Kan Open VLD nog neen blijven zeggen?

Met of zonder N-VA. Het blijft de aanslepende vorming van een Brusselse regering beheersen. Maandag heeft Les Engagés-voorzitter Yvan Verougstraete een piste voorgesteld met zeven partijen. Het gaat om MR, PS, Les Engagés aan Franstalige kant en Groen, Open VLD, Vooruit en CD&V aan Nederlandstalige kant, maar zonder de N-VA.

Om dat allemaal mogelijk te maken, wordt er geschoven met de Franstalige staatssecretarissen. MR offert haar staatssecretaris op aan CD&V, de PS wordt gevraagd om haar staatssecretaris uit te besteden aan iemand met een economisch profiel, die niet politiek gelieerd is.

Iedereen moet water in de wijn doen, zei Verougstraete. “We zijn het als politici aan onze kiezers verplicht om nu eindelijk met een regering te komen.”

Het voorstel van Verougstraete heeft veel voordelen: er is een ruime meerderheid in het parlement, en een meerderheid in de Franstalige en Nederlandstalige taalgroep. Het brengt de aartsvijanden MR en PS weer samen aan tafel, en er is ook aan de inbreng van N-VA gedacht, want Verougstraete wil artikel 76 van de Brusselwet activeren die de Vlaamse minister voor Brussel een plaats geeft in het college van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC), zoals het oorspronkelijk was bedoeld.

Daarmee wordt de positie van de Nederlandstaligen in die Brusselse regering aanzienlijk versterkt: de Brusselse regering zal meer regeringsleden tellen van Nederlandstalige partijen dan van Franstalige. En dat mag een flinke toegift genoemd worden van de Franstaligen, voor een probleem dat toch vooral in de Nederlandstalige taalgroep is ontstaan, namelijk door de versnippering van de Nederlandstalige stem.

Maar, en dat is de achilleshiel van het plan van Verougstraete, zal Open VLD hierin meestappen? Open VLD-onderhandelaar Frédéric De Gucht zegt al sinds december vorig jaar dat hij niet in een Brusselse regering stapt zonder de partij van federaal premier Bart De Wever.

De Gucht, een neofiet in de politiek, heeft zich hiermee meteen op de politieke kaart gezet. Hij won veel geloofwaardigheid door niet te willen toegeven aan een PS die N-VA een racistische partij noemt en niet met die partij wil samenwerken. Hij wordt straks mede door dit verzet wellicht de nieuwe voorzitter van Open VLD.

Maar, als Open VLD akkoord gaat met het voorstel van Verougstraete, en zonder de N-VA in de Brusselse regering stapt, dan zal dat in Vlaanderen ongetwijfeld gezien worden als een capitulatie voor de PS.

Terwijl wij dit schrijven, is Open VLD zich nog aan het beraden, maar de druk op Open VLD om toch toe te happen, neemt nu wel erg toe. Vooreerst omdat de MR akkoord gaat met deze formule zonder N-VA. Dat is nieuw in de formatie. Eerder stond MR op dit punt aan de kant van Open VLD. Nu staat Open VLD hierin geïsoleerd.

Twee: de Nederlandstaligen krijgen een sterkere rol in die regering, door de extra staatssecretaris, en de aanwezigheid van de Vlaamse Brusselminister in het GGC-college, een aloude eis van N-VA. In de inhoudelijke teksten ter voorbereiding heeft ‘facilitator’ Yvan Verougstraete ook aandacht gevraagd voor de toepassing van de taalwet. En als Open VLD het goed aanpakt, kan de partij ook een meerderheidsakkoord in de wacht slepen met flink wat rechtse accenten, en met een begrotingspad dat Brussel uit het financiële moeras haalt.

Kan de Brusselse Open VLD hier nog nee tegen zeggen? Er blijft het argument over bij Open VLD dat de N-VA nodig is, omwille van de enorme uitdagingen waar Brussel voor staat. Het is op zich een zinvol argument, maar het is nu al zo vaak herhaald, dat het aan inhoud dreigt te verliezen. Zeker nu er een momentum is en in de wetenschap dat als Open VLD opnieuw nee zegt, de Brusselse formatie zich in een onbekend avontuur stort, en we riskeren af te stevenen op nog eens vier jaar lopende zaken.