Van Achter lanceert ToTaalplan Nederlands voor Brussel: 'Kansen geven om te oefenen'

Om het Nederlands in de hoofdstad te versterken, komt de Vlaamse regering met een ToTaalplan. "Anderstaligen kunnen in Brussel te weinig Nederlands oefenen", zegt Vlaams minister van Brussel Cieltje Van Achter (N-VA). "Deze initiatieven moeten dat verhelpen." Tegelijk wil de regering assertiever over de taalrechten van Vlamingen waken, al ontbreekt het soms aan hefbomen.

Het gebruik van het Nederlands in Brussel is prioritair voor de Vlaamse regering. Die wil meer Brusselaars Nederlands laten spreken, maar ook basisrechten zoals een tweetalige dienstverlening verzekeren.

Het Totaalplan Nederlands voor Brussel, dat ingeschreven stond in het Vlaams regeerakkoord en nu af is, maakt die ambities concreet. Voor het eerst worden alle initiatieven rond Nederlands in de hoofdstad - over verschillende beleidsdomeinen en dus ministers heen - gebundeld.

Sommige initiatieven zoals extra taalbegeleiding in de kinderopvang zijn al bekend. Andere zijn nieuw, zoals het buddytraject van studentendienst Brik, waarbij jongeren uit de laatste graad van het secundair onderwijs gekoppeld zullen worden aan Vlaamse studenten die in Brussel studeren.

Zijn nog nieuw: horeca-campagnes om het Nederlands zichtbaarder te maken, een inspiratieschool waar good practices ontwikkeld worden om het niveau van het Nederlands te verhogen, een kader voor het gebruik van Nederlands op de speelplaats, extra talige vakantieweken voor kleuters, een overzicht van waar je vlot in het Nederlands terechtkan in Brussel en een oproep voor nieuwe taalprojecten om Nederlands te verwerven.

Oefening baart kunst

Bedoeling van dit alles is om Brusselaars te stimuleren om het Nederlands te leren, te oefenen en te gebruiken. "Al te vaak krijg ik van anderstaligen te horen dat ze in Brussel zo weinig hun Nederlands kunnen oefenen. Terwijl we hier zo'n sterk Nederlandstalig netwerk hebben. Laat ons dat netwerk dan ook ten volle inzetten", zegt Van Achter. "Daarvoor dient dit overkoepelende plan."

Voor de Brusselminister gaat het om structuren en vzw's, maar ook om de dagelijkse gesprekjes. "Vlamingen hebben de neiging om nogal snel naar het Frans of Engels over te schakelen. Maar je moet geduld hebben, en anderstaligen ook een kans geven om het Nederlands te oefenen."

Tegelijk moet ook het Vlaams subsidiebeleid het Nederlands zichtbaar versterken. Nu al moeten organisaties die door Vlaanderen gesubsidieerd worden, bijdragen aan het bevorderen van het Nederlands en de Vlaamse Gemeenschap. "Maar daar wordt niet altijd even nauw op toegekeken", zegt Van Achter. In nieuwe subsidierondes mikt de regering daarom veel explicieter op projecten die van het versterken van het Nederlands een prioriteit maken.

Wie consequent nalaat om het Nederlands zichtbaar en toegankelijk aan te bieden – bijvoorbeeld door uitsluitend in een andere taal te communiceren of geen Nederlandstalig onthaal te voorzien – komt niet in aanmerking voor Vlaamse subsidies.

Tweetalige overheid

Daarnaast moet de overheid het Nederlands kennen en de Nederlandstalige dienstverlening garanderen. In de praktijk zijn Brusselse overheden, ziekenhuizen of hulpdiensten echter niet altijd Nederlandskundig.

Om dat te verhelpen voert Van Achter een consultatieronde bij de Brusselse lokale besturen. Waar mogelijk wordt een taalcharter gemaakt dat de engagementen vastlegt om de tweetaligheid te versterken. Via een aanklampend aanbod worden de lokale besturen aangespoord om hun personeel te laten bijscholen. Men mikt daarbij op een verdubbeling van het aantal bereikte besturen en personeelsleden.

Bij de toekomstige Brusselse regering wordt erop aangedrongen dat de taalrapporten van de vice-gouverneur, die nagaan hoe vaak de taalwet overtreden wordt, besproken worden én dat er passend gevolg aan wordt gegeven.

Met het Vlaams Meldpunt Taalklachten in de Brusselse ziekenhuizen volgt de Vlaamse regering klachten over ontbrekende Nederlandstalige hulp bij spoedgevallen op. Daarbij wordt eerst in overleg gegaan met ziekenhuizen, "maar indien nodig dringen we aan op ingrijpen via de bevoegde overheden."

Ook om de tweetaligheid bij politie en brandweer te verhogen, wordt in dialoog gegaan met de betrokken diensten en bevoegde overheden.

'Een begin'

De omschrijving van bovenstaande maatregelen is een pak omzichtiger dan bij eerdere maatregelen. Het afdwingen van tweetaligheid is dan ook geen Vlaamse bevoegdheid, medewerking van de andere beleidsniveaus is essentieel. "Overtreders harde sancties opleggen, kan ik niet, het is mijn bevoegdheid niet", zegt Van Achter daarover. "Maar ik probeer om de dingen in beweging te krijgen, om daarover te overleggen - je moet ergens beginnen. Maar ik neem de handschoen op en dat is wat er toe doet."

Opvallend nog: met minstens één ziekenhuis wordt een piloottraject opgestart dat op een tastbare en meetbare manier de tweetaligheid van het personeel moet opkrikken. Bij bewezen succes wordt deze aanpak breder uitgerold. "Welk ziekenhuis? Daar kan ik nog niks over zeggen."