Ontslag Sven Gatz steekt communautair vuur aan de lont

Het ontslag van Sven Gatz als minister van begroting is in een juridisch kluwen beland. Bovendien heeft de manier waarop Franstalige partijen op de tenen getrapt. “Onhandig” en “amateuristisch,” zo klinkt het in de wandelgangen van het parlement.

Op papier zag het er allemaal in orde uit. Gisteren zocht de Open VLD-fractie steun bij de verschillende Nederlandstalige partijen om de vervanging van Sven Gatz via een constructieve motie van te regelen. Gatz wordt via een motie van wantrouwen uit de regering gestemd, en Dirk De Smedt, een voormalig kabinetschef van Guy Vanhengel en directeur van Brussel Fiscaliteit, komt in de plaats.

Verschillende Nederlandstalige partijen hadden Open VLD gevraagd om dat met een ruime meerderheid te doen: dus ook met Team Fouad Ahidar en CD&V. Bovendien moesten ook de Franstalige partijen worden ingelicht, omdat dit anders de begrotingsbesprekingen met de zes partijen zou kunnen bemoeilijken.

Maar dat lijkt niet te zijn gebeurd.

Communautair vuur

Vandaag, rond de middag, kregen slechts een aantal partijen de constructieve motie van wantrouwen te zien: Groen, Vooruit en de N-VA. Niet toevallig de meerderheid waar Open VLD-onderhandelaar Frédéric De Gucht al langer zijn zinnen op heeft gezet. CD&V en Team Fouad Ahidar werden niet op de hoogte gebracht.

Dat zet nu kwaad bloed bij de Franstaligen.

“Dit gaat om een totaal misprijzen voor de Franstaligen en een gebrek aan respect voor de partners waarmee een begroting wordt onderhandeld”, zo klinkt het. “We hadden nog begrip kunnen hebben voor de vervanging van Gatz om gezondheidsredenen, maar we zijn niet eens op de hoogte gebracht.”

“Vlamingen zeggen dat het gebruik van een constructieve motie van wantrouwen om ministers te vervangen een communautaire atoombom is als Franstaligen dat zouden doen (om de regering ‘te herschikken’, red.) en nu gebruiken ze dat zelf om een nieuwe minister van Begroting aan te stellen, met slechts tien zetels op 89, zonder de Franstaligen. Hiermee steekt Open VLD het communautair vuur aan de lont.”

De Franstaligen begrijpen ook niet waarom Gatz niet gewoon tijdelijk een stap opzij heeft gezet, terwijl hij formeel wel in de regering blijft. De minister-president of een andere minister zou dan zijn bevoegdheden kunnen overnemen. “Via een gentleman's agreement kan de kabinetschef van Gatz dan mee aan tafel schuiven. Dat is nog gebeurd,” zo klinkt het.

De demarche zet, volgens verschillende bronnen, tegelijk ook het vertrouwen aan de onderhandelingstafel onder druk.

Juridisch kluwen

Daarmee is de kous nog niet af. Gatz heeft zelf deze middag via een mail zijn ontslag aangeboden bij minister-president Rudi Vervoort (PS). Volgens de griffie van het parlement maakt dat ontslag de procedure van een constructieve motie ongeldig. En moet er naar artikel 35 worden gegrepen, waarmee de hele regering, of individuele leden ervan, vervangen zouden moeten worden. Daarvoor is een meerderheid nodig in beide taalgroepen en in het hele parlement.

Om uit het juridisch kluwen te geraken heeft Gatz nu laten weten dat zijn ontslag een verduidelijking was van de constructieve motie, en geen formeel ontslag, maar of dat volstaat, valt nog te bezien.

Bij Open VLD blijven ze er intussen bij dat hun constructieve motie van wantrouwen rechtsgeldig is. “Binnen 48 uur, ten laatste tien dagen, wordt Sven Gatz vervangen,” zo klinkt het bij een Open VLD-bron.