Cellist Ronan Kernoa op Artonov: 'De inkt op Bachs partituur voelde weer fris aan'

De zes cellosuites van Bach zijn misschien wel het bekendste solowerk uit de klassieke muziek. Barokcellist Ronan Kernoa zoekt er een nieuwe ingang toe: op het Artonov Festival speelt hij de volledige cyclus, verspreid over twee avonden, elk stuk op een zorgvuldig gekozen historisch instrument.

Sinds de cellist Pablo Casals ze in 1890 opdiste uit de vergeetput, zijn Bachs Zes suites voor cello solo klassiek kernrepertoire geworden. Een gigantische hit, zelfs. Op streamingplatform Apple Music Classical kan je tot wel zevenhonderd verschillende opnames van de werken beluisteren. Wat bezielt een muzikant om daar nog een eigen versie aan toe te voegen?

“Ik zag er ook lang de zin niet van in,” vertelt Ronan Kernoa. Op het Artonov Festival voert de barokcellist alle zes de Bach-werken uit, verspreid over twee concertavonden. “Als je mij twintig jaar geleden zou hebben gezegd dat ik een project rond deze stukken zou creëren, zou ik je niet hebben geloofd. Er zitten al zoveel referenties in je hoofd dat het bijna onmogelijk is om daarvan los te komen en je eigen verhaal te vertellen.”

Toch heeft Kernoa daar nu een oplossing voor gevonden. Hij voert elk van de zes stukken uit op een ander instrument, speciaal geselecteerd op basis van het karakter van de compositie. “Dat is een hele opgave geweest,” vertelt hij. “Maar ik denk dat we als uitvoerders van oude muziek sowieso de opdracht hebben om een instrument te zoeken dat bij een bepaald werk past. Als je een stuk van een Italiaanse componist waarheidsgetrouw wilt spelen, doe je dat gewoonlijk ook niet op een strijker van Franse makelij. Het metier van die instrumentenbouwers, en dus de klank van die instrumenten, is helemaal anders.”

In zijn zoektocht naar de juiste cello’s en viola da gamba’s doorkruiste Kernoa Europa. Bij collega-uitvoerders en in museumcollecties vond hij de, in zijn oren, ideale exemplaren om Bach recht te doen. “Ik denk dat mijn speuren naar het juiste instrument me geholpen heeft om in het hoofd van de componist te kruipen. Ik ben anders naar de muziek gaan luisteren. Het leek wel alsof ik dankzij het vele uitproberen dichter bij de intenties van Bach ben gekomen. De inkt op de partituur voelde weer vers aan.”

Of hij daarmee ook raakt aan de muziek van Bach? “Niet radicaal. Ik denk dat ik dicht bij zijn taal blijf. Maar ik breng wel een eigen lezing, en dat is maar normaal ook. ‘Traduttore, traditore’ zeggen ze in Italië. De vertaler is een verrader. In de oude muziek heerste lange tijd een soortgelijk idee. We mochten als muzikanten alleen maar uitvoeren wat er in de partituur stond. Maar dat kan volgens mij niet. Wat we doen als muzikanten is de muziek interpreteren.”

In het kader van het Artonov Festival (3 > 12/10) speelt Ronan Kernoa Lumière/Licht/Light – Complete Bach Suites: Part 1 & 2 op 4/10 (Artonov Lab) en 5/10 (Kapel van het Grand Hospice), festival-artonov.eu