Beliris kritisch over Rekenhof, maar hanteert nu andere procedure voor aanbestedingen

Ook Beliris, het federaal investeringsfonds voor Brussel, is kritisch voor het vernietigende Rekenhofrapport over Metro 3. Zo bleek donderdag tijdens de hoorzitting van directeur Cedric Bossut in de bijzondere commissie over het Metro 3-project in het Brussels parlement.

Net zoals de MIVB vorige week, had directeur Cedric Bossut van Beliris kritiek op het rapport van het Rekenhof over de aanpak van het Metro 3-project.

"Het rapport van het Rekenhof is niet objectief. Ik betreur dat er niet met al onze argumenten rekening gehouden werd", stelde Bossut. De vervoersmaatschappij overhandigde vorige week een nota van zestig pagina's met de punten waar het Rekenhof volgens haar geen rekening mee gehouden had. Bossut kondigde aan dat ook Beliris een gelijkaardig, maar minder uitgebreid document heeft, dat aan de parlementaire commissie zal worden overgemaakt.

'MIVB eindverantwoordelijke'

Bossut wees erop dat er in het project één bouwheer is - de MIVB - die de bevoegdheid heeft gedelegeerd voor het traject Noord-Bordet. "De MIVB neemt de uiteindelijke beslissingen", zo verklaarde de Beliris-directeur, die nog meegaf dat alle overeenkomsten die Beliris gesloten heeft, voorgelegd zijn aan de MIVB voor bekrachtiging.

Bossut ontweek de vragen van veel commissieleden over de reden waarom er voor die ongewone en ingewikkelde beslissings- en beheersstructuur werd gekozen. Op dat ogenblik was hij nog geen directeur en de betrokken persoon is intussen overleden, klonk het. Maar het opdelen van de bevoegdheden leek hem, gezien de omvang van het project en de aanwezige expertise, niet onlogisch.

Het Rekenhof toonde zich ook kritisch over het feit dat de opportuniteitsstudie, de haalbaarheidsstudie en de uitvoering in één overheidsaanbesteding opgenomen werden. Terwijl de MIVB de methode verdedigde, stelde Bossut dat Beliris die methode niet langer hanteert, maar tegenwoordig afzonderlijke aanbestedingen uitschrijft.

Wat het ontspoorde budget voor Metro 3 betreft, erkende Bossut dat de kosten optimistisch waren ingeschat. Maar hij wees erop dat de schatting van 100 miljoen euro per kilometer onder meer door de inflatie opgelopen is tot 140 miljoen. Daarnaast had de overheid in de loop van het project bijkomende vragen met een financiële impact, en waren de kosten van de bevriezingsmethode (het zogenaamde jet grouting) onderschat.

Brussel Mobiliteit

Ook het gewestelijk mobiliteitsagentschap Brussel Mobiliteit werd aan de tand gevoeld tijdens de hoorzitting donderdag. Brussel Mobiliteit volgt het metroproject van bij de aanvang op, maar nam zelf geen beslissingen, verklaarde directeur-generaal Christophe Vanoerbeek. Hij verduidelijkte dat Brussel Mobiliteit zich voor de oorspronkelijke schatting van de tunnelbouwkosten, op die van de Josaphat-spoortunnel had gebaseerd.

Groen-fractieleider Stijn Bex verwacht na deze eerste hoorzittingen duidelijke antwoorden van de ministers die destijds bevoegd waren: "Dat na de MIVB nu ook Beliris kritisch is voor het rapport van het Rekenhof, maar tegelijk geen antwoord kan geven op de vraag waarom er in het verleden voor een ingewikkelde beslissings- en beheersstructuur tussen MIVB en Beliris werd gekozen, roept ernstige vragen op. We verwachten dat er op deze vragen een duidelijk antwoord komt tijdens de komende hoorzittingen met de ministers die destijds bevoegd waren."

Belangenconflict

Benjamin Dalle (CD&V) merkt na de hoorzitting van de drie belangrijkste spelers in het dossier - MIVB, Beliris en Brussel Mobiliteit - dat er nog steeds geen sluitende weerlegging is gehoord voor het mogelijke belangenconflict bij studiebureau SM BMN. "De combinatie van opportuniteitsstudie én latere studies was wel wettig, maar terwijl de MIVB dat nog altijd een 'goede praktijk' noemt, zeggen Beliris en Brussel Mobiliteit vandaag zelf dat ze die rollen intussen wél scheiden".

Voor Dalle blijven de grote politieke vragen open: waarom MIVB en Beliris elk verantwoordelijk werden voor een deel van dezelfde noord-zuidlijn, of de globale coördinatie van het project zo wel voldoende verzekerd was, waarom onder het Zuidpaleis zo weinig geotechnisch voorwerk gebeurde en of er tegen de verkiezingen politieke druk is gezet.

Voor Imane Belguenani (Open VLD) blijkt uit de hoorzitting met Beliris waarom men met een buitensporige offerte voor het stuk Noord-Bordet is beland: "Het is bij de opmaak van het bestek dat het fout liep. Daar ontbrak de coördinatie al ten aanzien van Beliris, dat niet echt opgewassen leek voor een opdracht van deze omvang. De komende weken moeten we ons niet laten verdrinken in techniciteit, maar moeten we begrijpen waarom de aansturing ontbrak".

"Vandaag blijkt ofwel dat bepaalde informatie niet bestaat, ofwel dat men weigert ze mee te delen", stelt TFA-leider Fouad Ahidar vast. "Als je de verschillende protagonisten beluistert, wil men ons doen geloven dat alles goed is verlopen, dat er geen enkel probleem was, maar ik zie vooral een georganiseerde onduidelijkheid. We staan nog maar aan het begin en de inconsistenties duiken nu al op. Laten we stoppen met tijdverlies", zo stelt de voorzitter van TFA, die nog altijd aandringt op een volwaardige parlementaire onderzoekscommissie over Metro 3.