Luc Orlans, hoofdverpleegkundige interventiedienst 

Luc Orlans was als hoofdverpleegkundige van de interventiedienst een van de eerste om de slachtoffers van de aanslagen te helpen. "Volgens de ambulancier waren mijn eerste woorden: 'Oh putain.'"

'We zijn heel bang geweest op de luchthaven'

Ik stond om 8.02u toevallig op de dispatching toen het telefoontje binnenkwam. De 100-centrale van Leuven meldde, op een hele laconieke toon, dat er twee bommen ontploft waren op de luchthaven. Door die toon dacht ik eerst nog dat het een oefening was. “Neen, mijnheer, het is echt,” zei de telefoniste.

Het Militair Hospitaal heeft de medische verantwoordelijkheid bij rampen op Zaventem. Ik heb dan ook meteen twee mugs en een ziekenwagen uitgestuurd.

Zelf ben ik naar de directieverdieping gerend met de vraag om het ziekenhuis klaar te maken voor een grote toevloed aan slachtoffers. Achteraf bekeken een goede beslissing.

Vervolgens ben ik zelf ook naar de luchthaven gegaan. Ik was er om halfnegen. Het was een complete chaos. Overal liepen mensen kriskras door mekaar, slachtoffers lagen op de stoep of sleepten zich naar de Sheraton aan de overkant. Volgens de ambulancier waren mijn eerste woorden: ‘Oh putain.’ Ik herinner het mij niet meer. Achteraf ben je hele stukken uit de film kwijt.

Je eerste reflex is natuurlijk om mensen te verzorgen. Maar samen met de hoofdgeneesheer moest ik de leiding nemen. Hij was Dir Med, ik adjunct Dir Med. Zo stond het ook op het hesje dat we droegen. Als je dan zelf gaat verzorgen, ben je verloren. Je moet afstand nemen, structuur aanbrengen in de chaos.

In eerste instantie moest ik vooral taken uitdelen. En bepalen waar de VMP zou komen, de Voorwaartse Medische Post. Dat is een veilige plek waar de slachtoffers verzameld worden en de eerste zorgen krijgen toegediend. De vaste VMP van het rampenplan lag op drie à vier kilometer van de vertrekhal, veel te ver. Daarom hebben we een vlakbij gelegen brandweerpost gebruikt.

In de VMP worden de slachtoffers getrieerd. Elkeen krijgt een kaart om: zwart staat voor overleden, rood is ernstig gekwetst en hoogdringend, geel is minder dringend en groen is licht gekwetst. Aan de uitgang van de VMP staat een regulator die beslist naar welk ziekenhuis iedereen gaat.

Daarvoor moet je dus allemaal mensen aanduiden. Er moet ook iemand zijn die de ziekenhuizen waarschuwt en iemand die zorgt dat de ambulances netjes geparkeerd staan zodat het niet nog een grotere chaos wordt.

Ervaring

Je moet natuurlijk kijken wie je aanwijst. De chef van de VMP moest een ervaren iemand zijn. Gelukkig hebben wij mensen die regelmatig op missie gaan in Irak of Afghanistan.

Al vlug bleek onze medische post overspoeld door slachtoffers. Bovendien zaten we in angst te werken. Er werd van alles omgeroepen: er was nog een derde bom, die niet ontploft was en zogezegd was er ook een bomauto. Ook zagen we schutters op het dak, maar op dat moment wisten we niet dat het federale politie was.

We moesten daar dus weg met de slachtoffers. Een groot deel hebben we naar hier gebracht. Alle lichtgewonden, de walking wounded, werden in een bus naar Heembeek gestuurd. Ik wist dat alles daar klaar stond. De zwaardere patiënten werden verdeeld over verschillende ziekenhuizen.

Om halftwaalf waren alle slachtoffers weg van de luchthaven. Ik ben teruggekeerd naar het Militair Hospitaal en heb meegeholpen tot een uur of vijf. Toen kregen we een oproep dat de politie een inval zou doen in het appartement van de bommenmakers in Schaarbeek. Tot middernacht hebben we daar met een interventieploeg gestaan.

Om halfeen was ik terug in het ziekenhuis en ben ik naar huis gegaan. Ik heb de tv aangezet en ben beginnen te blèten als een kind. Tien minuten lang, toen was het van mij af.

Ik werk 26 jaar in het Militair Hospitaal. Wat we die dag gezien hebben, afgerukte ledematen bijvoorbeeld, maken wij als burgerverpleegkundigen in onze normale mugcarrière misschien drie keer mee. Dit was oorlogsgebied.