Het Festival van Cannes vond een speciale prijs uit om de nieuwe film van de broers Jean-Pierre en Luc Dardenne in de schijnwerpers te plaatsen. Tori et Lokita is dan ook een aangrijpend drama over twee minderjarige ballingen in onbarmhartig België. “We plaatsen personages centraal die men niet ziet staan of niet wil zien staan.”
© Ivan Put
| Luc (links) en Jean-Pierre Dardenne: “We hebben dit verhaal helaas niet uit onze duim gezogen.”
De grote chaos aan het asielloket in het Klein Kasteeltje maakte de voorbije weken opnieuw pijnlijk zichtbaar dat ook België er maar niet in slaagt om de opvang te organiseren van buitenlanders die menen in aanmerking te komen voor asiel. De broers Jean-Pierre en Luc Dardenne, al bijna een kwarteeuw een ijkpunt in de hedendaagse cinema, hebben de brandende actualiteit niet afgewacht. Hun tegelijk hartverwarmende en confronterende parabel over twee minderjarige asielzoekers ging in mei al in wereldpremière op het prestigieuze Festival van Cannes.
In Tori et Lokita klampen een jongen uit Benin en een tienermeisje uit Kameroen zich als broer en zus aan elkaar vast om het in België te redden. De film is voor een groot deel een hymne aan hun begeestering en vriendschap. Maar een eerlijke kans krijgen ze niet. Mensensmokkelaars moeten worden afbetaald, de achtergebleven familie eist inkomsten en criminelen maken gretig misbruik van hun kwetsbare positie. “In zekere zin is onze film ook een film geworden die de gewelddadige en onrechtvaardige situatie van deze jonge mensen in ballingschap in ons land, in Europa, aan de kaak stelt,” noteren de regisseurs die met Rosetta (1999) en L’enfant (2005) al tweemaal de Gouden Palm wonnen.
Luc Dardenne over hoofdrolspelers Joely Mbundu en Pablo Schils: “We zijn ervan overtuigd dat ze het in zich hebben om grote acteurs te worden.”
Om Tori et Lokita te kunnen bekronen zonder in herhaling te vallen, vond de jury van het Festival van Cannes de eenmalige ‘Prix du 75e anniversaire’ uit. “Die speciale prijs doet vermoeden dat de jury onze film absoluut op een of andere manier op het palmares wilde,” vertelt Luc Dardenne. “Net als in Rosetta plaatsen we personages centraal die men niet ziet staan of die men niet wil zien staan. Het Festival van Cannes plaatste de film twaalf dagen lang in het centrum van de wereld. Even heb je de internationale aandacht en dat is een verantwoordelijkheid die we gráág op ons nemen.” De grootste wens van de broers? “Dat aan het einde van de film de kijker, die een diepe empathie zal hebben gevoeld voor deze twee jonge ballingen en hun onwankelbare vriendschap, ook een gevoel van revolte zal ervaren tegen het onrecht dat in onze samenleving heerst.”
ODE AAN DE VRIENDSCHAP
Net als in La promesse, Rosetta of Le gamin au vélo focussen de broers in Tori et Lokita op jonge mensen. “De volwassenen zien in die twee jongeren slechts materiaal dat geld moet opbrengen en kan worden uitgebuit. Onze film is een ode aan hun vriendschap,” legt Jean-Pierre Dardenne uit. “Samen trachten ze de beproevingen en de totale eenzaamheid te doorstaan in een land dat ze niet kennen. Het zijn twee kinderen zonder familie, zonder volwassenen om op terug te vallen, en dat maakt hen ontzettend kwetsbaar. Ze zijn niet verantwoordelijk voor de staat van de wereld, maar ze dragen er wel zwaar de gevolgen van. Hun penibele situatie is louter en alleen het gevolg van de staat van de wereld.”
We hopen dat de kijker een diepe empathie zal voelen voor de twee jonge ballingen en revolte zal ervaren tegen het onrecht dat in onze samenleving heerst
In hun film belandt Lokita zelfs in het meedogenloze drugsmilieu. “We zuigen dat helaas niet uit onze duim,” vertelt Luc Dardenne. “We hebben ons oor te luisteren gelegd bij de politie. In drugslabo’s en wietplantages werken ze graag met jonge mensen zonder papieren. Geen twaalfjarigen, maar ook niet veel ouder dan dat. Je doet ermee wat je wilt. Als het misloopt met hen, kraait er geen haan naar.”
Voor de bijrollen schakelden de broers ervaren acteurs in als Marc Zinga, Tijmen Govaerts en Charlotte De Bruyne. De hoofdrollen gingen na een intensief castingproces naar Pablo Schils uit Seraing en Joely Mbundu uit Ganshoren. “Joely speelde met een naturel alsof ze nooit iets anders heeft gedaan. Ze is meertalig en pikt alles wat je zegt snel op,” zegt Luc Dardenne. “We zijn ervan overtuigd dat zij en Pablo het in zich hebben om grote acteurs te worden. De eerste dagen van de lange repetitieperiode waren wel heel spannend. Ze hadden geen filmervaring én geen Olivier Gourmet of Cécile de France om zich aan op te trekken. Ze keken voortdurend naar ons. Gelukkig groeiden ze snel in hun rol, en na anderhalve week deden ze al zelf voorstellen.”
VIJF MINUTEN POLITIEKE MOED
De broers benadrukken dat ze filmregisseurs zijn, geen politici, en dat de asielproblematiek complex is, maar ze geven na wat aandringen wel hun mening. “Ik geloof in de kracht van wetten. Migratie moet je op Europees niveau aanpakken. Als de Belgische regering beslist dubbel zoveel migranten op te vangen, dan vraagt de Belg: ‘Wat bezielt jullie? Europa vraagt dat niet eens!’ Een gezamenlijk Europees besluit vergt ook vijf minuten politieke moed, maar vervolgens zijn de maatregelen makkelijker te verkopen aan de nationale bevolkingen. Als er dan beslist wordt dat België 40.000 migranten per jaar moet opvangen en integreren, dan zullen we dat ook doen,” zegt Luc Dardenne.
Zijn oudere broer weigert te somberen. “Overal in Europa gijzelt extreemrechts het debat over migratie. Een deel van de bevolking is erg gevoelig voor een angstdiscours. Maar bekijk het eens van de andere kant. De samenstelling van onze steden is de voorbije dertig jaar énorm veranderd. Bij Luc in Brussel, in mijn straat in Luik, overal. En weet je wat? Al bij al werkt dat wel.”
Tori et Lokita, met in de hoofdrollen Pablo Schils en de Ganshorense Joely Mbundu, speelt nu in de Brusselse zalen
Lees meer over: Film, jean-pierre dardenne, Luc Dardenne, tori et lokita
