Op de infosessie voor wie na 20 jaar uitkering verliest: ‘Gehuild toen ik de brief kreeg'

Wie twintig jaar werkloosheid op de teller heeft, verliest vanaf januari zijn werkloosheidsuitkering. Vakbond ABVV-FGTB organiseerde maandag een infosessie voor die groep. “Hoezo werk zoeken? Actiris heeft me al jaren geen jobvoorstel meer gedaan.”

Met zo'n tachtig zijn ze, de toehoorders voor het eerste infomoment van de vakbond over de beperking van de werkloosheid in de tijd. De zaal in de Zwedenstraat in Sint-Gillis is daarmee helemaal volgelopen. De - Franstalige - sessie richt zich tot wie nu al een brief kreeg van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA): in de eerste plaats mensen die in hun loopbaan twintig jaar vol- of deeltijds werkloos zijn geweest.

De enige rode draad in het publiek lijkt de leeftijd: de meeste toehoorders lijken ondertussen de vijftig voorbij. “Ik ook,” zegt de 61-jarige Thierry (*) na het infomoment. “Mijn leeftijd maakt deze maatregel juist zo absurd. Ik word nu aangemoedigd om een opleiding te volgen, maar denk je dat ik die zal krijgen op deze leeftijd? Het lijkt me logischer om voorrang te geven aan jongeren. En stel dat ik een opleiding krijg, denk je dat de werkgevers dan staan te trappelen om een 63-jarige aan te werven?”

Dat ook 55-plussers hun uitkering kunnen verliezen, weten veel mensen niet, merkte de vakbond. "Die krijgen enkel een vrijstelling bij een arbeidscarrière van 30 jaar, dat is een minderheid bij die groep."

Terug naar de infosessie. Anderhalf uur lang proberen vertegenwoordigers van de vakbond en het Brusselse OCMW uit te leggen wat de gevolgen zijn van de beslissing van de federale regering en wat de getroffenen kunnen doen. De eerste mogelijkheid die erg kort wordt aangeraakt, is inschrijven bij de Brusselse dienst voor arbeidsbemiddeling Actiris en werk zoeken. In de zaal stijgt een schampere lachsalvo op. “Ik ben al lang ingeschreven en ze stellen me niets voor”, roept iemand.

'Absurd en radicaal onrechtvaardig'

De vakbondsvertegenwoordigers verzekeren de aanwezigen dat ze dat standpunt helemaal begrijpen en dat ze ook tegen de federale maatregelen zijn. “Dit is een absurd en radicaal onrechtvaardig beleid,” stelt Samuel Droolans, hoofd van de studiedienst. “Men heeft niet eens geprobeerd om mensen eerst op te leiden en nog een ultiem jobaanbod te doen voor de uitsluiting. Het doel van Arizona is dan ook niet om mensen naar werk te helpen, maar om veel werkzoekenden de jobmarkt op te jagen en die zo onder druk te zetten. Op die manier hoopt men druk te zetten op de lonen en werkomstandigheden.”

Het merendeel van de tijd gaat het vervolgens over hoe de aanwezigen hun recht op werkloosheid toch nog kunnen vrijwaren – door bijvoorbeeld een dagopleiding voor een knelpuntberoep te beginnen voor het einde van het jaar – of hoe ze aanspraak kunnen maken op steun van het OCMW of de mutualiteit.

De vakbondsmensen worden tijdens hun exposé steeds weer onderbroken door vragen van aanwezigen, die er duidelijk niet gerust in zijn. Die vragen nemen soms een onverwachte wending. “Worden jullie, van de vakbond, nu ook werkloos zoals wij?” wil een aanwezige weten. “Als we geen uitkering meer krijgen via jullie, verdwijnen er toch jobs?” In de repliek benadrukt de vakbond dat ze veel meer zijn dan de uitbetalers van uitkeringen.

Na de sessie blijkt de onzekerheid bij bezoekers groot. “Toen ik de brief kreeg, heb ik gehuild,” legt de 49-jarige Mélanie (*) uit. “Het kwam dan ook als een schok. Ik was lang actief al verkoopster en ben werkloos sinds 2008. Dat ik in totaal al aan 20 jaar werkloosheid zit, had ik niet door. Ik ga me nu tot het OCMW wenden. Mijn moeder en ik moeten tenslotte eten. We wonen samen en ik zorg ook voor haar.”

Het is een verhaal dat we verschillende keren horen: onder de mensen die twintig jaar werkloosheid cumuleren, zijn er nogal wat die de rol van mantelzorger op zich nemen, vaak voor inwonende ouders. “Daar kruipt veel tijd en energie in”, vertelt een andere dame, die bij haar gehandicapte ouders woont.

Dat ‘twintig jaar werkloos’ geen synoniem is voor niets doen de afgelopen twintig jaar, blijkt ook uit andere getuigenissen. “Tot vorig jaar was ik leraar”, legt Thierry (61) uit. “Ik gaf les aan toekomstige antiquairs in het avondonderwijs. Dat was geen voltijds schema, waardoor ik een aanvullende werkloosheidsuitkering kreeg. Toen de richting geschrapt werd, werd ik helemaal werkloos. Ander werk zoeken, is makkelijker gezegd dan gedaan. Lessen voor antiquairs zijn nogal een niche-expertise.”

De volgeboekte infosessie verloopt in het Frans, maar de vakbond organiseert ook een infomoment in het Nederlands. Of daar ook veel volk op afkomt, willen we weten. Het maatschappelijk profiel van Nederlandstalig Brussel is immers wat anders, met relatief veel hoogopgeleiden. “Niet echt, we verwachten welgeteld één persoon,” beaamt Florence Lepoivre, secretaris-generaal van het Brusselse ABVV. “Een gelijkaardige verhouding zie je in onze database voor deze eerste golf van mensen met 20 jaar werkloosheid. Van de circa 2.200 mensen zijn er 17 Nederlandstalig. Als ook mensen die minder lang werkloos zijn hun uitkering verliezen, zullen dat er wel meer worden.”

De vakbond houdt alvast zijn hart vast voor de gevolgen van de federale maatregel. “In de eerste plaats voor de mensen die hun uitkering verliezen natuurlijk, maar het effect zal veel breder zijn,” benadrukt Samuel Droolans. “Tegen juli 2026 zal het om 40.000 Brusselaars gaan. Als je daar de gezinsleden bijtelt, raakt dit een tiende van de Brusselse bevolking. En dan hebben we het nog niet over alle organisaties zoals OCMW’s of gewoon het economische weefsel waarin die mensen geld besteden of verhuurders die plots huur kunnen mislopen. Echt waar: we beseffen niet wat op ons afkomt.”

(*) De namen werden veranderd om privacyredenen.