De Ancienne Belgique wordt deze maand veertig. Maar waar komt die naam juist vandaan. Big City zocht het uit.
© BE AMVB 196 f051
| De Ancienne Belgique zoals die sinds de jaren dertig door Mathonet was ingericht.
Jouw vraag
JOUW VRAAG. Waar komt de naam Ancienne Belgique vandaan?
"Waar komt de naam Ancienne Belgique vandaan?"
De Waalse ondernemer Arthur Mathonet koopt in de beginjaren 1930 een van de grote spektakelzalen op in de Beurswijk. De gelagzaal staat bekend als Bruxelles-Kermesse, en beter nog onder de oudere naam Vieux Düsseldorf of Alt Düsseldorf (om zijn bier- en tirolerfeestgehalte). Het etablissement heeft een imposante zaal, waarin lange rijen tafels heel wat volk kunnen zetten. Een groot podium is de blikvanger om orkesten, cabaretiers, zang- en circustalent te ontvangen. Zowel ’s namiddags als ’s avonds kan het amusement in dit soort zalen niet op in hartje stad. Nog tot de jaren 1970 stromen trouwens vele grote cafés rond de Beurs overdag vol met groothandelaars die onderling zaken doen en naar ‘de beurs’ gaan. Ontspanning achteraf, is dan ook zeer welkom. Iedere dag spelen live-ensembles in op de verleiding.
Het is in die context dat de vernieuwing en uitbreiding van de Ancienne Belgique gezien moet worden. Arthur Mathonet verbouwt het etablissement, door aankoop van naburige huizen. Zijn Société Anonyme Ancienne Belgique (15 januari 1931), met vestiging in de Steenstraat, focust op een markt die zeer rendabel is: brasserieën, cafés, eethuizen, spektakel- en feestzalen. Zijn jonge zoon Georges Mathonet mag de Brusselse zaal exploiteren (van 1935 tot 1971).
Daar de Mathonets ook in Gent en in Antwerpen dergelijk etablissement runnen, telkens genaamd ‘Oud-België’, is de Franse roepnaam evident: ‘les Ancienne Belgique’. Door de programmatie en ambiance wordt de locatie in de Steenstraat zeer populair. Ook al stond het adres al bekend sinds er in 1857 een spektakelzaal openging.
De Ancienne Belgique zoals die er vandaag uit ziet.
Maar waar de naam Oud-België of Ancienne Belgique op doelt, blijft vaag. Naar aanleiding van 35 jaar AB (dit jaar 40 jaar) schrijft Johan Ral in het verjaardagsboek AB. Een muzikale geschiedenis het volgende: ‘Waar de naam Ancienne Belgique vandaan komt, is onzeker. Is hij ontleend aan een paviljoen van de Wereldtentoonstelling in Antwerpen in 1930, dat het ‘oud België’ moest voorstellen? In het Frans heette dat trouwens niet ancienne maar vieille Belgique. Of is het een knipoog naar de eerste naam van de brasserie-concert, die Vieux Düsseldorf heette, naar het gelijknamige café op de Exposition Universelle van 1910 in Brussel? (…) Eind 1913 krijgt de zaal een nieuwe naam: Bruxelles-Kermesse. (…) In 1927 wordt de dancing voor enkele jaren herdoopt tot Cercle Mondial.”
1.300 plaatsen
Georges Mathonet maakt van het dans- en drankpaleis een ware music-hall. Niet zo een megazaal als zijn vaders Forum de Liège (vanaf 1922), waar 3.500 zitplaatsen zijn en een orkestpodium van vijftien meter lang, maar toch. Hij verdubbelt de capaciteit van 600 naar 1.300 plaatsen (1938) en laat er Radio Luxemburg een wekelijks programma opnemen. Mathonet werkt zelfs met de AB op verplaatsing, naar Belgische militairen in Duitsland – zeg maar het buitenlandse Mallemunt en Boterhammen in het Park avant la lettre. De stek is alleszins verankerd aan de grote artiesten van vorige eeuw: van Josephine Baker, Lucienne Boyer, Charles Trenet, Edith Piaf, Clo-Clo, Adamo, Annie Cordy, Jacques Brel en Charles Aznavour tot Bobbejaan Schoepen. Maar te dure verbouwingen in 1967 (door strengere brandveiligheidsregels na de brand van de Inno) doen Mathonet en zijn zaal de das om, het faillissement loert in 1971.
In 1977 koopt het ministerie van Financiën het pand. Als de Vlaamse Gemeenschap later, net als de Franse Gemeenschap, ‘recht heeft’ op een concertzaal voor het verenigingsleven en zijn cultuuruitstraling, herrijst de interessante AB-zaal uit zijn as. Ze heropent na grote modernisering in 1983. “We vroegen of we de Botanique mochten hebben, om de Ancienne Belgique te krijgen,” was de legendarische, slimme zet van toenmalig staatssecretaris Vic Anciaux (Volksunie). Nog slimmer was om de naam te behouden, nu mondiaal bekend.
VOLGENDE WEEK: Hoe komt het dat de wijk rond de Dansaertstraat zo Vlaams is kunnen worden?
BIG CITY: stel zelf je vraag
Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie. De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.
Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag in Big City.
Big City
Zet onze journalisten aan het werk en stel ons jouw vraag over Brussel. De populairste vragen van de BRUZZ-gebruikers worden beantwoord in een reportage op een of meerdere BRUZZ-kanalen.
Lees meer over: Brussel-Stad, Muziek, Big City, AB40, Ancienne Belgique
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.