Elke week voorziet Michaël Bellon een oude persfoto van een nieuw onderschrift: deze week de eerste Belgische vrouwendag op 11 november 1972 in Passage 44 in Brussel.
© Photonews
| De eerste Belgische vrouwendag op 11 november 1972 in Passage 44 in Brussel.
Column
Beeldspraak: vrouwendag
De camera kijkt door een bril. Dat doet hij eigenlijk altijd, maar op dit beeld expliciet. Brillendragers zullen u vertellen dat zo’n montuur een behoorlijk deel van de realiteit aan het zicht kan onttrekken - zeker zo’n zwaar, ouderwets model dat vooral een diepe indruk nalaat op de neusvleugels.
Maar hier biedt de bril een mooi retrospectief op wat toen een bezienswaardigheid was. Nader inzien leert dat er op de foto nogal veel vrouwen staan en slechts af en toe een man - bijvoorbeeld die ene daar op zijn knieën, die misschien wat technische bijstand verleent, of zich om een andere reden zo klein en onzichtbaar mogelijk probeert te maken. Nu staan op foto’s over het algemeen nogal veel vrouwen, maar zelden zoveel tegelijk. Meestal zijn ze alleen en worden ze bekeken met een bril die zo weinig mogelijk aan het zicht onttrekt. Hier gaat het om een groep waarvan de morfologie verraadt dat ze een eerder ongebruikelijke bijeenkomst hebben gepland waar nog wat improvisatie aan te pas komt. Er is geen vooraan of achteraan in de zaal, wegens even geen behoefte aan hiërarchie of regie.
"Zij die twintig waren in 1972 zijn ondertussen allemaal gepensioneerd. In welke mate heeft deze bijeenkomst hun leven veranderd?"
Dit is een beeld van de eerste Vrouwendag in België van 46 jaar geleden. Die mocht zich verheugen op het bezoek van feministische iconen als de Australische Germaine Greer - waarvan niet lang daarvoor De vrouw als eunuch was verschenen - en de Franse Simone de Beauvoir - die alleen op die dag naar Brussel kon komen, en er zo voor zorgde dat Vrouwendag in België nog altijd op 11 november valt.
Of de bril iets symboliseert - de mannelijke blik is eventueel kandidaat - of toevallig al langer in Passage 44 hing, is onduidelijk. Hij vestigt er in ieder geval de aandacht op dat het ook toen al bijna vijf voor twaalf was. 11.37 uur om precies te zijn. Als een foto een momentopname is, is het altijd fijn om te weten over welk moment het exact gaat. Het maakt de aanwezige vrouwen met hun sluike haren in eenvoudige kapsels, die met hun armen om hun knielaarzen geslagen zijn gaan zitten, tegelijk concreter en anoniemer.
Wie zijn deze in wol, corduroy, sigarettenrook en andere nevelen van de jaren zeventig gehulde vertegenwoordigers van de tweede sekse, die de buitenwacht hier de rug toekeren om een keer met zichzelf bezig te kunnen zijn? Wat hadden Ria en Françoise die ochtend nog aan hun hoofd? Hoe stonden ze in het leven, en wat had hen hiernaartoe gebracht?
Wie van hen heeft in een Brabants middenstandsgezin moeten afrekenen met haar vermaledijde vader? Wie las in de bibliotheek van haar Henegouws dorp het boek dat haar uiteindelijk naar de stad heeft gedreven? Wie overtroefde van jongs af haar luie broers die geen flauw idee hadden wie die goddeloze communiste van een De Beauvoir wel was? Zij die twintig waren in 1972 zijn ondertussen allemaal gepensioneerd. In welke mate heeft deze bijeenkomst hun leven veranderd? Hoeveel van hen zijn hoe dan ook op een bepaald moment in hun leven in de hoek geduwd?
Als je nog eens door de bril kijkt, zie je aan de muur misschien ook de ogen van de gekleurde vrouw die toen nog afwezig was. De afgelopen weken was zij aan het woord tijdens het festival Tashweesh in de Beursschouwburg. Maar ook al is het vandaag steeds vaker, luider en algemener vrouwendag, dat glazen plafond boven de hoofden op de foto hangt er nog steeds.
Column: Beeldspraak
Elke week voorziet Michaël Bellon een oude persfoto van een nieuw onderschrift in zijn column Beeldspraak.
Lees meer over: Brussel-Stad, Column, Column: Beeldspraak, beeldspraak, Vrouwendag, Passage 44
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.