'11 euro-sessies' bij psycholoog slaan aan in Brussel

In 2021 werd de eerstelijnspsychologie toegankelijker en fors goedkoper gemaakt met consultaties voor maar 11 euro. Die maatregel werpt zijn vruchten af in Brussel, waar bewoners het vaakst kampen met mentale problemen.

Een nieuwe overeenkomst tussen het RIZIV, de FOD Volksgezondheid en de zorgsector, moest psychologische zorg vanaf 2021 voor iedereen betaalbaar maken. Voortaan konden volwassenen voor slechts 11 euro (het remgeld) een sessie boeken bij een psycholoog, voor jongeren is dat zelfs gratis. De studiedienst van de Christelijke Mutualiteit (CM) onderzocht wie daar een beroep op deed en hoe vaak.

Uit de resultaten blijkt dat de overeenkomst een succes was in Brussel. In 2024 deed 3 procent van de Brusselaars een beroep op een terugbetaalde psycholoog via de ‘Conventie Eerstelijns Psychologische hulp’. Dat is een sterke stijging tegenover 2019, toen het nog 0,1 procent was en het is ook meer dan het Belgische gemiddelde van 2,5 procent.

De onderzoekers zagen bovendien dat het aantal mensen dat nog nooit een beroep deed op psychologische hulp voordat ze dat via ‘de conventie’ deden, het grootst is in Brussel. In 2024 ging het om 60 procent tegenover 58 procent in Vlaanderen en 51 procent in Wallonië. “Dit toont dus aan dat deze werkwijze – laagdrempelige psychologische hulp bij lichte tot gematigde problemen om ergere te voorkomen – echt aanslaat in Brussel”, aldus de onderzoekers.

Uit de gezondheidsenquête van Sciensano in 2018 (de laatst beschikbare cijfers) bleek nog dat liefst 39 procent van de Brusselaars aangeeft psychologische moeilijkheden te hebben. Het landelijk gemiddelde was 'maar' 33 procent.

Laagdrempelig

Daarnaast is ook het succes van de ‘vindplaatsen’ groot in Brussel. De geconventioneerde eerstelijns psychologische zorg gaat niet alleen over een-op-eensessies in het kabinet van de psycholoog, maar kan evengoed plaatsvinden in een school, woonzorgcentrum of wijkgezondheidscentrum - de zogenoemde ‘vindplaatsen’. 39 procent van de Brusselse patiënten kreeg minstens één sessie op een vindplaats, tegenover 36 procent in Vlaanderen en 30 procent in Wallonië.

In heel België vonden vooral mensen die financieel kwetsbaar zijn de weg naar die vorm van zorg. Van de mensen met een verhoogde tegemoetkoming die een beroep deden op eerstelijns psychologische zorg, vond 41 procent de weg naar die zorg via een vindplaats. Voor mensen met een leefloon of inkomensgarantie voor ouderen was dat 47 procent, voor mensen in werkloosheid 39 procent.

"Om zorg zo laagdrempelig mogelijk te houden voor kwetsbare mensen, moet die zorg dus zo gericht mogelijk hun richting uitkomen", concludeert CM-voorzitter Luc Van Gorp. Hij wijst nog op een ander positief aspect van de conventie. "Doordat deze maatregel vertrekt vanuit de vraag en niet vanuit het aanbod, gaat er meer geld naar regio’s zoals Brussel, waar de nood hoog is. Op die manier kunnen we zorg op een andere manier financieren waarbij zorgverstrekkers een billijke vergoeding krijgen zonder dat onze leden getroffen worden door de extreem hoge supplementencultuur die in bepaalde Brusselse ziekenhuizen en praktijken voor ambulante zorg welig tiert, en waardoor zorg voor bepaalde groepen onbetaalbaar dreigt te worden."