De toekomst van metro 3: MIVB legt verschillende scenario's op tafel

De Brusselse regering staat voor een moeilijke beslissing over de toekomst van metrolijn 3. Gaat het project verder, wordt het gepauzeerd, of zelfs stopgezet? In een rapport, dat gelekt werd aan de RTBF en dat ook BRUZZ kon inkijken, stelt de MIVB verschillende scenario's voor.

De opdracht voor het rapport kwam van de ontslagnemende Brusselse regering. Omdat er voorlopig geen volwaardige regering is om knopen door te hakken, vroeg de regering in lopende zaken aan de MIVB om mogelijke pistes te analyseren. Het rapport schuift samengevat zes mogelijke scenario's naar voor: van de metrowerken volledig realiseren zoals gepland tot het volledig stopzetten ervan.

In het eerste scenario wordt metrolijn 3 volledig gerealiseerd, van Albert in Vorst tot Bordet in Evere. De MIVB rekent hiervoor op een bijkomende investering van 3,65 miljard euro vanaf 2026. Dit is de klassieke route waarbij het Gewest zelf instaat voor de financiering van de volledige metro-infrastructuur.

Het tweede scenario is hetzelfde als het eerste, maar gefinancierd via een publiek-private samenwerking. Dat betekent dat een externe partner de metrowerken voorfinanciert, en dat het Gewest het bedrag gespreid terugbetaalt over 30 jaar. De extra kost (bovenop wat al werd uitgegeven dus) komt dan neer op ruim 7 miljard euro. Hoewel de metro-infrastructuur identiek blijft aan die in het eerste scenario, is dit scenario duurder door kosten die gepaard gaan met langdurige terugbetaling aan een private partner.

Gedeeltelijk uitvoeren en pauze

In een derde, afgeslankte scenario wordt enkel het bestaande premetrotraject tussen Albert en Brussel-Noord omgebouwd tot metro. De uitbreiding naar Bordet wordt volledig geschrapt. De extra kost is naar schatting 1 miljard euro. Volgens het MIVB-rapport is deze piste technisch mogelijk, maar operationeel verre van ideaal. Zo is er op dit beperkte traject geen eigen stelplaats voorzien, wat betekent dat metrostellen dagelijks van elders moeten komen. De frequentie blijft beperkt tot een metro om de 3 minuten en 25 seconden, en bij een defect zou de hele lijn stilvallen.

Het vierde scenario is een pauze van tien jaar. Tijdens die pauze gebeurt er niets, en blijven alle werven en infrastructuur onaangeroerd liggen. De extra kost bedraagt naar schatting 3,85 miljard euro. Intussen blijft de bestaande tramverbinding op de Noord-Zuidas overbelast.

De MIVB schuift het vijfde scenario naar voren als een haalbaar compromis. In deze gefaseerde aanpak wordt de infrastructuur tussen Albert en Noord wel afgewerkt, maar voorlopig nog niet als metro in gebruik genomen. In plaats daarvan zou een derde tramlijn gebruikmaken van de nieuwe tunnel en het station Toots Thielemans. De metro zou dan pas later worden ingevoerd: voor het traject Albert–Noord vanaf 2039, en voor Bordet–Noord ten vroegste vanaf 2046. De kosten voor dit scenario bedragen naar schatting 3,81 miljard euro.

Hoewel dat scenario op termijn duurder kan uitvallen dan het eerste, is het voor de Brusselse regering op korte termijn politiek aantrekkelijker. In een nota van het Gewest staat dat scenario 5 388 miljoen euro zou kosten de komende drie jaar, terwijl het eerste scenario 598 miljoen euro vraagt in dezelfde periode. Scenario 5 maakt het mogelijk om de investeringen in de tijd te spreiden. Het stelt de uitvoering van metrolijn 3 wel uit: pas in 2046 zou de volledige metro in dienst gaan. Het eerste scenario mikt voorlopig op 2040.

Een laatste scenario is een volledige stopzetting. De werken worden afgebouwd, de contracten opgezegd en de omgeving hersteld. Daarvoor is nog altijd 224 miljoen euro extra nodig. Samen met de 546 miljoen euro die al geïnvesteerd is, komt de totale kost van de stopzetting neer op bijna 800 miljoen euro.

Tijdsdruk

De beslissing over metrolijn 3 kan niet lang meer uitblijven. Een belangrijk knooppunt is de tunnel onder het Zuidpaleis. Die tunnel is essentieel voor de metrolijn, maar kan alleen worden gebouwd als een deel van het gebouw wordt afgebroken.

Tegen eind augustus loopt een procedure af die bepaalt of het Zuidpaleis beschermd erfgoed wordt. Als er tegen dan geen politieke beslissing komt, gaat de geplande afbraak gewoon door. En zodra dat gebeurt, worden sommige goedkopere scenario’s onmogelijk, zoals het stopzetten van het project of het uitstellen van de tunnel. Op 17 juli valt de laatste ministerraad voor het zomerreces. Idealiter wordt er dan een beslissing genomen.