Onderwijsexpert Johan Dehandschutter over Balder: 'Was juf Tessa gebleven met een coach?'

Mocht een coachende collega haar hebben bijgestaan, dan had juf Tessa van basisschool Balder misschien minder snel ontslag genomen. Dat schrijft onderwijsexpert Johan Dehandschutter.

Zou juf Tessa zijn gebleven? Dat is de vraag die me bezighoudt na het zien van Basisschool Balder, de vierdelige VRT-reeks over de gelijknamige school in Sint-Gillis. Had iets juf Tessa kunnen tegenhouden om weg te gaan? Nu is ze vertrokken, ontslag ingediend. Ontgoocheld, verzwakt, gekwetst. Met spijt dat ze haar leerlingen niet meer heeft kunnen zeggen dat ze hen één voor één tof vond. “Als geheel in de klas was dat soms heftig, maar ik zag die kinderen doodgraag,” zegt ze in een artikel op vrtnws.be naar aanleiding van haar wedervaren.

Tessa heeft het hart op de juiste plaats. “Elk kind heeft recht op goed onderwijs, mét een leerkracht,” zegt ze. “Kleur, afkomst, religie, woonplaats: het zou allemaal niet mogen uitmaken. Een kind is een kind.” En toch neemt ze al in december ontslag nadat ze in september het zesde leerjaar op zich heeft genomen. Ze was eerder al actief in het middelbaar onderwijs in Brussel als zij-instromer uit de jeugdzorg en maakt na twee schooljaren de overstap naar de basisschool in Sint-Gillis, omdat ze denkt dat dat nog beter zal beantwoorden aan wat ze eigenlijk wil.

De praktijkshock is groot. Haar klaslokaal is de zolderkamer. Er staat nog geen bureau, geen stoel, er is geen schoolbord. De laatste dagen van de vakantie is het zeulen met meubels en kasten. Ondertussen krijgt ze van collega’s te horen dat de leerlingen met wie ze in het zesde leerjaar van start zal gaan “verschrikkelijk” zijn. Niemand houdt het met hen vol. Ze zullen ook haar fataal worden.

Lerarentekort

Er spelen meerdere redenen waarom ze er de brui aan geeft. De schoolorganisatie en het gebrek aan begeleiding lijken me de belangrijkste. Ik weiger te spreken van “de Brusselse context,” want dat klinkt zo gelaten, alsof Brussel verdoemd is. Een onderwijscontext hangt niet vast aan een plaatsnaam. Neen, een onderwijscontext is demografisch, cultureel, economisch, politiek, (school)organisatorisch – noem maar op – bepaald, niet topografisch. Dat betekent dat ook in een stad als Brussel met al die hendeltjes kan worden bewogen en er dus ook daar kan worden gezorgd voor een context waarin leerkrachten en leerlingen het beste van zichzelf kunnen geven. Het lerarentekort is er een van.

Maar op die hendeltjes hebben de juffen en meesters van Balder weinig vat, laat staan een beginnende leerkracht als Tessa. Bij haar keuze voor de basisschool koestert Tessa een onderwijsdroombeeld waarin ze van bijzondere betekenis is voor haar leerlingen en de school. Ze heeft er de dagelijkse verplaatsing vanuit het Aalsterse voor over. Op de werkcontext heeft ze op het moment van haar keuze slechts een beperkt zicht. Ze zal hem de eerste weken pas echt leren kennen. En eronder bezwijken.

Had iets dan Tessa op korte termijn kunnen redden van de capitulatie? Zeker. Een coachende collega. Een werkgenoot of leidinggevende die haar de gelegenheid en de tijd geeft om haar emoties te verwoorden en zicht te krijgen op wat haar hindert, raakt of net sterkt in haar werk. Een collega die haar met vragen en oprechte aandacht helpt om contact te houden met haar onderwijsdromen en haar zelfvertrouwen, en haar zo helpt zicht te krijgen op hoe ze met die gegeven omstandigheden kan omgaan en wie haar daarbij kan helpen. Geen troostende woorden, geen advies, maar oprechte aandacht. Grijp dat hendeltje. Met wat training kan iedere collega een coach zijn.