Meet Bert Schreurs, een liefhebber van Brussel en van de korte keten. Die passie zet hij dit weekend op Brosella niet alleen in de verf via zijn festivalaffiche, die jonger en grootstedelijker oogt dan ooit, maar ook via de drankkaart, die gecureerd wordt door de Anderlechtse coworkingspace La Fourmilière.
© Ivan Put
Dik tweeënhalf jaar geleden was Bert Schreurs (58) in de running voor een belangrijke post bij een grote kunstinstelling. Een dag voor het finale gesprek belde hij de juryvoorzitter op om te zeggen dat hij zich terugtrok. “Mijn trajectbegeleider zag bij het overlopen van mijn parcours telkens een grote smile op mijn gezicht verschijnen toen hij het woord festival in de mond nam. Toen hij me daarmee confronteerde, was dat een eyeopener. Zo’n gebalde apotheose waar je een heel jaar naartoe werkt, is voor mij inderdaad het summum. Tijd functioneert anders in een festivalbubbel. Alles is intenser. Wat om 11 uur ’s ochtends is gebeurd, lijkt om 18 uur ’s avonds drie weken geleden. Mensen zijn volgens mij bovendien festivalwezens. Muziek delen in groep geeft energie.”
Dat besef zorgde ervoor dat hij niet lang hoefde na te denken toen het aanbod kwam om het Brosella Festival nieuw leven in te blazen. De enige reden waarom hij nog even twijfelde, was zijn klassieke voorgeschiedenis. Hij werkte onder meer voor Jos Van Immerseel en het Klarafestival. Bij zijn vorige job als algemeen directeur van Collegium Vocale begonnen de vele buitenlandse reizen zwaar door te wegen. “Als je een groot kunsthuis leidt, weet je bovendien dat slechts vijftien procent van je werk inhoudelijk is. Al de rest is management. Je bent bezig met personeelszaken, of met een buurtbewoner die ineens van zijn tak begint te maken. Dat wilde ik niet meer. Het is misschien niet mijn slimste carrièrezet geweest, maar ik heb hem mij nog geen moment beklaagd.”
Korte keten
Brosella bood bovendien het voordeel dat hij opnieuw aan de slag kon in het hart van zijn favoriete stad. De roots van Schreurs liggen in het Limburgse Bilzen. Na studies musicologie aan de KU Leuven belandde hij bij Musika Impulscentrum in Peer. “Een heel interessante job, maar sociaal voelde ik me er levend begraven. Via Anima Eterna, het orkest van Jos Van Immerseel, dat in de jaren 1990 een onderkomen vond in het Kaaitheater, kwam ik uiteindelijk in Brussel terecht.”
Tijd functioneert anders in een festivalbubbel. Alles is intenser. Wat om 11 uur ’s ochtends is gebeurd, lijkt om 18 uur ’s avonds drie weken geleden
Hij bekrachtigde zijn liefde voor de stad met een job als muziekprogrammator van ‘Brussel, Culturele Hoofdstad van Europa 2000’. Mijn uitgangspunt is onveranderd gebleven: “We wilden de taal- en cultuurgemeenschappen zowel boven- als onderhuids meer met elkaar verbinden. Muziek is daar nog steeds bij uitstek voor geschikt, precies omdat het alle disciplines en gemeenschappen overstijgt.”
Dat ziet hij bij zijn eigen kinderen. Eén ervan stond onlangs op de eerste rijen bij het optreden van Coely op Couleur Café. “Mijn jongste kinderen zijn 14 en 16. Het zijn geboren en getogen Brusselaars. Noem hen geen Vlamingen of Vlaamse Brusselaars. Ze zouden het in Keulen horen donderen. Ze lezen de stad totaal anders dan mijn generatie en hebben zich de Brusselse identiteit helemaal eigen gemaakt.”
Het waren nog andere tijden toen Schreurs hier een kwarteeuw geleden arriveerde. Intussen woont hij vijftien jaar in Anderlecht, op wandelafstand van La Fourmilière, de coworkingspace waarvan de korteketenfilosofie een inspiratie vormt voor zijn festival. Sinds zijn aantreden bij Brosella cureren ze er de drankkaart. Het huisbier werd dit jaar GEM gedoopt. “Er zitten verwijzingen in naar een muzikale jamsessie, Engelse juwelen en Ossegem. Een aantal jaren geleden was Palm nog hoofdsponsor. Los van de kwaliteit van dat bier zou dat met onze fantastische generatie lokale bierbrouwers nu niet meer kunnen.”
Jeugdig en grootstedelijk
De voorbije jaren zocht Brosella bewust een jeugdiger en grootstedelijker profiel op. “We willen de afstand tussen het festival en de stad verkleinen, zowel qua programmatie als qua feel.” De lancering van een extra evenement in culturele hotspot LaVallée sluit daarbij aan: het Brosella Spring Festival is de hippe kleinzoon van Djangofolllies, dat vorig jaar een stille dood stierf. “Met releaseconcerten in de Molenbeekse kanaalzone geven we jonge muzikanten een duwtje in de rug en omarmen we tegelijk de urban nightlife-sfeer waar we in het Groentheater minder vat op hebben. We zijn intussen ook verhuisd: vroeger keken we in onze kantoren haast uit op het Koninklijk Paleis, in LaVallée voelen we de polsslag van de stad.”
Een aantal jaren geleden was Palm nog hoofdsponsor van Brosella. Los van de kwaliteit van dat bier zou dat met onze fantastische generatie lokale bierbrouwers nu niet meer kunnen
Eerder verving de organisatie het conservatieve ‘folk’-etiket van dag één door een ‘urban etno’-label. Het zijn slechts woorden, “maar het was voor ons wel een manier om de grootstedelijke en hyperdiverse context het festival binnen te loodsen.” De festivalorganisator neemt een voorbeeld aan de boomende Londense jazzscene, die ook dit jaar met passages van Binker Golding en Camilla George opvallend aanwezig is op de affiche. “Het succes van die scene gaat volgens mij terug naar de Jazz Warriors, een collectief van zwarte muzikanten dat midden jaren 1980 furore maakte met jazzrock die was aangelengd met invloeden uit de Caraïbische en Afrikaanse muziekcultuur. In hun zog ontstond Tomorrow’s Warriors, een opleidingsplek die jongeren die verstoken bleven van muziekopleidingen laagdrempelige begeleiding bood en die intussen dertig jaar bestaat.”
Op het Brick Lane Jazz Festival sprak Schreurs eerder dit jaar met initiatiefneemster Janine Irons, die straks ook te gast is op Brosella. Op termijn hoopt hij met behulp van haar knowhow ook het potentieel van jonge Brusselse muzikanten beter te benutten. “Zou het niet fantastisch zijn om ook hier zo’n opleidingsplek te lanceren? Wij zouden dan als presentatieplek kunnen fungeren en uitwisselingen kunnen opzetten.”
Scherper profiel
Zo beginnen de accenten van Schreurs, die in de praktijk een tandem vormt met zijn jongere productie- en communicatiemedewerkster Lua Huyghebaert (27), langzaam zichtbaar te worden. Bij zijn aanwerving ging men bewust voor een ander profiel dan dat van voorganger Henri Vandenberghe, die veertig jaar het gezicht van en de drijvende kracht achter Brosella was geweest. “De raad van bestuur gaf me de vrijheid om nog scherper te worden.”
© Ivan Put
Schreurs mocht meteen een beleidsplan voor de jaren 2023-2027 uittekenen. Dat werd positief onthaald door de Vlaamse Gemeenschap, dat Brosella structureel ondersteunt, net als een hele reeks andere overheden trouwens. “Dat creëert een grote administratieve rompslomp. Op jaarbasis schrijven we 26 subsidiedossiers: dertien in aanvraag, dertien in afhandeling. Maar zelfs het kleinste bedrag van 1.500 euro is nodig.”
Die inkomsten komen boven op de ticketing, want Brosella is niet meer gratis. Het laat bezoekers via een Pay What You Can-systeem kiezen tussen verschillende suggestieprijzen. “Ik ben daar principieel in: zeker als je kwaliteit op je podium wilt, staat daar een vergoeding tegenover. Het systeem functioneert ook bijzonder goed: 70 procent van onze bezoekers betaalt de richtprijs, 15 procent betaalt meer, 15 procent minder.”
Zowel op het vlak van jazz als van urban etno bestaat er hier een ontzagwekkend levendige muziekscène. In de sector is dat al lang geen 'best kept secret' meer, maar door nog een tandje bij te steken, wil ik het ook daarbuiten kenbaar maken
Het zorgt ervoor dat naast heel wat jong talent ook de Amerikaanse jazzpianist Fred Hersch na zijn passage op het North Sea Jazz Festival een ommetje maakt langs het Groentheater. Maar even belangrijk vindt Schreurs de eigen producties. “Na de samenwerking tussen Jean-Paul Estiévenart en Marcel Ponseele van vorig jaar is er nu het Moondog-project van Bl!ndman. Ik vind het belangrijk om muzikanten even uit hun comfortzone te halen. Volgend jaar gaan sopraan Claron McFadden en accordeonist Philippe Thuriot iets doen op het snijvlak van Bach en jazz.” En zo sluipt ook de klassieke achtergrond van Schreurs de programmatie binnen.
Zonder bruuskeren
Schreurs vindt het belangrijk om in de evolutie van het festival niet te veel te bruuskeren. “Het heeft geen zin om je vaste publiek af te stoten als je nog geen nieuw publiek hebt opgebouwd. Dan maak je het jezelf alleen maar moeilijk. Via de data van ons ticketingbureau weten we nu dat de gemiddelde leeftijd van de festivalganger de voorbije drie jaar nog verder gedaald is. Ja, er zijn nog 60-plussers, maar de gemiddelde leeftijd bedraagt nu 35 jaar.”
“Zowel op het vlak van jazz als van urban etno bestaat er hier een ontzagwekkend levendige muziekscène. In de sector is dat allang geen best kept secret meer, maar door nog een tandje bij te steken, willen we dat ook daarbuiten kenbaar maken.”
Schreurs beseft dat hij vooral qua communicatie nog een weg af te leggen heeft. “Om een breder publiek duidelijk te maken dat die verandering zich ook op onze podia aan het voltrekken is, hebben we zelfs even een naamsverandering overwogen, maar een nieuw zomerfestival in de markt zetten is nog veel complexer dan een oud opnieuw uit te vinden.”
Brosella vindt plaats op zaterdag 8 en zondag 9 juli in het Groentheater in het Ossegempark in Laken, brosellafestival.be
Lees meer over: Muziek, smalltalk, Bert Schreurs, Brosella, la fourmiliere
