht, met de ramen wijd open. Zijn buren duiken soms op om mee te luisteren, tot zijn groot plezier. Die luistervinken krijgen de kans om te horen uitdokteren hoe Thuriot de passages en de voorbereide improvisaties in elkaar moet zetten. “Ik ben een harde werker. Als er een moeilijkere passage tussen zit, zal ik die altijd willen kraken.”

Ook ingewikkelde muziekstukken gaat hij niet uit de weg, zoals Bachs ‘Die Kunst der Fuge’. “Anne Teresa De Keersmaeker heeft me dat ooit in de oren gefluisterd. Ik zag die partituren en dacht: ‘What the fuck.’ Maar als ik me daarop één jaar kan toeleggen, zal het me wel lukken’.”

Ondertussen speelt hij andere stukken van Bach. Zo begon hij meer dan tien jaar geleden het eerst de Goldbergvariaties te leren. Uiteindelijk besloot hij het stuk op te nemen, met in februari het album 'Illuminations - Improvisations on Bach' als resultaat. Het is geen perfecte vertaling van piano naar accordeon, wel met improvisaties en extra variaties. “Waarom Bach? Simpel: Bach is de godfather van muziek en dit is een echt cultstuk.”

“Om me volledig te kunnen focussen tijdens de opnames stelde Gwen Cresens, mijn producer, voor om ons volledig te isoleren in een rurale omgeving, op een plek waar je de beslommeringen van het dagelijkse leven achter je kunt laten.”

Het team koos voor de Franse Auvergne, maar de ideale opnameplek vinden, bleek moeilijker dan verwacht. Vrijwel altijd was er te veel achtergrond­geluid: een frigo die pompte, een duif op de zolder of een feestzaal in de buurt. Tot ze een kleine kerk op een heuveltop bezochten in Saint-Jean-Saint-Gervais. “Ik krijg nog altijd koude rillingen als ik eraan terugdenk. De magie van dat kerkje was ongelooflijk.”

Een week lang werd die kerk omgetoverd tot opnamestudio. “In dat gehuchtje ging het rond dat er drie gasten in die kerk zaten, dus kwamen de inwoners luisteren. Ze gingen zonder een geluid te maken op de parochiebankjes zitten en luisterden urenlang.”

Als ode aan het dorp werden de kerkklokken opgenomen en toegevoegd aan de plaat. Voor Thuriot blijft de opname van het album een prachtige herinnering, maar niet in die mate dat hij een drang voelt naar een nieuw album. “De vraag is of de mens alles moet vastleggen in het leven. Mogen we niet gewoon dingen doen zonder het te vereeuwigen?”

Amélie Poulain

Toch legt hij, ondanks zijn filosofische mijmeringen, deze zomer een stukje accordeongeschiedenis vast. Samen met Gwen Cresens is hij elke vrijdag van de vakantie te horen op Klara, in het programma Weg van Accordeon. Een uur lang serveren de twee vrienden hun publiek muziekstijlen uit verschillende landen, geïnspireerd door het instrument. “Wij zijn twee accordeonisten van de oude garde. We willen de accordeon in al zijn facetten belichten.”

Ook de bouw en de geschiedenis van het instrument komen aan bod, zoals het aantal knoppen: “202, nee ... 228.”

Thuriot vermoedt dat veel mensen nog een vergeten accordeon op zolder hebben liggen of er een familieband mee koesteren, maar toch raakt het instrument meer en meer in de vergetelheid. “Ooit kwam ik twee meisjes tegen die me vroegen wat dat was toen ze het instrument zagen.” Hij spreekt over vergane glorie: vroeger een instrument vol nostalgie en verhalen, zoals de feesten in zijn thuiscafé, maar die tijd lijkt voorbij, ondanks de revival door de cultfilm Le Fabuleux Destin d’Amélie Poulain.

Toch geeft Thuriot de hoop niet op. “Er zijn misschien minder spelers, maar die spelen op een heel hoog niveau. Ze hebben echt hun eigen originele taal ontwikkeld en trekken publiek.” Hij doelt onder anderen op Suzan Peeters en Stan Maris, beiden uit Brussel afkomstig.

Vriendelijke stad

Thuriot steunt niet alleen die nieuwe generatie, hij geeft ze ook les. De grootste moeilijkheid voor zijn studenten? “Accordeonisten kunnen hun handen niet zien. Ik zeg mijn studenten dat ze het klavier van buiten moeten kennen, het altijd voor hen moeten ‘zien’. Hierdoor ontwikkelen accordeonisten een heel goed gehoor, want dat is het enige dat we hebben.”

Accordeonisten spelen hun stukken uit het hoofd. “Een tijdje terug ging een video van Got Talent viraal van een accordeonist die zich liet blinddoeken en dan een stuk speelde. Het hele publiek ging uit zijn dak, maar dat is nonsens. Dat kan elke accordeonist.”

Zelf heeft hij de video nooit bekeken, zijn studenten vertelden hem erover, maar die “nonsens” hoeft hij niet te zien. “Het is wel grappig. Die kerel vond een gat in de markt.”

Thuriot verhuisde drie jaar geleden van een dorpje in Vlaanderen naar Kuregem in Anderlecht. Hij trok ernaartoe nadat een vriend hem had verteld over een appartement dat te koop stond in de oude veeartsen­school. In die drie jaar heeft de hoofdstad zijn hart veroverd: “Ik schrok echt van Brussel. Het komt slecht in het nieuws, maar toen ik verhuisde, ontdekte ik dat Brussel de vriendelijkste stad is van België.”

Het menselijke contact, de tweetaligheid en de grote hoeveelheid jongeren maken voor hem Brussel tot wat het is.

Helemaal geïntegreerd is hij nog niet. “Ik ben te veel weg met mijn tournees, maar als ik op pensioen ben of even meer tijd heb, wil ik lokaal actiever worden en meer sociale projecten ondersteunen.”

Die rustige periode zal nog even op zich laten wachten. Deze zomer repeteert hij met het Belgisch Nationaal Jazz Orkest en speelt hij Händel “op eigenwijze wijze” met Hendrik Lasure op het Musica Antiqua festival Brugge en in de Bozar. “Daarnaast ben ik gevraagd om iets te componeren voor het kamermuziek­ensemble Oxalys. Ik ken mijn plannen nog niet allemaal, maar er is genoeg te doen.”