De anti-Vlaamse missie van Laaouej: 'Hij flirt met institutionele grenzen van België'

Het is, zeker in de Belgische politiek, nog een eeuwigheid tot 2029. Toch windt de Brusselse PS er geen doekjes om: het marktleiderschap heroveren heeft voorrang op de bescherming van de Nederlandstalige Brusselaars én op de banden met de Vlaamse socialisten. “Zolang er geen staatshervorming in zicht is, zal Ahmed Laaouej (PS) de Vlaamse bescherming proberen uithollen.”

Met het plan om ook een lijst in te dienen in het Nederlandstalig kiescollege bij de volgende gewestverkiezingen gooit de PS opnieuw communautaire olie op het vuur in Brussel.

De aanleiding is tweeledig, al kadert de aanpak van Laaouej vooral in de strijd om het marktleiderschap in 2029, terwijl de nieuwe Brusselse regering nog lang niet in de steigers staat.

Ten eerste liep Vooruit eerder deze maand weg van onderhandelingen voor een linkse meerderheid die de Brusselse PS-kopman Ahmed Laaouej tot minister-president moest bombarderen.

Ten tweede stelt de Brusselse PS tegelijkertijd vast hoe Vooruit zoete broodjes bakt met de N-VA op federaal, Vlaams en lokaal niveau. De optelsom van die twee agiteert het kamp-Laaouej.

De N-VA is dan ook nog eens uitgerekend de partij waar Laaouej zich fundamenteel tegen blijft verzetten, ook al is het in de geschiedenis van het Brussels Gewest ongezien dat een Franstalige partij de Vlaamse meerderheid niet aanvaardt. Daar moet wel bij gezegd worden dat ook Ecolo en Défi niet met de N-VA in zee willen gaan.

‘Niet aan het handje’

Dat Laaouej enkele dagen na zijn mislukte formatiepoging niet onder stoelen of banken steekt dat hij met de PS een lijst wil indienen in het Nederlandstalig kiescollege en zo Vooruit gaan bekampen, verbaast opiniemaker en grondwetspecialist Quinten Jacobs niet.

“Het is een pure machtsredenering”, vertelt hij aan BRUZZ. “Vooruit loopt niet aan het handje, dus deinst de PS er niet voor terug om te tonen wat ze anders zou bedekken: dat ze gebruik kan maken van Vooruit.”

Voorzitter Conner Rousseau heeft ondertussen de bal teruggekaatst en geopperd dat Vooruit in 2029 dan maar ook aan Franstalige kant een lijst zal indienen. “Ik denk niet dat dat indruk maakt op de PS”, reageert politicoloog en PS-kenner Pascal Delwit.

“De PS beschikt in Brussel echt wel over de machinerie om de nodige mensen te vinden voor een lijst aan Nederlandstalige zijde. Dat moeten weliswaar mensen zijn met een Nederlandstalige identiteitskaart en ze mogen bij de gewestverkiezingen nog niet opgekomen zijn in de Franse taalgroep. Ze zullen wel tweetalige militanten vinden die hun kans ruiken. Voor Vooruit lijkt het me als Vlaamse partij in Brussel toch een pak minder evident om zo'n rol te gaan spelen.”

Jacobs zit op dezelfde lijn. “Als Team Fouad Ahidar daarin slaagt, waarom de PS dan niet?”

Kiesscherm

Team Fouad Ahidar toonde vorig jaar dat het mogelijk is om met een diverse lijst, zonder al te veel Vlaamse inslag, drie van de zeventien zetels te halen in het Nederlandstalig kiescollege, terwijl een van de verkozenen – Ilyas El Omari – het Nederlands nauwelijks machtig is.

“Je mag niet onderschatten hoeveel de display op het kiesscherm bij de verkiezingen daarmee te maken heeft”, zegt Delwit. Sinds de stembusgang van 2019 moeten Brusselaars immers geen onderscheid meer maken tussen partijen uit de Franse en Nederlandse taalgroep. Alle lijsten verschijnen op hetzelfde scherm.

“Dat heeft voor massa’s Franstalige stemmen op Nederlandstalige partijen gezorgd en heeft Team Fouad Ahidar uiteraard geen windeieren gelegd, maar ook in 2019 besefte de PTB/PVDA door hun unitaire lijst in Brussel te splitsen al dat ze op die manier minder stemmen nodig zouden hebben voor een zetel.”

Met succes: zes jaar geleden leverden twee afzonderlijke communistische lijsten Jan Busselen een zitje op in de Nederlandse taalgroep.

Staatshervorming

Volgens Delwit is de PS niet de enige Franstalige partij die op een Nederlandstalige lijst broedt. “Als ze dat straks en masse gaan toepassen”, antwoordt Jacobs, “zullen de Franstaligen wel op de limieten van het systeem botsen. Meer spelers betekent ook dat er meer stemmen nodig zullen zijn voor een zetel. Dat is basiswiskunde.”

Jacobs ziet de evolutie met lede ogen aan. “Als men de minderheid meer en meer wil gaan invullen met pseudokandidaten van de Franstalige partijen, wordt de Vlaamse bescherming totaal uitgehold”, klinkt het.

“Ik denk dat Ahmed Laaouej (PS) daarop uit is, want een herziening van het kiessysteem is enkel mogelijk via een staatshervorming, waarvoor een tweederdemeerderheid en een meerderheid in elke taalgroep nodig is in de Kamer. Dat is heel verre toekomstmuziek. Tot het zover is, zal hij er alles aan doen om te flirten met de institutionele grenzen in ons land.”

'Enorme stommiteit’

Daar alludeert ook gewezen Open VLD-boegbeeld Guy Vanhengel op in een bericht op LinkedIn.

“In tegenstelling tot zijn voorgangers aanvaardt Laaouej het Brussels model niet, zoals het is neergeschreven in de bijzondere wetgeving”, aldus de ex-politicus die als liberale minister twee decennia lang deals sloot met de PS in verschillende regeringen.

“Ahmed Laaouej begaat een enorme stommiteit”, gaat Vanhengel verder. “Zijn handelen zal onvermijdelijk leiden tot een herziening van het hoofdstedelijk statuut van Brussel. In de gegeven omstandigheden zal dat niet meer maar juist minder autonomie opleveren voor de Brusselse instellingen.”

“Nochtans heeft het huidig Brussels model de voorbije 35 jaar zijn diensten bewezen. Na decennia van desinvestering in de hoofdstad heeft het ontstaan van het gewest, in 1989, Brussel vooruitgeholpen. Laaouej zet het moeizame werk van de founding fathers van het Brussels gewest op de helling. Dat is niet in het belang van de Brusselaars, noch van het land.”

Arme sikkel

Delwit ziet in de anti-Vlaamse demarches van Laaouej niet alleen een doortastend machtsdenken, maar beschouwt hem ook als de woordvoerder van een onderbuikgevoel dat heerst bij PS-stemmers uit gemeenten waar hij sterk scoort: de arme sikkel rond het kanaal.

“Dat zijn mensen die niet willen weten van de N-VA en die partij vereenzelvigen met de zogezegd op Brussel neerkijkende Vlamingen, voor wie de Brusselse bevolking met migratieroots nooit iets goeds zal kunnen doen.”

“Daarbij is er zeker binnen de Brusselse PS een fractie die vindt dat Vlaanderen aan Brussel-bashing doet en dat zij, waar nodig, moeten terugvechten”, stelt Delwit. “De perceptie rond de anti-Brusselse maatregelen van de Arizona-regering heeft dat idee alleen maar versterkt. Laaouej gaat daar gretig op in.”